وبلاگ

همچنین(لویس براون ، ۲۰۰۹) معتقد است که چرخه ی درس پژوهی برای معلمان فرصتی فراهم می‌کند

 

• • با دقت درمورد اهداف مرتبط با یک درس ویژه، واحد و یک موضوع تفکر کنند.

 

• • عمیقا ‌در مورد اهداف بلند مدت آن برای دانش آموزان فکر کنند. چه تفاوتی بین آنچه الان دانش آموزان هستند و آنچه که امیدواریم بشوند وجود دارد ؟

 

• • بهترین دروس در دسترس را مطالعه و بهبود بخشند؛

 

• • دانش خود را در باره موضوع تعمق بخشند و این کار را با در نظر گرفتن سوالاتی مانند آنچه در زیر آمده انجام دهند: چه دانش و درک ‌و فهمی دارای اهمیت است؟ این دانش و درک وفهم چگونه گسترش می‌یابد؟ تفاوت بین درک وفهم و آگاهی دانش آموز چیست؟

 

• • راجع به اهداف بلند مدت برای دانش آموزان عمیقا فکر کنید. اختلاف و شکاف بین اینکه دانش آموزان الان چه کسانی هستند و آنچه امیدواریم در آینده باشند چیست؟

 

• • بهترین درس های در دسترس را بررسی و توسعه دهند.

 

• • اطلاعات دانش آموزان را درباره ی موضوع گسترش دهید و این کار را با در نظر گرفتن سوالاتی مانند زی انجام دهید: چه دانش و اطلاعاتی مهم هستند؟ این دانش و اطلاعات چگونه به وجود می‌آیند؟اختلاف موجود در دانش و درک و دانش آموز وجود دارد؟

 

• • درس را با همیاری طراحی کنند.

 

• • تفکر دانش آموزان را پیش‌بینی کنند.

 

• • با دقت رفتار ویادگیری دانش آموز را بررسی کنند.

 

• راهکارهای آموزشی قدرتمند را بسازند- به عنوان نمونه، راهکارهای پرسش کردن را توسعه دهید که علاقه و یادگیری را در دانش آموزان تحریک کنند.

۲ -۴ -۷- تاریخچه­ درس پژوهی

 

تاریخچه­ درس پژوهی به قبل از سال­های ۱۹۰۰ میلادی بر می­گردد. اگر چه آموزش ضمن­خدمت معلمان در مدرسه به اوایل دهه­ ۱۹۶۰ میلادی بر می‌گردد، ایده ی تلفیق آن با درس پژوهی در اواسط دهه­ ۱۹۶۰ میلادی بنا شد. این تلاش های مردمی، ده سال بعد توسط سیاست­گذاران آموزشی ژاپن مورد توجه قرار گرفت، اما با وجود حمایت و تشویق دولت ژاپن، انجام این فعالیت به صورت داوطلبانه باقی ماند(فرناندز و یوشیدا، ۲۰۰۴).

 

ایزودا^[۳۵] (نقل از ایوبیان،۱۰ :۱۳۸۵ الف )در این رابطه می­نویسد:

 

معلمان از طریق درس­پژوهی، سبک تدریس خود را بهبود می­دادند.چنین پژوهشی که شامل مشاهده­ تدریس یکدیگر است، در حدود سال­های ۱۸۷۰ یعنی در شروع دوران سلطنت می جی^[۳۶] به معلمان ابتدایی ژاپنی در دانشگاه سکوبا^[۳۷] ارائه گردید و در آن، معلمان را با روش تدریس به سبک سخنرانی آشنا می­کردند، چرا که در دوران قبل از می جی تنها روش تدریس در ژاپن روش تدریس خصوصی(معلم سرخانه) بود و دولت­مردان ژاپنی تلاش می­کردند تا هرچه سریع­تر روش­های جدیدی را برای بهبود سبک غربی تدریس به معلمان خود معرفی کنند. این تلاش­ها پس از گذشت بیش از صد سال به یک شیوه­ ژاپنی برای پژوهش تدریسی و به کار گیری برنامه درسی جدید و توسعه حرفه­ای منجر شد. در واقع از معلمان ژاپنی این انتظار می­رفت و می­رود که بیشتر، یک محقق آموزشی باشند.

