+ ۱۵ ج، ۲۳۹۱۱ص.
۳ـ کتاب ها یا جزوه هایی که درباره بخشی از دستور زبان فارسی نوشته شده است:
۱ـ۳ـ آمدنامه یا آمدن نامه: «به آن دسته از کتاب های دستور زبان فارسی اطلاق می شود که به عنوان درس نامه برای دانش آموزان غیرایرانی در هندوستان تألیف شده است و در آنها کلیه مصادر زبان فارسی را صرف می کرده اند و تمام صیغه های آن را در سه زمان ماضی، مضارع و مستقبل بیان می کرده اند. در این کتاب ها نظر به اینکه فصل بندی مصادر بر اساس الفبا بود، از این رو اولین مصدری که صرف می شد «آمدن» بود، از همین رو نام این کتاب ها «آمدن نامه» نهاده شده است.»[۶۵]
گاه آمدنامه ها را با نام «صفوه المصادر» آورده اند. در این جا برخی آمد نامه ها را نام می بریم.
۱٫ آمدنامه. از ناشناس. (در صرف افعال فارسی به ترتیب حروف هجی، ترجمه به اردو نیز دارد).[۶۶]
۲٫ آمدنامه یا صفوه المصادر. محمد مصطفی خان. اواخر قرن سیزدهم هجری (مجموعه مصادر با صیغه های ماضی و حال به صورت جدول ها).[۶۷]
۳٫ آمدنامه. از ؟. (مصادر و کلمات فارسی با ترجمه آنها به پنجابی در زیر هر کلمه).[۶۸]
۴٫آمدن نامه.از؟. سال۱۲۳۰ ه .ق./۱۸۱۵ م.(مصادرفارسی باصیغه های مضارع آنهاومعانی به اردو).[۶۹]
۵٫ آمدن نامه. از ؟. مکتوبه در قرن سیزدهم هجری (مجموعه مصادر و صیغه ها و مشتقات دیگر آن ها).[۷۰]
۲ـ۳ـ دیگر موارد: در این قسمت برخی رساله ها و کتاب هایی را که به مباحث گوناگونی از دستور زبان فارسی به صورت مستقل توجه داشته اند؛ معرفی می کنیم.
۱٫ اضافت. از ناشناس. (درباره اضافه و نسبت).[۷۱]
۲٫ اصول عجیبه. محمد جمال الدین خانصاحب. در ۱۲۷۰ ه .ق. (در صرف افعال فارسی به زبان اردو).[۷۲]
۳٫رساله الف کثرت. (منظوم و در بیان الف کثرت و انواع اضافه).[۷۳]
۴٫ صرف ناشناخته. (در مباحث اثبات فعل ماضی معروف و فعل ماضی مجهول و غیره).[۷۴]
۵٫ افعال نامه. از مهندریج هندی و ارنکل هندی. (دستور فعل های فارسی و برابر آنها در انگلیسی).[۷۵]
۶٫ اضافات: رساله اضافت. از منشی سید مظفر علی خان اسیربن مددعلی (متوفی ۱۲۹۹ه .ق./ ۲ـ۱۸۸۱م).[۷۶]
۷٫ جواهر المصادر. از محمد مهدی. (تجزیه فعل های فارسی).[۷۷]
۸ . رساله یاییه. احمد بن سلیمان ابن کمال پاشا (متوفی ۱۹۴۰ ه .ق.).[۷۸]
۹٫ ناصرالصبیان: مصادر ناصری. از ناصر علی بن حیدر علی غیاثپوری. (فعل های فارسی).[۷۹]
۱۰٫ مصدرالافعال. عبدالفتاح بن عبدالله حسینی گلشن آبادی. بمبئی: [بی نا]، ۱۸۷۰م. ۹۶ص.[۸۰]
۱۱٫ دستور تاریخی فعل. حسن احمدی گیوی. تهران: نشر قطره، ۱۳۸۰، ۲ ج، ۱۹۶۴ ص.
۴ـ بررسی دستوری کتاب های منظوم و منثور دیگر: معمولاً در آغاز کتاب هایی که تصحیح شده است و یا شرح مشکلات دارد، بخشی به نام «بررسی ویژگی های دستوری» برای آن کتاب در نظر گرفته می شود، و گاه کتاب هایی به صورت مستقل، درباره ویژگی دستوری کتاب های کهن نوشته شده است. موارد زیر، از این دسته به شمار می آیند:
۱٫ حل ترکیب محمودنامه. احمد مولوی. (بررسی دستوری منظومه محمود نامه).[۸۱]
۲٫ حل ترکیب بوستان. از ؟. لاهور: [بی نا]، ۱۸۸۱ م، ۲۰۸ م. (بررسی دستوری آن کتاب).[۸۲]
۳٫ تاریخ بیهقی. تصنیف خواجه ابوالفضل محمد بن حسین دبیر بیهقی؛ به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: سعدی، ۱۳۶۸، ج اول، ص بیست و هشت ـ سی و هفت.
۴٫ هدایه المتعلمین فی الطب. تألیف ابوبکر ربیع بن احمد الاخوینی البخاری. به اهتمام جلال متینی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۷۱، ص پانزده ـ چهل و پنج.
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید. |
-نظرخواهی از مدیران تعاونی ها
-مصاحبه با اعضای تعاونی ها
الف-ایجاد آگاهی ب- سواد ج- تبلیغ د- استفاده از قشر جوان ه- بازدید و نظارت
-نظرخواهی از متخصصان و کارشناسان و متولیان امور تعاونی
-تشکیل جلسات تبادل نظر در تعاونی ها
الف- تشکیل جلسات صرفاً آموزشی
ب-حضور مسئولین آموزشی در مجامع عمومی تعاونیها
-تشکیل شورای آموزشی
-سنجش نیازهای آموزشی از طریق رسانه های گروهی
-تشخیص مسئولین آموزش در ادارات تعاون
(سلیمانی سوچلمایی،۱۳۷۶).
اعضا و کارکنان تعاونی برای کسب موفقیت و دستیابی به بهره وری سازمانی در درجه اول باید خود را به درجه ای از آگاهی و شناخت برسانند به همین منظور طرح ارزیابی از سطح آگاهی اعضا و ارکان تعاونی باید مبتنی بر عوامل زیر باشد:
۱-آگاهی از اصول (تعاون) ۲-آگاهی از ارزش ها۳-آگاهی از اهداف تعاونی ها۴-تمایز آشکار بین اصول و ارزش ها۵-آگاهی از نحوه مالکیت (تعاون) ۶-آگاهی از میزان دخالت دولت۷-(میزان) آشنایی فردی برای عضو شدن۸-مطالعه اساسنامه ها۹-مطالعه مجلات تعاونی۱۰-مطالعه کتاب، بروشور و جزوات تعاون۱۱-انتشار مطالب آموزشی۱۲-تعاون به عنوان نهضتی فراگیر۱۳-نقش و اهمیتی که به وسایل ارتباط جمعی داده می شود.
۲-۲۴روش آموزش (شیوه آموزش تعاون)
شیوه ها و راه های مختلف آموزشی و چگونگی برنامه ریزی برای آموزش اعضا تعاونی به شرح ذیل می باشد (ماشیما،۱۳۷۹). روش های برگزیده آموزشی:
اطلاعات تعاونی برای خودآموزی – فعالیت های تبلیغاتی- سخنرانی و گفتگو – پرسش و پاسخ – برگزاری نشست ها – بحث های گروهی – دوره های مطالعاتی- برگزاری نمایشگاه – برنامه های نمایشی- بازدیدهای مطالعاتی- انجام امور تجاری – برگزاری سمینار و کارگاه های آموزشی (همان منبع)
۲-۲۵راهکارها و رویکردهای ویژه در توسعه و تقویت ترویج تعاون
همانطور که بیان گردید ترویج به عنوان یک شیوه آموزشی غیررسمی در تمامی علوم انسانی و علومی که به نوعی با انسان سروکار دارند جایگاه خود را یافته است. در تمامی مؤسسات دولتی که به نوعی با آموزش سروکار دارند معضل نیروی انسانی ماهر و بودجه از مسایل عمده در فعالیت های ترویجی محسوب می شود. در هر حال تعدادی از کارشناسان علوم تربیتی و آموزشی، آموزش را یک فرایند هزینه بر و دیر بازده می دانند. امروزه در کلیه فعالیت ها با بکارگیری شیوه ها و روش های جدید در جهت کاهش هزینه ها و تأمین سود سریعتر گام بر می دارند. از جمله این رویکردها در ترویج تعاون عبارتند از:
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
(پاتیش کومار، ۱۳۸۰) از نظریه پردازان تعاون، انجام برنامه های ترویجی در شرکت های تعاونی را متناسب با شرایط و ملزوماتی می داند و در همین ارتباط موارد زیر را به عنوان راهبردهای آموزشی و ترویجی شرکت های تعاونی مطرح می کند:
۱-رویکرد آموزشی باید کاملاً در ارتباط با منابع قابل دسترسی باشد. گردانندگان سیستم آموزش تعاون باید بدانند هزینه آموزش های نوین بسیار بالاست.
۲-باید بر آموزش کارکنان در زمینه موقعیت تاریخی تعاون تأکید شود تا توسعه سازمان های تعاونی، اصول و مفاهیم آن، امکانات بالقوه تعاونی ها به عنوان ابزاری برای تأمین عدالت اقتصادی_ اجتماعی، اهمیت تعاونی ها و … تلقی گردد.
۳-اصول تعاون و ارزش های تعاونی نباید در سطح بحث های نظری باقی بمانند و مؤسسات آموزشی باید آنها را در جلسات آموزشی خود بگنجانند یا جلسات ویژه ای برای آموزش اصول و ارزش های تعاونی برگزار نمایند.
۴-ماهیت و میزان دخالت دولت، عاملی تعیین کننده و تأثیرگذار بر فعالیت های تعاونی هاست. پیشنهاد می شود نقش دولت ها محدود به ارائه حمایت های مالی و آگاه نمودن مردم شود. بهتر است تعاونی ها بر اساس دموکراسی و مقتضیات منابع انسانی اداره شوند.
۵-داوطلبانی که شرایط لازم برای ورود به مراکز آموزشی را ندارند، نباید در کلاسها حضور پیدا کنند.
۶-برای ترغیب کارکنان به حضور در دوره های آموزشی، تعاونی ها باید انگیزه های مادی برای آنان ایجاد نمایند.
۷-مدیریت آموزش گیرندگان وظیفه ای دشوار است. زیرا آنها نقش مهمی در سازمانهای خود ایفا می کنند که بدون آن، دوره های آموزشی کامل نخواهد بود. آموزش گیرندگان باید با کمال دقت و ظرافت انتخاب شوند. کافی نیست که داوطلبان دارای شرایط لازم تحصیلات دانشگاهی باشند، بایستی توانایی انجام تحقیقات دانشگاهی، یادگیری مباحث کلاس و تحقیقات عملی را دارا بوده و مهمتر از همه به تعاونی ها و فعالیت های تعاونی واقعاً علاقمند باشند.
۸-رویکردی مدون برای تأیید داوطلبان وجود ندارد. افرادی که نیاز چندانی به آموزش ندارند، بیش از سایر افراد نباید به دوره های آموزشی به این دوره ها اعزام شوند زیرا از گروه های مورد نظر در آموزش محروم می شوند.
۹-برای توسعه فعالیت های آموزشی و حرفه آموزی، تعاونی های بزرگ باید کتابخانه ای ویژه خود دایر نمایند. وجود یک کتابخانه داخلی به تعاونی ها کمک خواهد کرد تا کارکنان خود را با آخرین دستاوردها در زمینه های مورد نظر آشنا سازند.
۱۰-مؤسساتی نظیر ICA و JTC ها باید از برگزاری دوره های ماهیتاً تکراری جلوگیری نمود و دوره های آموزشی را به هنگام سازند. تغییر در رویکردها مهمترین نیاز آنان می باشد.
۱۱-مراکز کوچک حرفه آموزی JTC هنوز از شیوه های آموزشی سنتی تبعیت می کنند. استفاده از شیوه های مطلوب برای شرکت کنندگان می تواند اثربخشی دوره ها را افزایش دهد و تغییر در میزان دانش مهارت و نگرش شرکت کنندگان را تسهیل نماید.
۱۲-تجهیز مراکز حرفه آموزی زمینه های تخصصی ویژه، مناسب به نظر می رسد.
۱۳-مراکز حرفه آموزی باید روابط خود را با مؤسسات مدیریت تعاونی (ICMs) افزایش دهند و (ICMs)ها نیز ارتباط مؤثرتری با مؤسسات مالی برقرار نمایند. (پاتیش کومار، ترجمه: بیات،۱۳۸۰)
نظر به اینکه برنامه های آموزشی انجام یافته در قالب شرکت های تعاونی در زمره آموزش های بزرگسالان محسوب می شود لحاظ شاخص های آموزش بزرگسالان در روند اجرای فعالیت های آموزشی در شرکت های تعاونی قرین موفقیت می کند. تعدادی از شاخص های مورد نظر در آموزش بزرگسالان شامل موارد زیر است:
۱-غیررسمی بودن۲-آموزش علمی و اجرایی۳-مربوط بودن به فعالیت ها و شغل کارآموز۴-روندی برای خودسازی۵-فراگیری مستمر و پایدار در تمام عمر
به طور کلی، آموزش اعضای تعاونی شامل موارد زیر است:
۱-دانش تعاونی۲-اشتغال اعضا یا فعال نمودن آنان۳-فعالیتهای جاری و در حال برنامه ریزی تعاونی۴-مدیریت بازرگانی تعاونی۵-نقش تعاونی ۶-مشارکت اعضا ۷-تربیت افراد جهت رهبری در تعاونی و آموزش بزرگسالان۸-آگاهی از سیاستها و دستورالعملها، قوانین و مقررات دولتی ۹-نقش تعاونی ها در توسعه اقتصادی و اجتماعی (ماشیما، ترجمه اکبری: ۱۳۷۹)
علاوه در نظر گرفتن موارد بالا، نکته های زیر را از لازمه های آموزش نظام مند در شرکت های تعاونی برمی شمرد:
۱-آغاز برنامه آموزشی متناسب با سطح اطلاعات مبتدیان۲-ایجاد ارتباط بین یافته های جدید و قدیم۳-انطباق روند آموزش با توان فراگیران۴-انتخاب مناسب ترین زمان برای یادگیری۵-پرمحتوا بودن برنامه های آموزشی و جلب نظر سریع و صریح فراگیران به نکات اصلی آموزش۶-فراهم کردن زمینه اجرای موارد آموخته شده۷-رضایت از روند یادگیری۸-ارزیابی و مرور مداوم مطالب آموزشی ۹-تقدیر از موفقیت ها۱۰-ایجاد جو دوستانه و صمیمی (ماشیما،۱۳۷۹ ترجمه: اکبری)
هنگامی که توده ای از اطلاعات برای تفسیر گردآوری می شود، ابتدا سازمان بندی و خلاصه کردن آنها به طریقی که به صورت معنی داری قابل فهم و ارتباط باشد، ضروری است. روش های آمار توصیفی به همین منظور به کار برده می شوند. اما پژوهشگر معمولاً کار خود را با توصیف اطلاعات پایان نمی دهد، بلکه سعی می کند آنچه را که از بررسی گروه نمونه به دست آورده است به گروه های مشابه بزرگ تر تعمیم دهد. این شیوه اساس آمار استنباطی را تشکیل می دهد (زارع، ۱۳۸۹). در این فصل، ابتدا با بهره گرفتن از شاخص های آمار توصیفی از قبیل شاخص های مرکزی و پراکندگی به بررسی توصیفی یافته های تحقیق پرداخته ایم. در ادامه، با توجه به رعایت نشدن پیش فرض طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون های ناپارامتریک ضریب همبستگی اسپیرمن، رگرسیون خطی، آزمون یومن ویتنی استفاده کرده ایم. در پایان، چگونگی پذیرش یا رد فرضیه های تحقیق در سطح معنی داری ۰۵/۰ ارائه شده است.
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید. |
۴-۲- بررسی توصیفی یافته های تحقیق
در این بخش از فصل چهارم، متغیرهای مورد مطالعه در پژوهش توصیف خواهند شد و با بهره گرفتن از آماره های مرتبط با نوع متغیر، تصویری مناسب از وضعیت آن متغیر در نمونه مطالعه شده ترسیم خواهد گردید.
۴-۲-۱- سن و تجربه بازی
جدول (۴-۱)، توزیع سنی و وضعیت بازیکنان از لحاظ تعداد سال های تجربه بازی
تجربه بازیکنان | تعداد | درصد | میانگین سنی | انحراف استاندارد |
کم تجربه | ۳۵ | ۵/۵۱ | ۰۷/۲۶ | ۰۷/۴ |
باتجربه | ۳۳ | ۵/۴۸ | ||
مجموع | ۶۸ | ۰/۱۰۰ |
بر اساس آمار ارائه شده در جدول (۴-۱) میانگین سنی بازیکنان تیم های مطالعه شده ۰۷/۲۶ سال است. از مجموع بازیکنان مطالعه شده، ۵/۵۱ درصد را بازیکنان کم تجربه تشکیل می دهند، در حالی که ۵/۴۸ درصد از نمونه مطالعه شده را بازیکنان باتجربه به خود اختصاص داده اند.
۴-۲-۲- پست بازیکنان
جدول (۴-۲)، تعداد بازیکنان در پست های فوتبال در تیم های مطالعه شده
پست بازیکنان | تعداد | درصد | درصد اعتبار | فراوانی تجمعی | |||
دروازبان | ۷ | ۳/۱۰ | ۳/۱۰ | ۳/۱۰ | |||
مدافع | ۱۸ | ۵/۲۶ | ۵/۲۶ | ۸/۳۶ | |||
هافبک | ۳۱ | ۶/۴۵ | ۶/۴۵ | ۴/۸۲ | |||
مهاجم | ۱۲ | ۶/۱۷ | ۶/۱۷ | ۰/۱۰۰ | |||
مجموع | ۶۸ | ۰/۱۰۰ | ۰/۱۰۰ | ||||
همان طور که در جدول (۴-۲) ملاحظه می شود، بیشتر بازیکنان (۶/۴۵ درصد بازیکنان)، از مجموع بازیکنان مطالعه شده، در پست هافبک انجام وظیفه می کنند، در حالی که پست دروازبان کمترین تعداد را به خود اختصاص داده است.
۴-۲-۳- میزان پرخاشگری بازیکنان در پست های مختلف
جدول (۴-۳)، میزان پرخاشگری بازیکنان در پست های مختلف فوتبال
پرخاشگری بدنی و کلامی | نوع رفتار | |||
مهاجمین | هافبک ها | مدافعین | دروازبانان | پست هاشاخص آماری |
۱۴۵ | ۵۶۸ | ۲۴۲ | ۱۲ | مجموع پرخاشگری در ۴۵ بازی |
۲/۳ | ۶۲/۱۲ | ۳۷/۵ | ۲۶/۰ | میانگین در هر بازی |
۱ | ۷ | ۲ | ۰ | حداقل در هر بازی |
۱۰ | ۲۲ | ۲۱ | ۱ | حداکثر در هر بازی |
بر اساس جدول (۴-۳)، بازیکنان پست هافبک با میانگین ۶۲/۱۲ درصد پرخاشگری در هر بازی، بیشترین پرخاشگری را از خود بروز داده اند. پس از پست هافبک، مدافعان، مهاجمان و دروازبانان به ترتیب بیشترین میزان پرخاشگری را انجام داده اند.
۴-۲-۴- میزان پرخاشگری بازیکنان
جدول (۴-۴)، میزان پرخاشگری بازیکنان در بازی های میزبان و میهمان
شاخص آماری | میزان پرخاشگری | میانگین پرخاشگری | انحراف استاندارد |
بازی های میزبان | ۴۴۲ | ۵۰/۶ | ۸۳/۶ |
بازی های میهمان | ۵۲۵ | ۷۲/۷ | ۱۶/۸ |
پرخاشگری کل | ۹۶۷ | ۲۲/۱۴ | ۴۴/۱۴ |
آمار ثبت شده در جدول (۴-۴) بیانگر این است در مجموع بازی ها بازیکنان تعداد ۹۶۷ پرخاشگری را مرتکب شده اند که سهم پرخاشگری بازیکنان در بازی های میهمان بیشتر بوده است.
۴-۲-۵- آمار توصیفی مقیاس ادراک نقش
جدول (۴-۵)، آمار توصیفی ادراک نقش و زیرمجموعه های آن
انحراف استاندارد | میانگین | عوامل | متغیر |
۴۶/۷ | ۴۳/۲۰ | حوزه ی مسئولیت ها | ادراک نقش هجومی |
۷۴/۲ | ۶۸/۲۴ | ادراک نقش رفتاری | |
۴۷/۲ | ۲۵/۲۵ | ارزیابی نقش | |
۳۷/۶ | ۱۰/۲۱ | پیامدهای نقش | |
۶۴/۱ | ۹۴/۲۵ | حوزه ی مسئولیت ها | ادراک نقشدفاعی |
۹۴/۱ | ۴۳/۲۶ | ادراک نقش رفتاری | |
۸۳/۱ | ۲۵/۲۶ | ارزیابی نقش | |
۸۳/۱ | ۲۲/۲۶ | پیامدهای نقش |
مطابق جدول (۴-۵) آزمودنی ها در حوزه ی مسئولیت های نقش هجومی (با میانگین ۴۳/۲۰) و در حوزه ی پیامدهای نقش هجومی (با میانگین ۱۰/۲۱) به ترتیب کمترین ادراک نقش را داشته اند. در سایر حوزه ها تفاوت معناداری به چشم نمی خورد.
۴-۳- بررسی طبیعی بودن توزیع داده ها
بسیاری از روش هایی که در آزمون فرض های آماری استفاده می شوند، دارای چندین پیش فرض اولیه هستند که در صورت برقرار نبودن این پیش فرض ها نمی توان به نتایج به دست آمده با دقت مورد نظر اطمینان نمود. بنابراین قبل از انجام آزمون های آماری، بایستی طبیعی بودن توزیع داده ها را بررسی کنیم. بدین منظور از آزمون کلموگروف-اسمیرنف استفاده گردید.
جدول (۴-۶)، بررسی طبیعی بودن توزیع داده ها با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف
ردیف | عوامل | p | نوع چولگی[۱] |
۱ | پرخاشگری کل | ۰۰۰۱/۰ | منفی |
۲ | پرخاشگری میهمان | ۰۰۰۲/۰ | منفی |
۳ | پرخاشگری میزبان | ۰۰۰۳/۰ | منفی |
۴ | ادراک نقش مسئولیت هجومی | ۰۰۰۱/۰ | مثبت |
۵ | ادراک نقش رفتاری هجومی | ۰۰۰۲/۰ | مثبت |
۶ | ارزیابی ادراک نقش هجومی | ۰۴۷/۰ | مثبت |
۷ | پیامدهای ادراک نقش هجومی | ۰۰۰۱/۰ | مثبت |
۸ | ادراک نقش مسئولیت دفاعی | ۰۰۱/۰ | منفی |
۹ | ادراک نقش رفتاری دفاعی | ۰۰۱/۰ | منفی |
۱۰ | ارزیابی ادراک نقش دفاعی | ۰۰۱/۰ | مثبت |
۱۱ | پیامدهای ادراک نقش دفاعی | ۰۲۷/۰ | منفی |
چون سطح معناداری آزمون کولموگروف-اسمیرنوف کمتر از ۰۵/۰ می باشد، در نتیجه آزمون کولموگروف-اسمیرنوف معنادار بوده و توزیع داده ها طبیعی نیست. بنابراین برای آزمون فرضیه ها باید از آزمون های ناپارامتریک استفاده کرد.
۴-۴- آزمون فرضیه های تحقیق
۴-۴-۱- فرضیه اول
۳- مشتقات ساختگی: این مشتقات به نام های مخدر های ساختگی[۲۹]، مشابهین تریاک[۳۰] و جانشین شونده های مرفین[۳۱] معروف اند. مشتقات این گروه عبارتند از:
متادون[۳۲]، مپریدین[۳۳]، دی اتیل تیامبوتن[۳۴]، فن تانیل[۳۵]، پروپوکسی فن[۳۶]، پنتازسین[۳۷]، بوتورفانول[۳۸]، نالبوفین[۳۹] و بوپورنورفین[۴۰] (۱۴).
انواع گیرنده های مخدر
گیرنده های مخدر در بدن حدود چهار نوع مختلف می باشند که مو[۴۱]، کاپا[۴۲]، دلتا[۴۳] و سیگما[۴۴] نامیده می شوند. گیرنه ی مو به طور انتخابی توسط نور مورفین[۴۵] تحریک شده و بی دردی فوق نخاعی[۴۶]، تضعیف تنفسی و وابستگی فیزیکی ایجاد می کند. گیرنده کاپا به طور انتخابی توسط پنتازاسین و اتیل کتوسیکلازاسین[۴۷] تحریک گشته و موجب بروز بی دردی نخاعی، انقباض مردمک و تسکین عصبی می گردد. وازودفران های موش حاوی گیرنده های دلتا بوده که به طور انتخابی توسط لوسین – انکفالین تحریک می شود. گیرنده های سیگما در هیپوکامپ مغز وجود داشته و در بروز اثرات روانی مواد افیونی نقش دارد. مواد افیونی مختلف ممکن است به عنوان آگونیست یا آنتاگونیست روی گیرنده های مختلف افیونی اثر نمایند (۱۴).
مکانیسم اثر بی دردی مرفین و مواد مخدر
مکانیسم های مختلفی برای بروز بی دردی این مواد ذکر شده است که عبارتند از:
۱- از طریق گیرنده های افیونی مو و کاپا.
۲- از طریق رفابت تا ماده P در مسیر درد.
۳- از طریق ترشح انکفالین و اندورفین (۱۴).
۲-۳-۲ داروهای ضد درد و ضد التهاب استروئیدی
دو دسته از هورمون های استروییدی، مینرالو کورتیکوییدها و گلوکوکورتیکوییدها به طور طبیعی در قشر غده فوق کلیه ساخته می شوند.
مینرالو کورتیکوییدها در حفظ تعادل آب و الکترولیت ها حایز اهمیت اند در حالی که گلوکوکورتیکوییدها نقش بسیار مهمی در متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی، پاسخ ایمنی و پاسخ به استرس بر عهده دارند. گلوکوکورتیکوییدها هم چنین اثر مینرالو کورتیکوییدی کمی داشته و بنابراین بر تعادل آب و الکترولیت مؤثرند.
کورتیکواستروییدها معمول ترین داروهای ضد التهاب محسوب می شوند، اما اثرات فیزیولوژیک و فارماکولوژیک آن ها گسترده و توان سوء استفاده از آن زیاد است. هر چند که کورتیکواستروییدها در تضعیف یا جلوگیری از التهاب بسیار مؤثرند اما اثرات ضد التهابی آن ها، به طور ذاتی به تضعیف پاسخ ایمنی و عواقب آن مربوط می شود.
تمام کورتیکواستروییدهای درمانی، دارای ساختار استروییدی، حاوی ۲۱ کربن و شبیه به کورتیزول هستند. تغییر در این ساختار، سبب تغییر شدت اثرات ضد التهابی و متابولیکی و تغییر در دوره اثر و میل ترکیبی در اتصال به پروتئین مربوطه می شود. این تغییر، منجر به ساخت تعدادی از کورتیکواستروییدها با قدرت ضد التهابی بالا و اثرات مینرال کورتیکوییدی پایین شده است. کورتیکواستروییدهای درمانی به طور مشخص براساس قدرت نسبی گلوکوکورتیکوییدی و مینرالو کورتیکوییدی و هم چنین دوره اثر بیولوژیک دسته بندی می شوند. به طور کلی، آن دسته از ترکیبات با قوی ترین اثر گلوکوکورتیکوییدی دارای اثر تضعیفی قوی بر محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز و غده فوق کلیه نیز هستند.
نحوه اثر :
گلوکوکورتیکوییدها از طریق مسیرهای متعدد، سبب تضعیف روند التهاب می شوند. این ترکیبات با گیرندهای پروتئینی خاص در داخل سلول بافت های هدف، واکنش داده و بیان ژن های پاسخگو به کورتیکواسترویید را تغییر می دهند. گیرنده های اختصاصی گلوکوکورتیکوییدها در سیتوپلاسم سلول به لیگاندهای استرویید متصل شده و مجموعه گیرنده ـ هورمون را تشکیل می دهند که در نهایت وارد هسته سلول می شوند. در هسته سلول، این مجموعه به ردیف های DNA اختصاصی متصل شده و بیان آن ها را تغییر می دهند. مجموعه ممکن است موجب رونوشت برداری از mRNA شده که منجر به ساخت پروتئین های جدید می شود. لیپوکورتین از این دسته پروتئین ها است که می تواند موجب مهار فسفولیپاز A2a شده و بدین ترتیب از ساخت پروستا گلاندین ها، لوکوترین ها و عامل فعال کننده پلاکت جلوگیری می شود. هم چنین گلوکوکورتیکویئد ها از تولید سایر واسطه ها از قبیل متابولیت های اسید آراشیدونیک مثل سیکلواکسیژناز، سایتوکین ها، اینتر لوکین ها، مولکول های متصل شونده و آنزیم هایی نظیر کلاژناز نیز جلوگیری می کنند.
جدول۲-۱ قدرت ه
ای نسبی کورتیکواستروییدهای رایج مورد استفاده
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید. |
منابع لاتین