وبلاگ

رفتار**۱۷/۰** ۱۴/۰** ۴۸/۰** ۴۵/۰۱

** معنیداری در سطح احتمال ۰۱/۰ ، * معنیداری در سطح احتمال ۰۵/۰
۸-۳-۴ تحلیل مسیر ابعاد مؤثر بر پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس
۱-۸-۳-۴ تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی
در این قسمت متغیرهای پژوهش با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن در جدول ارائه شده است.
جهت تعیین اثر متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی از تحلیل مسیر به روش اینتر استفاده شد. بدین ترتیب تمایل به کاربرد نهادههای زیستی به عنوان متغیر مستقل و متغیر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی به عنوان متغیر وابسته وارد معادله گردیدند. با توجه به جدول ۳۷-۴، متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی ۲۰/۰ درصد از متغیر رفتار به کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می کند(۷۷/۳=, Constants 66/63=F ,000/0 =Sig). این موضوع نشان میدهد، تمایل به کاربرد نهادههای زیستی عامل مهمی در رابطه با پیشبینی رفتار به کاربرد نهادههای زیستی میباشد. در واقع زمانیکه کشاورزان تمایل به کاربرد نهادههای زیستی در کشت محصول گندم داشته باشند، اقدام به استفاده از این نهادهها در مزارع گندم خود مینمایند، بدین صورت تمایل افراد بر انجام و عدم انجام یک رفتار مؤثر است. متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی ( ۴۵/۰ =β) قدرت پیشبینی متغیر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی را دارد. این نتایج تا حدودی با یافته های فهامی و زارع (۱۳۹۲) مطابقت دارد.

در ماده ی ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه عبارت است از:« مسکن، البسه ،غذا و اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد وخادم در صورت عادت داشتن زن به خادم یا احتیاج زن به خادم به وسیله مرض یا نقصان اعضاء».
در ماده ی مذکور از چیزهایی که عرفاً مورد احتیاج زن است ( مانند هزینه ی دارو، درمان، آرایش و شت وشو) سخنی گفته نشده است. به نظر می رسد که قانون درصدد احصایی اجزای نفقه نبوده، بلکه عادتاً آن چیزی را که شامل این عنوان می شده برشمرده ؛ زیرا قاعده و ضابطه اصلی در اجزای اندازه ی نفقه، رفع نیاز زوجه و مهیا کردن آن چیزی است که زن برای ادامه حیات خود و بقای زندگی زناشویی بدان نیاز دارد. به همین لحاظ، بسیاری از فقها معتقدند تحول شیوه ی زندگی، هر روز نیازهای تازه ای را به وجود می آورد که این نیازها را در چارچوب معین نمی توان محصور کرد و ناچار باید در تبیین آن داوری را به عرف واگذار نمود. از این رو، از دستور قران که می فرماید (وَعَاشِرُوهُنَّ بِالمَعرُوفِ)چنین برمی آید که انفاق به زوجه باید آن چنان باشد که سزاوار زوجه است (ارشدی، بی تا، ص ۳۵).
درشرع برای نفقه مقدار مشخص نگردیده است. به همین دلیل، فقها در اعصار و مکان های مختلف نظریه های متفاوتی ارائه نموده اند. ایشان در مصادیق نفقه، سه مصداق را ذکر نموده اند.(حلّی، بی تا، ص ۳۱۵)
اما شیخ طوسی تبیین نفقه ی زوجه را متناسب با وضعیت زوج می داند و برای هریک ازسه شخص متکمن، متوسط و معسر مواردی را مشخص نموده است.(شیخ طوسی، ۱۴۱۷ق، ص۱۵)
علامه ی حلّی ضابطه در مقدار نفقه را چنین مطرح کرده است: ضابطه در مقدار نفقه، قیام شوهر به آنچه زن به آن احتیاج دارد؛ مانند، غذا، خورش، پوشاک، خدمتکار، مسکن و وسیله ی مالیدن روغن است که تابع عادت زنان همردیف او می باشد.( حلی، ۱۴۱۵ق، ص ۴۷).
ابن ادریس دراین باره فرموده است: دلیل بر عدم مقدار برای نفقه، قول خداوند متعال (وَعَاشِرُوهُنَّ بِالمَعرُوفِ) است؛ یعنی به آنچه که در نزد مردم متعارف است. همچنین در مقدار نفقه اصل برائت ذمّه ی زوج از مقدار است. پس کسی که شیء معینی را در نفقه ادعا می کند، به دلیل نیازش، اما دلیلی در کتاب و سنت واجماع وجود ندارد، اصل نیز برائت ذمّه ی زوج از مقدار زاید می باشد(حلّی، ۱۴۱۰ق، ص ۴۶).
محمد جواد مغنیه دراین باره می نویسد: فقها اتفاق دارند نفقه ی زن در انواع سه گانه ی خوراک، پوشاک ومسکن واجب است و نیز اتفاق دارند براین که نفقه به مقدار تمکّن زن و شوهر است؛ براساس اینکه توانگر باشد، و یا تنگدست باشند، و مقصود از توانگری وتنگدستی زن، توانگری وتنگدستی اهل زن است (مغنیه، ۱۳۷۲، ص۳۹۱).
امام خمینی( قدس ره) دراین باره می فرمایند: نفقه شرعاً اندازه ای ندارد، بلکه ضابطه این است که شوهر به آن چه زن احتیاج دارد، از طعام، خورش و… قیام کند و در تمام موارد شایسته است عرف و عادت ملاحظه گردد( خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۵).
ولی آنچه مشهور است، مصادیق نفقه در هشت مورد دسته بندی شده که در ذیل به بررسی اجمالی هریک ازآنها می پردازیم:
۱-غذا
غذا باید به مقداری باشد که زن سیر شود از نظر کمّیت و کیفیت، به شئون زن و عرف و عادت بستگی داشته و متناسب با زمان و مکان می باشد.
امام خمینی (رحمه الله) درباره ی مقدار غذای زوجه فرموده اند: اما غذای زن، کمّیت آن به مقداری است که برای سیر نمودن وی کافی باشد ( خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۵).
شهید اول نیز دراین باره می فرماید: مرجع در خوراک زن این است که رفع نیاز و گرسنگی اوشود( مکی عاملی، ۱۴۱۲، ص ۲۰۴).
۲-خورش
محمد حسن نجفی درباره ی خورش چنین می نویسد: بحث درخورش در جنس وکیفیت و مقدار آن همچون دادن غذا می باشد؛ زیرا مدارک این دو یکسان است، لیکن در مبسوط آمده است که بر زوج است هر هفته یک بار گوشت تهیه نماید؛ زیرا این مقدار متعارف می باشد ودر روز جمعه بدهد. واز أبی علی نقل گردیده به طور متوسط یرای زوجه هرسه روز یک مرتبه گوشت فراهم نماید وشایسته تر ازآن در اطعام گوشت رجوع به متعارف در نزد هم ردیفان زوجه می باشد.
بنابراین، حق زن این است که خورش وغذا را از شوهر دریافت نماید، گرچه نخورد و زوجه با دریافت نمودن مالک آنها می شود. پس می تواند هرگونه که بخواهد درآن تصرف کند (نجفی، ۱۳۹۲ق، ص۳۳۴)
۳-لباس
لباس از نظر جنس و تعداد، به عرف وعادت محل بستگی دارد.
علامه حلی درباره ی پوشاک زنان صاحب تجمّل فرموده است: اگر زوجه به حریر یا کتان وابریشم برای مدتی یا دایمی نیاز داشته و عادت دارد، پس اقرب الزام نمودن شوهر است در صورتی که توانایی داشته باشد ( حلّی، بی تا، ص ۴۷).
۴-فراش
فراش یعنی: فرش، بستر ورختخواب. بنابراین، مراد، وسایل استراحت وزیر انداز می باشد.
فرش و روانداز و مانند آنها که مورد نیاز زوجه است و با توجه به فصل ها نیز متفاوت می باشد، باید براساس عرف و عادت هم ردیفان او فراهم شود.
نظر امام خمینی رحمه الله نیز چنین می باشد: وهمچنین فرش و روانداز که برای زوجه برروی زمین گسترده می شود وزوجه برای خوابیدن به آن نیازمند است؛ مانند لحاف و متکا و آنچه برروی آن می خوابد، بایستی برایش فراهم گردد و مرجع در مقدار و جنس و وصف آنها و عادت همردیفان زوج می باشد (خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۶).
۵-مسکن
مسکن عبارت است از: مسکن ملکی با استیجاری ویا استیعار که با شئون واحتیاجات زوجه از هر لحاظ متناسب باشد. در سکونت دادن، زوجه استحقاق دارد شوهرش او را در خانه ای که شایسته اوست( به حسب عادت هم ردیفانش) سکونت دهد؛ خانه ای که دارای منابع وتأسیساتی باشد که زوجه به آن احتیاج دارد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ص ۳۳۶).
امام خمینی رحمه الله درباره ی حق انتخاب مسکن توسط زوج چنین می فرماید: زن حق دارد از شوهر خانه ای مستقل درخواست نماید که در آن هوو یا سایرین در خانه نباشد وخواه اتاقی بخواهد که مرافق آن جداگانه باشد(امام خمینی، ۱۴۲۰ق، ص ۳۱۶).
دکتر امامی در تفسیر ماده ی ۱۱۰۷ق.م مسکن را چنین تعریف می کند: منظور این ماده از مسکن، محلی است که زن در آنجا زندگی خود را می گذراند وآن باید متناسب با وضعیت زن باشد. بنابراین، در صورتی که متناسب با وضعیت اجتماعی زن آن است که در خانه ی دربست بنشیند، شوهر نباید اورا به اتاق استیجاری ببرد(امامی، ۱۳۶۸، ص ۴۳۴).
۶-وسایل پختن و آشامیدن
تهیه ی وسایل طبخ و ادوات وابزار آشپزی متناسب و متعارف برعده ی مرد می باشد.
این وسایل جزو اثاث البیت است که براساس شرایط زمان و مکان زنان متفاوت می باشد و امروزه برتعداد و کیفیت آنها افزوده شده است.
نظر امام خمینی رحمه الله در مورد این وسایل این گونه است: وسایل و ادواتی که زوجه به آنها احتیاج دارد- آنچه که برای امثال او به حسب نیازهای شهری که در آن سکونت دارد، متعارف است- باید ملاحظه گردد( خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۶).
علامه حلی درباره ی انواع وجنس این ابزار فرموده اند: وسایل پختن و آشامیدن همچون دیگ، ملاقه، آب خوری لازم است و کافی است جنس آن از سفال، آهن و چوب باشد(حلّی، بی تا، ص ۴۷).
۷-وسایل تنظیف و آرایش
فقها در این مورد، وسایلی نظیر شانه وصابون و مواردی مانند کرم(دُهن) را جزو نفقه ذکر کرده اند، ولی درباره ی مواردی که جنبه ی تزیینی اضافی دارد، مانند عطریات و سرمه جات، به عدم لزوم آن تصریح نموده اند.
صاحب جواهر در این زمینه این چنین می فرمایند: وسایل تنظیف عبارت است از شانه و روغن، اما سرمه و عطر واجب نیست و تهیه ی پاک کننده ی دندان ها برزوج واجب است (نجفی، ۱۳۹۲ق، ج۳۱، ص۳۳۲).
اما دکتر امامی دراین زمینه می گوید: اسباب نظافت و آرایش ازقبیل عطر، صابون و امثال آنها به مقدار مصرف لازم برای یک شبانه روز، قبل از شروع روز باید به زن داده شود تا به تدریج مصرف نماید، مگر آنکه برای استفاده از آنها مدتی زودتر باید تحت اختیار زن گذارده شود( امامی، ۱۳۶۸، ص ۴۳۷).
۸- خدمتکار
وجوب خدمتکار برای زوجه محدود به دو مورد می باشد:
۱-زوجه بلندمرتبه بوده واز خانواده ای محترم باشد.
۲-زوجه بیمار بوده وبه خدمتکار نیاز داشته باشد.
صاحب جواهر دراین زمینه نوشته است که زوج می تواند کارگر منزل را استخدام کند یا عاریه بگیرد یا اینکه خود کارهای زوجه را انجام دهد (نجفی، ۱۳۹۲ق، ج۳۱، ص۳۳۷).
در صورت استخدام یک کارگر، نفقه ی خدمتکار زوجه برزوج واجب می باشد. وی وجوب آوردن خدمتکار را محدود به دو مورد نموده است.
استخدام یک خدمتکار برای خانه، به جهت بلندمرتبه بودن یا نیاز زوجه است ومرجع در آوردن خدمتکار عرف مردم می باشد. پس اگر زوجه از خانواده ای بزرگ و با اصالت باشد که دارای احترام وثروت بوده و برای خود کار انجام نمی دهد، بر عهده ی شوهر است برای همسرش خدمتکار آورد، هر چند همسرش در انجام امور فروتنی کند. همچنین اگر زوجه بیمار باشد و به خدمتکار نیاز داشته باشد برزوج لازم است چنین کاری را انجام دهد (همان، ص۳۳۷).
در متن ماده ی ۱۱۰۷ ق.م وبا توجه به نظرات فقهاء پیرامون نفقه ی زن، دو سؤال مطرح می شود:
۱-اگرزوجه حق داشتن خادم را داشته باشد اما خودش داوطلبانه کارهای مربوط به خود را انجام دهد، آیا حق مطالبه ی هزینه و حقوق خادم را دارد؟
در پاسخ به این سؤال، فقها گفته اند که حق مطالبه ی نفقه ی خادم را ندارد و در قانون مدنی هم اشاره شده که اگر زن داوطلبانه کارهای مربوط به خود را انجام دهد و خدمتکار اختیار نکند، حق مطالبه ی نفقه ی خادم را از شوهر ندارد (احسان بخش، بی تا، ص ۱۸۹).
۲-آیا در صورت بیمار شدن زوجه، مخارج معالجه و مداوا به عهده ی زوج بوده وجزو نفقه می باشد یا خیر؟
در پاسخ به سؤال مزبور، نظرات مختلفی وجود دارد. دراین مورد فقها تردید نموده اند.
نظر امام خمینی رحمه الله این است که در امراض عادی هزینه ی مداوا جزو نفقه است اما در امراض صعب العلاج که مستلزم پرداخت هزینه های سنگین است تردید نموده اند(خمینی، ۱۴۰۸ق، ص ۳۱۷).
برخی دیگر از فقها صریحاً مخارج مداوا را جزو نفقه محسوب نکرده اند و شوهر رابه پرداخت آن ملزم نمی کنند. ایشان همچنین بیان می کنند که چون درباره ی نفقه، موضوع لباس، طعام و سکونت مطرح بوده و از حیث دارو و درمان امراض زوجه؛ نصّی نرسیده است، بنابراین، از لحاظ مزبور حقی بر عهده ی زوج نیست.
نتیجه اینکه در فقه شیعه اختلاف نظر وجود دارد، اما اگر داوری عرف را در اجزای نفقه بپذیریم و زوج را مکلّف بدانیم که با زوجه به نیکی و احسان رفتار نمایند (وَعَاشِرُوهُنَّ بِالمَعرُوفِ)، باید بپذیریم که پرداخت هزینه های معالجه ودرمان بیماری از هرنوع که باشد جزو نفقه بوده و برعهده ی زوج است، بخصوص اینکه در خانواده ها، زنان بیش از تکالیف خود در زندگی زناشویی به کار مشغول بوده و مدیریت داخلی خانواده را معمولاً برعهده دارند و به این دلیل نیز حق اضافی بر ذمّه ی مرد پیدا می کنند. اگر زن تمام نیرو و توان خود را در داخل خانواده به کار گیرد تا زندگی سعادتمندی را برای شوهر و فرزندان خود فراهم کند، بدیهی است شوهر نیز مکلّف به پرداخت تمام هزینه های لازم برای معالجه ی بیماری و ادامه ی حیات همسر خود باشد و انکار آن برخلاف عقل سلیم است (ارشدی، بی تا، ص ۳۹).
بعضی از حقوقدانان با وحدت ملاک از قسمت آخر ماده ی ۱۱۰۷ ( لز وم تهیه ی مستخدم برای زوجه در صورت احتیاج او به واسطه ی بیماری یا نقصان اعضاء) معتقدند هزینه های لازم برای مداوای بیماری از هر قبیل برعهده ی شوهر است ( امامی، ۱۳۶۸، ص۴۲۴).
اما هزینه ی تجهیز میّت از تعریفی که قانون مدنی و فقها برای نفقه ذکر کرده اند خارج است؛ زیرا آنچه را که زوجه در زندگی زناشویی بدان نیاز دارد وبرای بقای حیات اولازم است جزو نفقه برشمرده اند، مگر اینکه به نفقه دید وسیع تری داشته وگفته شود کلیه ی مخارج زن از شروع زندگی مشترک خود تا پایان آن بر عهده ی همسر او بوده واز این باب هزینه ی تجهیز میت را جزو نفقه محسوب کنیم. از سوی، دیگر، مطابق ماده ی ۸۶۹ ق.م از جمله حقوقی که به ترکه میت تعلق می گیرد قیمت کفن میت است و مطابق ماده ی ۸۶۸ ق.م مالکیت ورثه نسبت به ترکه ی متوفا مستقر نمی شود، مگر پس از ادای دیون و حقوق میت که به ترکه ی میت تعلق گرفته. از این رو، نتیجه می گیریم هزینه ی تجهیز میت باید از اموال خود او تأمین شود. پس باید گفت: در حقوق ایران هزینه ی تجهیز میت(اگر زوجه باشد) بر عهده ی زوج نبوده واز اموال زوجه باید پرداخت شود و اینکه در فقه گفته شده که زوج مسئول پرداخت آن است، باید آن را ناظر به موردی بدانیم که ترکه ی میت کفایت پرداخت هزینه های تجهیز متوفا را نمی کند (ارشدی، بی تا، ص ۴۲).
بنابرآنچه بیان شد موارد ذکر شده برخی از مهمترین مصادیق نفقه هستند که در فقه امامیه و یا حقوق ایران بیان شده است و بر اساس شرایط زمان و مکان می تواند موارد دیگری نیز به آن افزون گردد همانند بحث تحصیل زوجه و … .

(همان : ۱۹).
امّا شاملو در این دوران پس از کودتا به زندان می افتد و همین امر باعث می گردد تا در اشعارش تا مدتها از ناله های زندان و حوادث کودتا و اعدام دوستان و همفکرانش سخن بگوید یکی از اشعاری که در این دوره سرود شعر(نگاه کن) است که در این شعر وی روزهای پس از کودتا و فضای سیاسی و اجتماعی زمان خود را این گونه توصیف می کند:
سال بد
سال باد
سال اشک
سال شک
سال روزهای دراز و استقامت های کم
سالی که غرور گدایی کرد
سال پست
سال درد
سال عزا
سال خون مرتضا….
زندگی دام نیست
عشق دام نیست
حتی مرگ دام نیست
چرا که یاران گم شده آزادند
آزاد و پاک….
نگاه کن:
با من بمان.
(شاملو، ۱۳۷۲ : ۱۸۴).
مهدی اخوان ثالث در مورد این شعر می نویسد که :«موی بر اندامم به پای خواسته ، نخستین بار که شنیدم گریه کردم از این حساستر و دردمندانه تر و گیراتر سخنی در خصوص این سال گفته نشده است، عالی است سلام می کنم به او ، این شعرش قلبم را تا اعماق می فشرد، همه درد سراینده به من سرایت می کند این نمونه سلطنت در حد مشترک احساس های همه آن کسانی است که چنین سالی را دیده اند» .
از شعرهای دیگر شاملو در این دوران، شعر (لعنت) است که در این شعر فریاد اعتراض شاملو همراه با امید دگرگونی و تحول به گوش می رسد و تأکید می کند که از این خوان نعمتی که پس از کودتا پهن شده است ما تا ابد نسیبی نمی خواهیم:
در تمام شب چراغی نیست
در تمام شهر
نیست یک فریاد
ای خداوندان خوف انگیز شب پیمان ظلمت دوست!
تا نه من فانوس شیطان را بیاویزم
در رواق هر شکنجه گاه پنهانی این فردوس ظلم آیین،
تا نه این شبهای بی پایان جاویدان افسون پایه تان را من
به فروغ صدهزاران آفتاب جاودانی تر کنم نفرین
ظلمت آباد بهشت گندتان را در به روی من
باز نگشائید!
در تمام شب چراغی نیست
در تمام دشت
نیست یک فریاد…
چون شبان بی ستاره قلب من تنهاست…
ای خداوندان ظلمت شاد
از بهشت گندتان ما را
جاودانه بی نصیبی باد
باد تا فانوس شیطان را برآویزم…
(شاملو، ۱۳۷۲ : ۱۰۷).
در این دوران شعری، شاملو«واقعیت های تلخ سیاسی و اجتماعی را یکی پس از دیگری رخ می نماید، یاد مبارزه سرکوب شده و در خون تپیده و یاران چون اختران سوخته، در ذهن شاعر است، با آن که زمان شادمانی و نغمه سرایی گذشته است، هنوز آتش امید کاملا” خاموش نشده است». (پورنامداریان، ۱۳۷۴ : ۹۱).
لازم به ذکر است شاملو در اکثر شعرهای خود اساس و محور خود را انسان های مبارز قرار می دهد البته بیشتر کسانی که هم فکر او بودند، در این دوره نیز که میزان اعدام ها به خصوص از میان دوستان او فراوان است شاملو خون مبارزان و یاران گذشته را در بسیاری از سروده هایش محور اصلی قرار می دهد وی که شاعری بسیار سیاسی اندیش است اجتماع را نیز همواره از دریچه سیاست می بیند و حس می کند او حتی «عشق به انسان را در عرصه مبارزه سیاسی دریافته است، او بنا بر تأکید خودش در اشعارش ، پیش از ورود به عرصه مبارزه به مسئله انسان و ارزش همبستگی بشری واقف نبوده است، امّا از آن پس با توجه به زندگی و مرگ انسان ها بزرگی که هدف زندگی و مرگشان آزادی و دادگری و پاسداری از شأن و شرف آدمی بوده است شعرش را وقف ستایش انسان کرده است».(مختاری، ۱۳۷۹: ۵۴).
برپایه آنچه که از شعرهای وی برمی آید او نگران حال جامعه خود و مردم است و ظاهرا” بزرگ ترین دغدغه او مفاهیم سیاسی هم چون حاکمیّت عدالت، آزادی و فضیّلت است. او این گمشده های خود در سیاست و مبارزه سیاسی می یابد و در فکر التیام آلام جامعه خویش است، او خود می گوید:«و من اگر انسان باشم، نمی توانم از درد شما غافل باشم، در عاشقانه ترین شعرهای من عقیده ای اجتماعی پیدا می کنید، چرا؟ برای اینکه من دور نیستم از جامعه ام، من جامعه ام را حس می کنم و این اصلا” تخته پرش من است».(دستغیب، ۱۳۸۵ : ۱۶).وی نه تنها خود دغدغه مبارزه و آزادی و مردم را در دل دارد بلکه تمامی آحاد جامعه را دعوت به توجه به این موضوعات می کند و دوست دارد همه مردم با همدیگر این درد بزرگ را حس و لمس کنند:
یاران ناشناخته هم
چون اختران سوخته
چندان به خاک تیره فرو ریختند سرد
که گفتی
دیگر
زمین
همیشه شبی بی ستاره ماند
آنگاه
من
که بودم
جغد سکوت لانه ی تاریک درد خویش
چنگ ز هم گسیخته زه را
یک سو نهاده ام

تحقیق عبارت است از یک عمل منظم که در نتیجه ی آن پاسخهایی برای سئوالهای مورد نظر و مطرح شده پیرامون موضوع تحقیق به دست میآید (نادری و دیگران، ۱۳۷۵).
در انجام هر تحقیق، روش اجرای آن اهمیت به سزایی دارد. ممکن است پژوهشگر در جمعآوری اطلاعات و تعیین فرضیات به درستی عمل کند، لیکن روش مناسبی را برای اجرای پژوهش خود انتخاب ننماید که در این صورت با وجود تلاش از اهمیت پژوهش کاسته خواهد شد و نتیجه ی مطلوب حاصل نمیآید. برای پاسخ گویی به پرسش های تحقیق و نتیجهگیری درباره ی فرضیات، بایستی داده های گردآوری شده را که به صورت خام و غیرقابل اتکاء می باشند به اطلاعات قابل استفاده تبدیل کرد تا بتوان با توجه به آنها اقدام به تصمیمگیری کرد.
لذا، لازم است هر محقق در انجام تحقیق خود، ضمن انتخاب روش مناسب، به خوبی آن را انجام دهد. در این صورت یافته های چنین پژوهشی قابل اتکاء بوده و میتواند به شناسایی زوایای تاریک تحقیق مورد نظر کمک نماید. از این رو، در این فصل به بررسی روش تحقیق، جامعه ی آماری تحقیق، نمونه و روش نمونهگیری، روش اجراء پرداخته می شود. همچنین پرسشنامه های به کار گرفته شده در این تحقیق توضیح داده میشوند و در پایان روش آنالیز آماری بیان می شود.
۳-۲- روش تحقیق
تحقیق فرآیندی است که ازطریق آن میتوان درباره ی ناشناختهها به جستجو پرداخت و نسبت به آنها شناخت لازم را کسب کرد، در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافت هها تحت عنوان روششناسی یاد می شود (بازرگان و دیگران، ۱۳۷۶)
با توجه به هدف و ماهیت این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی میباشد و ابزار پیمایش در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته میباشد. همچنین از نظر هدف این تحقیق کاربردی میباشد. مطالعات نظری این تحقیق به صورت کتابخانهای و از طریق مقالات، کتابها، مجلات و سایتهای معتبر جمعآوری گشته است. برای جمعآوری اطلاعات مربوط به آزمون فرضها از پرسشنامه استفاده شد. به این صورت که بعد از انتخاب نمونه ی مورد نظر، از جامعه ی آماری مورد مطالعه، پرسشنامه ها به تعداد مورد نظر تکثیر و با مراجعه ی حضوری به واحدها، در اختیار مدیران واحدهای تولید مرغ گوشتی در شهرستان مراغه قرار گرفت. قبل از تکمیل پرسشنامه توسط پرسش شوندگان، توضیحات اولیه در مورد مطالعه و هدف آن و همچنین توضیحات تکمیلی در مورد سوالات برای آنها ارائه شد. برای تکمیل پرسشنامه ها وقت کافی در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. نوشتن اسم و یا مشخصاتی از شرکت کنندگان برای پرسشنامه ها اجباری نبود، تا آنها در کمال راحتی به بیان نظرات خود بپردازند. بعد از جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه ها، این اطلاعات مورد آنالیز آماری قرار گرفت و نتایج با یافته های مطالعات پیشین مقایسه و مورد بحث قرار گرفت.
۳-۳- جامعه ی آماری
جامعه درحقیقت شامل همهی عناصر جامعه است که موضوع تحقیق درباره ی آنها مصداق پیدا می کند. به عبارت دیگر جامعه، همهی اعضای واقعی یا فرضی است که محقق علاقهمند است یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهد. بنابراین، لازمه ی نمونهگیری دقیق، تعریف جامعه ی مورد نظر است (خورشیدی وقریشی،۱۳۸۱).
جامعه ی آماری این تحقیق را کلیه ی مدیران واحدهای تولیدی مرغ گوشتی در شهرستان مراغه تشکیل میدهند که با توجه به زیاد بودن حجم جامعه ی آماری، نمونهگیری به تعداد مورد نظر انجام شده است. تعداد کل واحدها در شهرستان مراغه ۶۵ واحد فعال بوده است و به این ترتیب ۶۵ مسئول این واحدها کل جامعه ی آماری این مطالعه را تشکیل میدهند که به علت کم بودن تعداد، همه ی آنها برای شرکت در تحقیق انتخاب شده و نمونهگیری انجام نشد.
۳-۵- ابزار پژوهش
در این تحقیق از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد که با توجه به مولفه های در نظر گرفته شده در فرضیه ها برای بهره وری واحدهای تولید مرغ گوشتی و با کمک گرفتن از مطالعات و پرسشنامه های مشابه با موضوع، این پرسشنامه تهیه شده است. مولفههایی که در نظر گرفته شد و تعداد سوالات آنها به صورت زیر بوده است:
– بهبود مصرف انرژی (سوالات ۱-۴)
– سابقه ی مدیر و کارکنان (سوالات ۵-۹)
– میزان سرمایه ی واحد تولیدی دامی (سوالات ۱۰-۱۳)
– اندازه ی واحد تولیدی دامی (سوالات ۱۴-۱۷)
– آموزش و ترویج (۱۸-۲۲)
– استفاده از تکنولوژی های جدید (۲۳-۲۶)
– قیمت نهادهها (سوالات ۲۷-۳۰)
(اصل پرسشنامه در ضمیمه ی پایان نامه آمده است)
۳-۶-۱- اعتبار (روایی) و پایایی پرسشنامه
روایی و پایایی ویژگیهایی هستند که هر ابزار سنجشی از جمله، پرسشنامه باید دارا باشند.
اعتبار (روایی):
منظور از روایی این است که محتوای سئوالات مندرج در پرسشنامه به طور دقیق متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجیم و یا به عبارت دیگر آیا آنچه را که فکر میکنیم اندازه میگیریم، واقعاً اندازه می گیریم؟
اعتبار پرسشنامه های این پژوهش از دو بعد بررسی شد. این دو بعد به عنوان اعتبار محتوا و اعتبار سازه شناخته میشوند.
اعتبار محتوای یک ابزار به میزان کفایت پوششی اشاره دارد که محتوای مقیاسهای به کار رفته در ابزار، تمامی ابعاد مربوط به موضوع مورد مطالعه را در بر میگیرند و آنها را تبیین میکنند. تعیین اعتبار محتوا با قضاوت انجام می شود. چنین قضاوتی درباره ی اعتبار محتوا میتواند از سوی پژوهشگر صورت پذیرد یا بر عهده ی یک پانل قرار گیرد. اعتبار محتوای پرسشنامه این پژوهش از هر دو راه دنبال شد. در مورد اول، با تعریف دقیق هر یک از سازه های پژوهش

، معیارهای سنجش هر سازه و مقیاسهای آن، از اعتبار محتوای پرسشنامه اطمینان حاصل شد. در بخش دوم، معیارها و مقیاسهای هر سازه در اختیار افراد صاحب نظر، استاد راهنما و استاد مشاور قرار گرفت. هر یک از این افراد به صورت مستقل در مورد پوشش محتوای معیارها و مقیاسها اظهار نظر کرده و در مجموع، اعتبار محتوای پرسشنامه را تأیید کردند.
اعتبار سازه، یک ابزار را از لحاظ انطباق آن با نتایجی ارزیابی میکند که از دیدگاه نظری از آن ابزار انتظار میرود. این اعتبار با مقایسه ی نتایج کاربرد ابزار جدید برای اندازه گیری یک سازه و نظریه یا ابزاری معتبر انجام می شود که برای اندازه گیری آن سازه وجود دارد (دواس[۲۲]، ۲۰۰۲). برای تأمین اعتبار سازه پرسشنامه، در درجه ی اول تلاش شد از مقیاسهای موجودی استفاده شود که قبلاً اعتبار آنها به اثبات رسیده بود. برای سازههایی که مقیاس معتبری برای آنها وجود نداشت، ساخت مقیاس بر اساس نظریهها و تعاریف معتبر انجام شد. برخی از معیارها نیز کاملاً عینی بودند و نیاز به اثبات اعتبار سازه آنها وجود نداشت.
۳-۶-۲- پایایی پرسشنامه
برای محاسبه ی پایایی شیوه های مختلفی به کار میروند از جمله ی آن ها میتوان به اجرای دوباره ی روش باز آزمایی، روش موازی (همتا)، روش تصنیف (دو نیمه کردن)، ضریب همبستگی اسپیرمن، ضریب آلفای کرونباخ و…..اشاره کرد (دواس، ۲۰۰۳).