 

لوئیس(نقل از ائتلاف منطقه­ای شمال غربی آیزنهاور در ریاضی و علوم،۲۰۰۳:۶)معتقد است که: “ژاپنی­ها تدریس به صورت سخنرانی را به تدریس برای فهمیدن تبدیل کرده ­اند.” هم­اکنون بسیاری از مدارس ابتدایی و راهنمایی(۹۹% معلمان ابتدایی و ۵۰% معلمان راهنمایی) و بعضی از دبیرستان­ها در ژاپن به طور فعال با این فرایند درگیر هستند(فرناندز و یوشیدا، ۲۰۰۴؛ اداره­ی آموزش و پرورش آمریکا). یک معلم ژاپنی(نقل از استیگلر و هیبرت،۱۹۹۹:۱۳۵)می­گوید: ” این که چرا ما درس پژوهی را انجام می‌دهیم نمی دانم؛ فقط این را می دانم که اگر این کار را انجام نمی دادیم، معلم نمی­شدیم.” معلم دیگری می­گوید: ” اگر وقت آزاد داشته باشم، به کلاس معلم دیگری می­روم و وانمود می­کنم که دانش ­آموز هستم.”

 

پس از آن­که نتایج TIMSSمنتشر شد و شکاف زیاد بین دانش ­آموزان آمریکایی و ژاپنی سخن اصلی آموزشگران و سیاستمداران آموزش ریاضی گردید، بررسی­ های ویدیویی روی روش­های تدریس برخی از کشورهای شرکت کننده در این آزمون، از جمله ژاپن صورت گرفت. نتایج این بررسی­ها نشان داد که معلمان ژاپنی از فرآیندی در تدریس خود، بهره می‌برند که موجب بهبود پیشرفت تحصیلی در دانش ­آموزان و توسعه حرفه­ای خود و در نتیجه تحول در فرایند یاددهی-یادگیری می شود. این فرایند سحرآمیز چیزی نبود به جز درس پژوهی.

 

از آن به بعد درس پژوهی که در ژاپن از دوره ی می جی شروع شده بود، در آمریکا از سال ۱۹۹۹ و پس از آن در چین ، آلمان و انگلیس از سال ۲۰۰۰، سنگاپور از سال ۲۰۰۱ و استرالیا از سال ۲۰۰۳، رسماً آغاز گردید(سرکارآرانی، ۱۳۸۵) در سال‌های ۱۹۵۰ در چین (چن ۲۰۱۱) و از سال‌های ۱۹۹۰ از منطقه ی اقیانوس آرام گذشت (لی ۲۰۱۱) و وارد ایالات متحده و کانادا شد. این روش الان در اروپا، افریقا و خاورمیانه به کار می رود (دادلی، ۲۰۱۲، شیمیزو و تاکویا، ۲۰۱۲)

 

۲-۴-۸- مراحل درس پژوهی

 

اگر چه شکل درس پژوهی در سراسر ژاپن متفاوت است ولی مراحلی که نشان دهنده ویژگی­های این روش است را ‌می‌توان توصیف کرد. درس پژوهی معمولاً طی مراحل زیر انجاممی شود.

 

مرحله اول- تبیین مسئله:

 

 

 

اساساً درس پژوهی یک فرایند حل مسئله است. ‌بنابرین‏ مرحله­ اول به تبیین مسئله­ای اختصاص دارد که فعالیت گروه درس پژوهی را برانگیخته است و هدایت خواهد کرد. مسئله می ­تواند یک سؤال عمومی (برای مثال برانگیختن علاقه دانش آموزان به ریاضی) یا سؤال جزئی­تر باشد (برای مثال، بهبود فهم دانش ­آموزان از چگونگی جمع کردن کسرهایی با مخرج های نامساوی) . سپس گروه به مسئله شکل می­دهد و برآن تمرکز می­ کند، به نحوی که بتواند در یک درس خاص کلاسی مطرح شود. معمولاً معلمان مسئله­ای را انتخاب می‌کنند که از فعالیت­های خود به دست آورده اند یا برای دانش آموزانشان دشواری­هایی ایجاد ‌کرده‌است.

 

 

مرحله دوم- برنامه­ ریزی درس:

 

هنگامی که یک هدف یادگیری انتخاب شد، معلمان برای برنامه ریزی و طراحی درس تشکیل جلسه می‌دهند. اگرچه در نهایت یک معلم، درس را به عنوان بخشی از فرایند پژوهش تدریس خواهد کرد، ولی خود درس محصول گروهی تلقی می­ شود. در این جا هدف نه تنها تولید یک درس اثربخش بلکه درک چگونگی و چرایی کارکرد درس برای افزایش فهم مطالب در میان دانش آموزان است. اغلب، برنامه ی اولیه ای که گروه تولید می‌کند، در جلسه ای برای همه معلمان مدرسه مطرح می شود تا به نقد در آید. بر مبنای چنین بازخوردی، نسخه ی تجدید نظر شده آماده­ی اجرا می شود. این فرایند برنامه ریزی اولیه ممکن است چندین ماه طول بکشد.

 

مرحله سوم- آموزش درس: