وبلاگ

ضریب تغییرات محیطی در سال ۱۹۷۸ میلادی توسط فرانسیس و کاننبرگ ارائه گردید. این ضریب در واقع انحراف یک ژنوتیپ از میانگین ژنوتیپ در کلیه محیط ها را اندازه می گیرد. و ژنوتیپ پایدار آن است که CV کمتر داشته باشد (Francis and Kannenberg, 1978).

میانگین ژنوتیپ i در کلیه محیط ها
Si2 واریانس محیطی
فرانسیس و کاننبرگ(۱۹۷۸) با بهره گرفتن از میانگین عملکرد و مقدار ضریب تغییرات محیطی هر ژنوتیپ، ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم کردند.۱) عملکرد بالا، ضریب تغییرات کم ۲) عملکرد بالا، ضریب تغییرات زیاد ۳) عملکردپایین، ضریب تغییرات کم ۴) عملکرد پائین، ضریب تغییرات زیاد. بهترین و مناسب ترین ژنوتیپ ها آن هایی هستند که در گروه اول قرار می گیرند در نتیجه ژنوتیپی بهترین محسوب خواهد شد که دارای بالاترین عملکرد و پایین ترین ضریب تغییر باشد.

1. روش Plaisted & Peterson (1959)(  )

در این روش تک تک ژنوتیپ ها با یک دیگر جفت شده و واریانس اثر متقابل آن ها بدست می آید سپس میانگین این واریانس ها محاسبه می شود شاخص بدست آمده را iθ می نامند و برای همه ژنوتیپ ها محاسبه می گردد. ژنوتیپی پایداری بیشتری خواهد داشت که سهم کمتری در اثر متقابل ژنوتیپ و محیط داشته باشد فرمول محاسبه iθ همانند زیر است:

1. روش Plaisted (1960) (  )

این روش شباهت هایی به روش بالا داشته، میانگین واریانس اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط برای همه ژنوتیپ ها بعد از حذف یک ژنوتیپ محاسبه می شود به این صورت که سهم سایر ژنوتیپ ها در اثر متقابل بدست می آید و هر چه میزان این شاخص بزرگ تر باشد ژنوتیپ پایدارتر می باشد.

1. شاخص پایداری اکووالانس ریک (Wi)

در سال ۱۹۶۲ توسط ریک ارائه شد و این شاخص سهم هر ژنوتیپ را در اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اندازه می گیرد و به صورت زیر محاسبه می شود:

هر ژنوتیپ با Wi = ۰ را پایدار گفته و دارای اکووالانس بالایی است زیرا پایین بودن Wi2 معادل بالا بودن اکووالانس می باشد (Wricke, 1962).

1. واریانس پایداری شوکلا ( i2δ)

این روش بر اساس باقیمانده حاصل از گروه بندی دوطرفه اثر متقابل ژنوتیپ در محیط، برآورد واریانس ژنوتیپ ها به صورت نااریب در تمام محیط ها را پیشنهاد نمود و این پارامتر را واریانس پایداری نامگذاری کرد و به صورت زیر محاسبه می شود:

g تعداد ژنوتیپ ها
e تعداد محیط ها
در این روش ژنوتیپی پایدار خواهد بود که مقدار واریانس پایداری آن حداقل باشد (Shukla, 1972).

1. روش فنیلی و ویلکینسون (bi)

بر اساس تجزیه رگرسیون مشترک برای اولین بار دو پارامتر میانگین ژنوتیپی و ضریب رگرسیون را به عنوان پایداری محیطی ارائه کردند( Finlay and Wilkinson, 1963).

با این پارامتر ژنوتیپی که دارای شیبی معادل b=1 باشد بیشترین پایداری را در محیط های مختلف نسبت به ژنوتیپ های دیگر آزمایش دارد. ژنوتیپ هایی که دارای شیبی به صورت معنی دار بزرگتر از یک باشند دارای سازگاری خصوصی برای محیط های با عملکرد بالا می باشند. از طرف دیگر، ژنوتیپ هایی که دارای شیبی کمتر از یک هستند حساسیت کمتری نسبت به تغییرات محیط دارند و لذا دارای سازگاری خصوصی به محیط هایی هستند که دارای عملکرد پایین می باشند (فرشادفر، ۱۳۷۷).

1. روش Perkins & Jinks (1968)

در این روش رگرسیون اثر متقابل ژنوتیپ در محیط را با شاخص محیطی در نظر می گیرند.

1. روش ابرهارت و راسل (۱۹۶۶)

در این مدل از شاخص S2di به همراه پارامترهای شیب خط رگرسیونی فینلی و ویلکنسون (bi) و متوسط عملکرد هر رقم (   ) جهت انتخاب ارقام پایدار استفاده کردند از این رو تعریف از ژنوتیپ پایدار آن است که میانگین بالا داشته، ضریب رگرسیون یک و کوچک ترین تفاوت ممکن از خط رگرسیون را داشته باشد (Eberhart and Russell, 1966).

میانگین واریته iام در محیط jام
میانگین واریته iام در کلیه محیط ها
ضریب رگرسیون (اندازه گیری پاسخ واریته iام در محیط های مختلف)
انحراف از رگرسیون واریته iام در محیط jام
شاخص محیطی