پایایی پرسشنامه خود تنظیمی و پرسشنامه ی محقق ساخته مورد نظر از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. در این مطالعه ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از مولفه های مربوط در جدول ۳-۲ آورده شده است. هرچه ضریب مورد نظر به ۱ نزدیک تر باشد، پرسشنامه پایاتر است. با بهره گرفتن از نرم افزار spss ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن برابر با درصد بدست آمد. به این ترتیب پرسشنامه از پایایی لازم برخوردار می باشد.
جدول ۳-۱: ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از زیر بخشهای پرسشنامه و کل پرسشنامه

– تعهد سازی[۷۴]: پرورش روابط مؤثر.

• با تعاون و همکاری به ایجاد شبکه های ارتباطی و تیم سازی می پردازند.
• شبکه های ارتباطی را ایجاد می کنند که بر مبنای راستی و خوش نیتی است.
• روابطی را به وجود می آورند که دارای منافع دوطرفه می باشد.

– همکاری و مشارکت[۷۵]: به معنی توانایی کار کردن مؤثر با دیگران در گروه ها ، برای رسیدن به اهداف مشترک می باشد.

• در تأکید به وظیفه و توجه به روابط توازن دارند.
• دارای حس همکاری، سهیم شدن در اطلاعات و منافع مشترک هستند.
• جو همکاری دوستانه را توسعه می دهند.
• فرصتها را برای همکاری کشف کرده و آنها را پرورش می دهند(پاترا[۷۶]،۲۰۰۴ : ۱۶ ؛ هاستی[۷۷] ،۲۰۰۴ : ۱۰؛گولمن ،۲۰۰۳ : ۲).

۲-۱-۷-۳- مفاهیم اساسی هوش عاطفی از دیدگاه مایر و سالووی
اصطلاح هوش عاطفی برای اولین بار از سوی سالووی و مایر در سال ۱۹۹۰ به عنوان شکلی از هوش اجتماعی مطرح شد. الگوی اولیه آنها از هوش عاطفی شامل سه حیطه یا گستره از توانایی ها می شد.
۱- ارزیابی و ابزار هیجان: ارزیابی و بیان هیجان در خود توسط دو بعد کلامی و غیر کلامی، همچنین ارزیابی هیجان در دیگران توسط ابعاد فرعی ادراک غیر کلامی و همدلی مشخص می شود.
۲- تنظیم هیجان در خود و دیگران: تنطیم هیجان در خود به این معناست که فرد تجربه فرا خلقی، کنترل، ارزیابی و عمل به خلق خویش را دارد و تنظیم هیجان در دیگران به این معناست که فرد تعامل مؤثری با سایرین(برای مثال آرام کردن هیجاناتی که در دیگران درمانده کننده هستند) دارد.
۳- استفاده از هیجان: استفاده از اطلاعات هیجانی در تفکر، عمل، مسأله گشایی است.
مایر و سالووی(۱۹۹۷)تعریف اولیه شان از هوش عاطفی را با ایجاد یک مدل چهار شاخه ای از هوش عاطفی توشعه دادند(دای ودیگران، ۲۰۰۳: ۱۲).
این مدل هوش عاطفی را به صورت عملیاتی در دو سیستم شناختی و هیجانی بررسی می کند. اما با این وجود مدل مورد نظر ازچهار شاخه یا مؤلفه تشکیل می شود.
توصیف این مدل چهار شاخه ای در شکل ۱-۲ نشان داده شده است، که چهار شاخه و متعاقباً مراحل پردازش هیجانی مرتبط با هر شاخه را مشخص کرده است.
شکل ۲-۱ مدل هوش عاطفی مایر و سالوی(۱۹۹۷)
منبع:( استایس و برون[۷۸] ،۲۰۰۴ : ۶)
الف) برداشت و اظهار عاطفی [۷۹]: به توانایی شناخت دقیق و درست هیجانات در خود و دیگران و تمییز قائل شدن بین ابراز هیجانات واقعی از هیجانات نادرست و غیر واقعی(ریا کارانه) اشاره دارد. یک فرد بالغ قادر خواهد بود نه تنها احساسات درونی خود، بلکه احساسات دیگران را نیز تشخیص دهد، احساساتش را و هر آنچه از نیازهایی که حول و حوش این احساسات می گردد را بیان کند و آخر از همه اینکه، او نسبت به بیان احساسات مصنوعی و دستکاری شده حساس می باشد، یعنی می تواند ابراز هیجانات واقعی را از غیر واقعی تشخیص دهد. این شاخه از هوش عاطفی با ظرفیت و استعداد درک و بیان احساسات طبیعی انسان شروع می شود. هوش عاطفی بدون صلاحیتهای موجود در این شاخه غیر ممکن است.
ب) مدیریت و تنظیم عواطف: به توانایی تنظیم مؤثر و تعدیل شدت عواطف و مدیریت آن در خود و دیگران اشاره دارد.که این امکان را به فرد می دهد تا عواطف منفی، مضر و آسیب زا را به صورتی سازگار و انطباقی تبدیل کند. عده ای اعتقاد دارند که هوش عاطفی راهی خواهد بود برای رها شدن از عواطف دردسر دهنده و پرزحمت یا شکافهای عاطفی در روابط انسانی و فراتر از آن معتقدند که عواطف را کنترل می کند. افراد یک دامنه وسیعی از تکنیکها را برای تنظیم خلق و خویشان به کار می برند.
تایر، نیومن و مک لاین [۸۰](۱۹۹۴)، اعتقاد دارند که تمرینهای فیزیکی، یکی از مؤثرترین استراتژیها، برای تغییر خلق و خوی های بد می باشد. دیگر استراتژیهای تنظیم احساسات شامل گوش کردن موزیک و تعاملات اجتماعی می باشد. همچنین تفریح های دلپذیر(سرگرمیها، کارهای ذوقی، شوخی، فعالیتهای کاری، خرید، مطالعه و نویسندگی)نیز مؤثر می باشد.
ج) فهم یا ادراک عاطفی [۸۱]: توانایی فهم عواطف و استفاده صریح و صادقانه، انعطاف پذیر و ابتکاری از عواطف، در موقعیتهای اجتماعی است، که در جهت حفظ انگیزه های مثبت برای رسیدن به اهداف به کار می رود( مایر و دیگران،۲۰۰۲ : ۱۰-۸).
توانایی درک عواطف پیچیده و آگاهی از علل آن ها و چگونگی تغییر عواطف از یک حالت به حالت دیگر را درک عواطف می نامند. به کمک این آگاهی ها ما می توانیم بفهمیم که چه چیزی
موجب برانگیختن یا عدم برانگیختگی افراد یا گروه ها می شود و در نتیجه می توانیم همکاری بهتری را با دیگران برنامه ریزی کنیم(سیاروچی و همکاران،۱۳۸۳ : ۲۴۹).
د) تسهیل تفکر بوسیله عاطفه(کاربرد هوش عاطفی)[۸۲]: توانایی یکی کردن و داخل کردن احساسات در تجزیه و تحلیل، استدلال، حل مسأله و تصمیم گیری. کاربرد عواطف یعنی توانایی استفاده از عواطف در جهت کمک به کسب نتایج مطلوب، حل مسایل و استفاده از فرصتها(همان منبع).
۲-۱-۷-۴- مفاهیم اساسی هوش عاطفی از نظر بار-آن
همانطور که در مبحث تاریخچه هوش عاطفی گفته شد مدلی که بار-آن در مورد این هوش ارائه داده است شامل پنج عامل ترکیبی و پانزده خرده مقیاس است که در قالب شکل ۲-۲ آورده شده است:
شکل ۲-۲ مدل هوش عاطفی بار- آن
الف) مهارتهای درون فردی[۸۳]:
– خود آگاهی عاطفی: توانایی تشخیص و درک احساسات.
– جرأت ورزی(قاطعیت و جسارت)[۸۴]: به معنای توانایی ابراز احساسات، عقاید، تفکرات و دفاع از حقوق خود به شیوه ای سازنده و غیر مخرب است.
– حرمت ذات[۸۵](عزت نفس): به معنای احترام به خویشتن و پذیرش خود به عنوان شخصی اساساً خوب است.
– خود شکوفایی[۸۶]: به توانایی شناخت و تحقق بخشیدن به استعداد های بالقوه خویشتن اشاره دارد.
– استقلال[۸۷]: عبارت است از خود فرمانی و خود کنترلی در تفکر و عمل و رهائی از وابستگی عاطفی.
ب) مهارتهای میان فردی[۸۸]
– همدلی: عبارت است از توانایی آگاهی، فهم و درک احساسات دیگران و حساس بودن به اینکه چرا، چگونه و چه چیزی را اینگونه، به این طریق احساس می کنند.
– روابط بین فردی: ایجاد و حفظ روابط متقابل رضایت بخش،که صمیمیت و تعادل محبت از ویژگیهای آن است.
– مسئولیت پذیری اجتماعی[۸۹]: نشان دادن خود به عنوان عضوی مؤثر و سازنده، در یک گروه اجتماعی است.
ج) توان سازگاری[۹۰]
– حل مساله[۹۱]: به معنای قدرت شناخت و تعریف مشکلات، همچنین خلق و انجام راه حلهای بالقوه و مؤثر می باشد.
– واقعیت آزمایی[۹۲]: توانایی ارزیابی و مطابقت میان آنچه به طور ذهنی و آنچه بطور عینی تجربه می شود.
– انعطاف پذیری[۹۳]: به معنای توانایی منطبق ساختن عواطف، افکار و رفتار با موقعیتها و شرایط دائما در حال تغییر می باشد.
د) مدیرت استرس[۹۴]
– کنترل تکانه ها[۹۵]: توانایی مقاومت یا به تاخیر انداختن تکانه، سائق یا وسوسه های انجام عملی است.
– تحمل استرس[۹۶]: عبارت است از تحمل وقایع نامطلوب و موقعیت های استرس زا و ایستادگی در برابر بحرانها، از طریق سازگاری فعال و مثبت در برابر فشار.
ه) خلق و خوی عمومی[۹۷]
– شادکامی[۹۸]: این توانایی به معنای احساس رضایت از زندگی خویشتن و شادکردن خود و دیگران می باشد.
– خوش بینی[۹۹]: توانایی نگاه به جنبه های روشن زندگی و حفظ نگرش مثبت حتی در مواجهه با ناملایمات یا بد اقبالی است. (دهشیری، به نقل ازبار-ان و پارکر، ۱۳۸۱: ۵۲).
در زیر مؤلفه های معرفی شده این پژوهشگران به طور خلاصه نشان داده شده است: