وبلاگ

۳- مشتقات ساختگی: این مشتقات به نام های مخدر های ساختگی[۲۹]، مشابهین تریاک[۳۰] و جانشین شونده های مرفین[۳۱] معروف اند. مشتقات این گروه عبارتند از:
متادون[۳۲]، مپریدین[۳۳]، دی اتیل تیامبوتن[۳۴]، فن تانیل[۳۵]، پروپوکسی فن[۳۶]، پنتازسین[۳۷]، بوتورفانول[۳۸]، نالبوفین[۳۹] و بوپورنورفین[۴۰] (۱۴).
انواع گیرنده های مخدر
گیرنده های مخدر در بدن حدود چهار نوع مختلف می باشند که مو[۴۱]، کاپا[۴۲]، دلتا[۴۳] و سیگما[۴۴] نامیده می شوند. گیرنه ی مو به طور انتخابی توسط نور مورفین[۴۵] تحریک شده و بی دردی فوق نخاعی[۴۶]، تضعیف تنفسی و وابستگی فیزیکی ایجاد می کند. گیرنده کاپا به طور انتخابی توسط پنتازاسین و اتیل کتوسیکلازاسین[۴۷] تحریک گشته و موجب بروز بی دردی نخاعی، انقباض مردمک و تسکین عصبی می گردد. وازودفران های موش حاوی گیرنده های دلتا بوده که به طور انتخابی توسط لوسین – انکفالین تحریک می شود. گیرنده های سیگما در هیپوکامپ مغز وجود داشته و در بروز اثرات روانی مواد افیونی نقش دارد. مواد افیونی مختلف ممکن است به عنوان آگونیست یا آنتاگونیست روی گیرنده های مختلف افیونی اثر نمایند (۱۴).
مکانیسم اثر بی دردی مرفین و مواد مخدر
مکانیسم های مختلفی برای بروز بی دردی این مواد ذکر شده است که عبارتند از:
۱- از طریق گیرنده های افیونی مو و کاپا.
۲- از طریق رفابت تا ماده P در مسیر درد.
۳- از طریق ترشح انکفالین و اندورفین (۱۴).
۲-۳-۲ داروهای ضد درد و ضد التهاب استروئیدی
دو دسته از هورمون های استروییدی، مینرالو کورتیکوییدها و گلوکوکورتیکوییدها به طور طبیعی در قشر غده فوق کلیه ساخته می شوند.
مینرالو کورتیکوییدها در حفظ تعادل آب و الکترولیت ها حایز اهمیت اند در حالی که گلوکوکورتیکوییدها نقش بسیار مهمی در متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی، پاسخ ایمنی و پاسخ به استرس بر عهده دارند. گلوکوکورتیکوییدها هم چنین اثر مینرالو کورتیکوییدی کمی داشته و بنابراین بر تعادل آب و الکترولیت مؤثرند.
کورتیکواستروییدها معمول ترین داروهای ضد التهاب محسوب می شوند، اما اثرات فیزیولوژیک و فارماکولوژیک آن ها گسترده و توان سوء استفاده از آن زیاد است. هر چند که کورتیکواستروییدها در تضعیف یا جلوگیری از التهاب بسیار مؤثرند اما اثرات ضد التهابی آن ها، به طور ذاتی به تضعیف پاسخ ایمنی و عواقب آن مربوط می شود.
تمام کورتیکواستروییدهای درمانی، دارای ساختار استروییدی، حاوی ۲۱ کربن و شبیه به کورتیزول هستند. تغییر در این ساختار، سبب تغییر شدت اثرات ضد التهابی و متابولیکی و تغییر در دوره اثر و میل ترکیبی در اتصال به پروتئین مربوطه می شود. این تغییر، منجر به ساخت تعدادی از کورتیکواستروییدها با قدرت ضد التهابی بالا و اثرات مینرال کورتیکوییدی پایین شده است. کورتیکواستروییدهای درمانی به طور مشخص براساس قدرت نسبی گلوکوکورتیکوییدی و مینرالو کورتیکوییدی و هم چنین دوره اثر بیولوژیک دسته بندی می شوند. به طور کلی، آن دسته از ترکیبات با قوی ترین اثر گلوکوکورتیکوییدی دارای اثر تضعیفی قوی بر محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز و غده فوق کلیه نیز هستند.
نحوه اثر :
گلوکوکورتیکوییدها از طریق مسیرهای متعدد، سبب تضعیف روند التهاب می شوند. این ترکیبات با گیرندهای پروتئینی خاص در داخل سلول بافت های هدف، واکنش داده و بیان ژن های پاسخگو به کورتیکواسترویید را تغییر می دهند. گیرنده های اختصاصی گلوکوکورتیکوییدها در سیتوپلاسم سلول به لیگاندهای استرویید متصل شده و مجموعه گیرنده ـ هورمون را تشکیل می دهند که در نهایت وارد هسته سلول می شوند. در هسته سلول، این مجموعه به ردیف های DNA اختصاصی متصل شده و بیان آن ها را تغییر می دهند. مجموعه ممکن است موجب رونوشت برداری از mRNA شده که منجر به ساخت پروتئین های جدید می شود. لیپوکورتین از این دسته پروتئین ها است که می تواند موجب مهار فسفولیپاز A2a شده و بدین ترتیب از ساخت پروستا گلاندین ها، لوکوترین ها و عامل فعال کننده پلاکت جلوگیری می شود. هم چنین گلوکوکورتیکویئد ها از تولید سایر واسطه ها از قبیل متابولیت های اسید آراشیدونیک مثل سیکلواکسیژناز، سایتوکین ها، اینتر لوکین ها، مولکول های متصل شونده و آنزیم هایی نظیر کلاژناز نیز جلوگیری می کنند.
جدول۲-۱ قدرت ه
ای نسبی کورتیکواستروییدهای رایج مورد استفاده