وبلاگ

مؤلفه های تأثیر گذار در سیاست خارجی دو کشور ایران و ترکیه طی حکومت حزب عدالت و توسعه در ترکیه را می توان موارد زیر مشاهده نمود.

۳-۴-۲- روابط اقتصادی ، حمل و نقل میان ایران و ترکیه

رابطه اقتصادی و تجاری ایران و ترکیه طی سالهای قبل از ظهور دولت عدالت و توسعه در ترکیه دارای نوساناتی بود که نقطه عطف در بهبود روابط اقتصادی دو کشور را میتوان قرارداد بزرگ صدور گاز ایران به ترکیه در زمان دولت
نجم الدین اربکان دانست.
از سال ۲۰۰۲ و با روی کار آمدن دولت عدالت و توسعه در ترکیه که راهبرد بهبود شاخصهای اقتصادی را در سرلوحه کار خود قرار داده بود، رابطه تجاری و اقتصادی ایران و ترکیه روندی صعودی به خود گرفت.
یکی از نشانه های بارز بهبود روابط اقتصادی ایران و ترکیه را میتوان در اولویت مباحث اقتصادی و تجاری در دیدارهای سران و مسئولین دو کشور و نیز نشستهای اقتصادی دو کشور مشاهده کرد، به نحوی که از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ شمسی، بالغ بر پانزده نشست یا اجلاس دو جانبه اقتصادی میان دو کشور برگزار شده است.
روابط اقتصادی ایران و ترکیه از ابعاد مختلفی برخوردار است. زیرساختهای روابط اقتصادی و تجاری ایران و ترکیه بر پایههایی مانند گردشگری، گاز و انرژی، ارتباطات، پیمانکاری و ساخت مسکن ، ترانزیت و حمل و نقل جاده ای ، امور بانکی و … استوار شده است.

۳-۴-۳- تأثیر گردشگری در روابط ایران و ترکیه

در زمینه گردشگری طی سالهای بعد از حاکمیت حزب عدالت و توسعه در ترکیه و به خصوص از سال ۲۰۰۵ به بعد، روابط گردشگری و توریسم میان دو کشور به اوج خود رسید. رابطه توریسم میان ایران و ترکیه، همیشه به نفع ترکیه و اقتصاد آن بوده است، به این صورت که تعداد گردشگران ایرانی که به ترکیه سفر میکنند بیشتر و بلکه چندین برابر گردشگران ترکیهای است که به ایران سفر میکنند.
تعداد گردشگران ایرانی که در سال ۲۰۰۵ به ترکیه سفر کرده اند بالغ بر نهصد و هفتاد و پنج هزار نفر بوده اند که بر اساس آمار اعلامی و در مقایسه با سال ۲۰۰۴، از رشدی ۱۵۲ درصدی برخوردار بوده است، آنهم در شرایط شیوع آنفولانزای مرغی[۹۶] در ترکیه! (خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۱ اردیبهشت ۱۳۸۵).
روند رو به رشد ورود گردشگران ایرانی به ترکیه طی سال های بعد نیز ادامه داشته است، به نحوی که در سال ۱۳۸۷ و بر اساس آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، ایران  ششمین منبع و مبدأ توریسم ترکیه و بزرگترین منبع توریسم این کشور در خارج از اتحادیه اروپا و روسیه بوده است. بر اساس آمار منتشره، در هفت ماهه اول سال ۲۰۰۸ بیش از ششصد و چهل هزار ایرانی از ترکیه دیدن کرده اند که چهار درصد گردشگران خارجی ترکیه را تشکیل دادهاند (سایت خبری فرارو ۲۴ شهریور ۱۳۸۷). در ادامه ی گسترش روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و ترکیه بود که در سایه برادریهای سیاسی مسئولین دولتی دو کشور و نیز جاذبههای توریستی ترکیه، در هشت ماه ابتدایی سال ۲۰۱۰، بیش از یک میلیون و سیصد هزار گردشگر ایرانی به ترکیه سفر کرده و موجب شکوفایی بیشتر صنعت توریسم این کشور شدهاند (خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۱۵ مهر ۱۳۸۹).
گردشگران ایرانی طی سال ۲۰۱۱ نیز به ترکیه سفر کرده و این کشور همچنان مقصد اول ایرانیان برای مسافرت های خارجی بوده است تا آنجایی که تعداد گردشگران ایرانی در این سالها حتی به یک میلیون و هشتصد هزار نفر هم رسیده بود، اما در سال ۲۰۱۲ به علت کاهش نرخ ریال در برابر دلار، تعداد این گردشگران نیز کاهش یافته است.
آنچه در روابط گردشگری ایران و ترکیه قابل مشاهده می باشد، رونق و گستردگی روابط گردشگری طی یک دهه اخیر و به خصوص بعد از تثبیت دولت اسلامگرای عدالت و توسعه در ترکیه بوده است. گردشگران ایرانی فارغ از نوسانات و تنش های سیاسی و … میان دو کشور، ترکیه را برای مسافرت های خارجی خود در اولویت داشتهاند.
با گسترش جنگ داخلی در سوریه، افزایش نرخ دلار در ایران و سردی روابط دو کشور، از تعداد گردشگران ایرانی در ترکیه نیز کاسته شده است.

۳-۴-۴- نقش گاز و انرژی در روابط ایران و ترکیه

یکی مهمترین مباحث و روابط میان دو کشور ایران و ترکیه طی دو دهه اخیر را میتوان بحث انرژی و به خصوص صادرات گاز ایران از مسیر ترکیه به اروپا و فروش گاز به ترکیه دانست.
ترکیه که در مسیر ایران به اروپا قرار دارد و پل ارتباطی جغرافیایی میان ایران و اروپا محسوب میگردد، از دو محور بر بحث گاز ایران تأثیرگذار بوده است.
یکم – صادرات گاز ایران به اروپا، اتحادیه اروپا که نزدیک به بسیت درصد کل انرژی جهان را مصرف میکند، سهم بالایی از انرژی مصرفی خود را که حدود بیست و پنج درصد آن میباشد را به گاز طبیعی اختصاص داده است. با توجه به اینکه بخش عمدهای از گاز مصرفی اتحادیه اروپا، توسط کشورهای خارج از اتحادیه و عمدتاً توسط روسیه، نروژ و الجزایر تأمین میشود، این اتحادیه به شدت به دنبال تأمین گاز طبیعی مورد نیاز کشورهای اروپایی می باشد.
ایران با در اختیار داشتن بیش از هفده درصد ذخایر گاز جهان، یکی از بهترین گزینه های تأمین گاز اتحادیه اروپا می باشد. در زمینه صادرات گاز ایران به اروپا، مسیر ترکیه یکی از بهترین و کم هزینه ترین راه های صدور گاز به اروپا است.
ایران طی سالهای اخیر سعی داشته است تا با لابی و رایزنی سیاسی و اقتصادی بتواند در خط لوله صادرات گاز به اتحادیه اروپا معروف به خط لوله”نابوکو”[۹۷]، شرکت کرده و بخشی از گاز مورد نیاز این خط لوله را تأمین سازد. اما با دخالت و تهدید امریکا، ایران از این پروژه کنار گذاشته شد. در حالی که ترکیه از مشارکت ایران در این پروژه حمایت میکرد تا از این طریق بتواند با خرید گاز ایران و سپس صادرات این گاز از سوی ترکیه به اروپا، علاوه بر کسب درآمد، به تسلط بر جریان انرژی اروپا نیز دست یابد جمهوری ترکیه ۱۳۸۶، ۳۱۳).
دوم – صادرات و فروش گاز ایران به ترکیه ، ترکیه به دلیل نبود منابع گازی مورد نیاز خود در داخل کشور، به خرید و واردات گاز از دیگر کشورها محتاج است که ایران به عنوان بهترین و نزدیک ترین منبع تأمین گاز در همسایگی ترکیه قرار دارد، هر چند ترکیه خط لوله روسیه را نیز برای خرید گاز فعال کرده است.
مهمترین توافق و قرارداد اقتصادی میان دو کشور به فروش بیست و پنج ساله ی گاز ایران به ترکیه مربوط میگردد که در سال ۱۹۹۶ (۲۰ مرداد ۱۳۷۵ شمسی) در جریان سفر نجمالدین اربکان به ایران، منعقد گردید.
سرانجام بعد از چندین سال عملیات اجرایی و ساخت خط لوله، صادرات گاز ایران از طریق خط لوله به ترکیه در دسامبر ۲۰۰۱ ( بهمن ۱۳۸۰)، آغاز گردید که ظرفیت این خط لوله ده میلیارد متر مکعب گاز در سال بود، اما در اواسط سال ۲۰۰۲ جریان صدور گاز به صورت موقت متوقف شده و بعد از مدتی دوباره برقرار گردید.
رابطه گازی ایران و ترکیه طی سالهای اخیر، با نوسانات بیشماری روبرو بوده است. تنش و اختلاف بر سر قیمت گاز، میزان گاز صادراتی در زمستان و تابستان، کیفیت گاز و … بوده که این اختلافات معمولاً از سوی ترکیه مطرح شده و ترکیه حتی خواهان ارجاع اختلاف بر سر قیمت گاز به داوری بین المللی شده است. به گزارش خبرگزاری رویتر[۹۸]، دولت ترکیه سال گذشته میلادی اعلام کرده بود پس از این که رجب طیب اردوغان نتوانست تهران را متقاعد کند تا قیمت ها را کاهش دهد، این کشور[ترکیه] به داوری بین المللی چشم دوخته است (خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۱۴ اسفند ۱۳۸۳). این اختلافات در تمامی سالهای بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، ادامه داشته است. در سال ۱۳۸۲، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرد، ترکیه قصد دارد توافق بیست و پنج ساله ی خرید گاز طبیعی از ایران را مجدداً مورد بررسی قرار دهد (خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۳ آبان ۱۳۸۲).
با وجود تمام اختلافات بر سر قیمت و یا کیفت گاز ارسالی از ایران به ترکیه، اهمیت گاز ایران برای ترکیه چه در بعد مصرف داخلی و چه در بعد صادرات به اروپا در راستای ایجاد وابستگی اروپا به ترکیه، برای ترکیه از آنچنان ارزشی برخوردار بوده است که حتی نخست وزیر این کشور در مقابل درخواستهای امریکا برای لغو موافقتنامههای انرژی و خرید گاز با ایران، میگوید که {ما بخشی از نفت خود را از خارج وارد میکنیم و تلاش داریم هزینه واردات انرژی خود را پایین بیاوریم}.  به گفته نخست وزیر ترکیه، { بالاخره آمریکا در این زمینه ترکیه را درک خواهد کرد} ( خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۲۷ تیر ۱۳۸۶).
این اختلافات گازی ایران و ترکیه تا پایان سال ۲۰۱۲ نیز ادامه داشته است و انفجارهای سالیانه و متعدد خط لوله در خاک ترکیه و قطع و وصل مجدد گاز، به افزایش تنشها می انجامید. این امر موجب شد تا مسئولین ترکیه در سال ۲۰۱۰ نیز خواهان تغییر بهای گاز شوند، وزیر انرژی ترکیه می گوید که آنکارا، از ایران خواسته است بهای گاز طبیعی که به ترکیه می فروشد را کاهش دهد اما هنوز جوابی دریافت نکرده است، او افزود {به نظر می رسد مجبوریم نزد داوری برویم} (خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ۲۷ دی ۱۳۹۰).
همین وزیر انرژی ترکیه (تانر ییلدیز[۹۹]) در سال ۲۰۱۲ نیز بر اختلاف دو کشور بر سر قیمت گاز تأکید میکند، قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه بسیار بالاتر از قیمت بازار است و آنکارا قصد دارد پس از ۱۶ مارس ۲۰۱۳ این موضوع را در دیوان بین المللی داوری[۱۰۰] مطرح کند (خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ۲۵ شهریور ۱۳۹۱).

۳-۴-۵- تأثیر قراردادهای ارتباطات و مخابرات بر روابط دو کشور

دو کشور در زمینه ارتباطات، قراردادهای مختلفی داشته اند که معروف ترین آنها قرارداد شرکت”ترک سل[۱۰۱]“بود که میبایست به عنوان اولین اُپراتور بخش خصوصی تلفن همراه، در ایران فعالیت نماید. اما با مخالفت نهادهای امنیتی و نظامی کشور با واگذاری ارتباطات کشور به شرکتهای خارجی که مشکوک به اسرائیلی بودن هم بودند، قرارداد مذکور، بهمن ماه ۱۳۸۳ در مجلس شورای اسلامی نیز مورد بررسی قرار گرفته و سهم طرف خارجی در قرارداد به زیر پنجاه درصد کاهش یافت.
اما در ادامه بر اثر قاطعیت ایران در عدم واگذاری امنیت ارتباطات کشور به بیگانگان، به جای ترک سل، کنسرسیومی ایرانی با نام ایرانسل در ایران تأسیس شده و به عنوان اپراتور تلفن همراه در ایران فعالیت نمود.
این موضوع مورد اعتراض ترکیه به ایران گردید و تا مدتها یکی از مباحث تنشزای روابط دو کشور بود.

۳-۴-۶- نقش پیمانکاری و فرودگاه تهران بر روابط دو کشور

یکی از دیگر مباحث تنشزا در روابط اقتصادی دو کشور، موضوع بهره برداری از فرودگاه تازه تأسیس امام خمینی تهران بود که قرارداد این فرودگاه نیز به یک شرکت ترکیه ای با نام”تاو”واگذار شده بود.
درست در روز بهرهبرداری این فرودگاه، نیروهای نظامی و امنیتی ایران از افتتاح فرودگاه ممانعت به عمل آورده و فعالیت شرکت تاو[۱۰۲] در زمینه ی کنترل فرودگاه در ایران را مغایر با مصالح و منافع کشور دانستند.
ماجرای شرکت تاو نیز در اردیبهشت سال ۱۳۸۳ آغاز شده و به بحثی داغ در روابط دو کشور تبدیل گردید. این بحث تا آنجا مهم شد که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در دیداری با سفیر ایران در ترکیه، به این موضوع پرداختند.
اختلافات بر سر دو قرارداد اقتصادی ترک سل و تاو که به دخالت مجلس شورای اسلامی و نهادهای امنیتی ایران منجر گردید، موجب شد تا حجتالاسلام سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور وقت ایران در اعتراض به مصوبات مجلس ایران در مورد این قراردادها، سفر از پیش برنامه ریزی شده خود در هفتم مهر ماه ۱۳۸۳ را لغو نماید. تبعات لغو قراردادهای مذکور تا سالها بر روابط دو کشور سایه افکنده بود ( خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ۵ مهر ۱۳۸۳).

۳-۴-۷- ترانزیت، حمل و نقل جادهای میان دو کشور

طی سالهای گذشته بخش مهمی از واردات ایران به خصوص در بخش تجهیزات صنعتی از کشورهای اروپایی بوده است، این امر موجب شده بود تا ترکیه به عنوان یک پل میان اروپا و ایران عمل کرده، بنادر و جادههای این کشور به مسیر ترانزیتی برای واردات و صادرات ایران تبدیل شوند. در زمان جنگ ایران و عراق نیز مسیر ترانزیتی ترکیه از اهمیت بالایی برای واردات کالا به ایران برخوردار بود.
علیرغم وجود توافق نامههای مختلف برای بهبود روابط در زمینه ترانزیت، در بخش حمل و نقل جادهای میان دو کشور حتی در طی همین دو سال اخیر نیز مشکلاتی بروز کرده و تنش هایی در این زمینه وجود داشته و مرزهای دو کشور برای مدتی بسته شده اند.

۳-۴-۸- روابط مالی و بانکی ایران و ترکیه

روابط بانکی و مبادلات مالی میان ایران و ترکیه طی پنج سال گذشته و به خصوص بعد از آغاز تحریمهای بانکی و مالی امریکا و اتحادیه اروپا بر علیه ایران طی چند سال اخیر از اهمیت و جایگاه بالایی در روابط دو کشور برخوردار بوده است.
تحریم بانکی و مالی امریکا و غرب بر علیه ایران که بخش مهمی از تحریمهای غرب بر علیه برنامه هستهای ایران بوده است، موجب شد تا ایران در زمینه صادرات نفت و گاز و سپس دریافت درآمد حاصل از این صادرات با مشکل مواجه شود، بنابراین ترکیه در راستای روابط دوستانه میان دو کشور و البته بر اساس سود خوبی که از راه تسهیل مبادلات بانکی به دست می آورد، به بانک های خود و به خصوص”هالک بانک[۱۰۳] “مجوز مبادله مالی و بانکی با ایران را داده و این بانک، رابط پولی و ارزی ایران با برخی خریداران نفت ایران محسوب میگردد.
ترکیه در پاسخ به درخواست امریکا مبنی بر توقف فعالیت هایش با بانک های ایرانی، معتقد است که آنکارا نمی تواند به سادگی فعالیت هایش با بانک ملت ایران را متوقف کند.  روزنامه ی ترکیش دیلی[۱۰۴] در گزارشی به نقل از یک دیپلمات ترک نوشت {درخواست آمریکا در خصوص بازبینی فعالیت های بانک ملت ایران در ترکیه با سردی آنکارا مواجه شد، بانک ملت ایران در لیست تحریم شده از سوی سازمان ملل قرار ندارد و ترکیه از قطعنامه های سازمان ملل تبعیت می کند نه از تصمیمات کنگره و یا رییس جمهور آمریکا!} (خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ۱۲ بهمن ۱۳۸۶).
مبادلات بانکی ایران و ترکیه طی یکی، دو سال اخیر از محکمترین و کم تنشترین روابط میان دو کشور بوده که البته باید تبادل و خرید طلا از ترکیه توسط ایران را به این مبادلات بانکی و مالی اضافه کرد.
شکوفایی این مبادلات بانکی، مالی و طلا میان دو کشور از تحریم نفت و امور بانکی ایران توسط امریکا و اتحادیه اروپا نشئت گرفته است، این مبادلات برای هر دو کشور راهگشا و پر منفعت بوده است به صورتی که رشد صادرات طلای ترکیه به ایران در سال ۲۰۱۲ بالغ بر هشتصد درصد بوده است (خبرگزاری فارس ۱۶ دی ۱۳۹۱).
با وجود روابط کم تنش و نسبتاً متعادل دو کشور در زمینه اقتصاد و تجارت که بر پایه سود و منفعت اقتصادی دو کشور و به خصوص ترکیه استوار است، آمار رو به رشد روابط اقتصادی دو کشور طی سال های اخیر نشان میدهد که حجم تجارت بین دو کشور که در سال ۲۰۰۰، در حدود یک میلیارد دلار بود، در سال ۲۰۰۸ به حدود ده میلیارد دلار رسیده و در سال ۲۰۱۱ به شانزده میلیارد دلار بالغ شده که در سال ۲۰۱۲ به حدود بیست و یک میلیارد دلار رسیده است (خبرگزاری فارس ۱ بهمن ۱۳۹۱).
دورنمای توسعه روابط اقتصادی دو کشور چنان میباشد که بر اساس توافقات و گفتگوهای مسئولین دو کشور و به خصوص نخست وزیر ترکیه رجب طیب اردوغان، قرار است حجم تجارت و مبادلات اقتصادی میان ایران و ترکیه در سال ۲۰۱۵ به سی میلیارد دلار برسد، امری که در وضعیت کنونی روابط دو کشور عجیب است (خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ۹ فروردین ۱۳۹۱).
تمامی این روابط رو به رشد و پر منفعت اقتصادی که به خاطر سهم بیشتر صادرات ترکیه به ایران، بیشترین سود آن برای ترکیه است، در حالی صورت میگیرد که تنها کشوری که مردم آن حق خرید املاک و مستغلات در خاک ترکیه را ندارند، ایران می باشد! (سازمان توسعه تجارت ایران ۱۳۸۸، ۷۸).

۳-۴-۹- روابط اجتماعی و فرهنگی ایران و دولت حزب عدالت و توسعه

روابط ایران و ترکیه در ابعاد فرهنگی و اجتماعی در طی یک دهه اخیر که حزب عدالت و توسعه در ترکیه سکان دولت را در دست داشته است، دارای یک روند بدون تنش در هشت سال اول بود، اما طی دو سال آخر آن یعنی از سال ۲۰۱۰ به بعد دارای تنش و نوسان شدیدی بوده است.
روابط اجتماعی و فرهنگی دو کشور بر سابقه ی تاریخی چند صد ساله میان دو کشور استوار بوده است. سابقه تاریخی فرهنگی و اجتماعی مشترکی که ریشه در آداب و سنن مردم فلات ایران و امپراتوری ایران طی قرنها قبل داشته است.
نزدیکی فرهنگی و اجتماعی مردم دو کشور و حس برادری و هم زیستی مسالمتآمیز مردم دو کشور، موجب گردید تا مردم و مسئولین ایران از پیروزی حزب عدالت و توسعه در ترکیه در سال ۲۰۰۲، بسیار خوشحال شده و این رویداد را به عنوان نقطه عطفی در بهبود روابط ایران و ترکیه قلمداد نمایند.

۲-۱۸)دیدگاه های ناظر بر تعارض تعهد حرفه ای و سازمانی
احتمال ایجاد تعارض در تعهد افراد به سازمان و حرفه، برای اولین بار توسط «گولدنر(۱۹۵۷)» مطرح شد. او بیان کرد که کارکنان حرفه ای به جای وفاداری به سازمان، به یک مرجع برون سازمانی، یعنی گروه حرفه ای خود وفادار می شوند. در مقابل، کارکنان دارای دانش و توانایی محدود، به سازمان متعهد بوده و دارای یک گروه مرجع داخلی هستند. گولدنر خاطر نشان کرد که گسترده اندیشان (حرفه ای ها) بر خلاف محدود بینان در یک سازمان نمی مانند و در تکاپو هستند. او ادعا می کند که تعهد سازمانی و تعهد حرفه ای با هم ناسازگارند( یک کارمند یا به سازمان یا به یک حرفه و نه هر دو، متعهد می شود).
زاجاک و ماتیو در تحلیل کلان از پیش نیازها و برآیندهای تعهد سازمانی، ضعیف ترین همبستگیها (ضرایب همبستگی حدود ۴/۰) را میان معیارهای تعهد شغلی و تعهد سازمانی، گزارش کردند و نتیجه گرفتند که بهتر است این دو نوع تعهد به طور مجزا بررسی شوند. از دیدگاه این دو و بسیاری از پژوهشگران، تعهد سازمانی و تعهد شغلی دارای همبستگی ضعیف بوده و سازه های متمایزی هستند. کالربرگ و برگ(۱۹۸۷) تعارض تعهد حرفه ای و تعهد سازمانی را در قیاس با مفهوم «بازی حاصل جمع صفر»، تشریح کردند که در آن هر مقدار افزایش در میزان تعهد حرفه ای باعث کاهش مقدار تعهد سازمانی خواهد بود و بالعکس.
نویسندگان دیگری مانند «سرنسون و سرنسون(۱۹۷۴)» ، «میلر(۱۹۶۷)» « دورف من و هاول(۱۹۸۱)» ادعا کردند که ساختارهای بوروکراتیک سازمان در اثر محدودیتهای استقلال حرفه ای به وجود آمده و در اغلب موارد سیستم های بوروکراتیک با نظامهای حرفه ای در تعارض هستند. بر این اساس در حالی که سیستم بوروکراتیک، دارای ویژگیهایی مثل کنترل و اختیار سلسله مراتبی، انطباق با اهداف سازمانی، هنجارها، مقررات و وفاداری سازمانی است، سیستم حرفه ای روی ارزشهایی چون همکارگرایی، کنترل حرفه ای، انطباق با اهداف و استانداردهای حرفه ای، استقلال عمل حرفه ای، تمایل و وفاداری به ارباب رجوع تاکید می کند.
معمولاً در سازمانهای حرفه ای کمتر شاهد تعارض هستیم چرا که اهداف حرفه ای و سازمانی در راستای یکدیگر قرار دارد. به طور نمونه در مراکز پژوهشی ، مؤسسات حسابداری و بیمارستانهای خصوصی به جهت سازگاری اهداف حرفه ای و سازمانی، سطح تعارض در حداقل خود قرار داشته و بر عکس رابطه بالای تعهد حرفه ای و سازمانی مشهود است . از طرف دیگر، سازمانهای غیرحرفه ای به اندازه سازمانهای حرفه ای، فرصتهای پیشرفت شغلی ایجاد نمی کنند که این امر می تواند باعث کمتر شدن تعهد سازمانی کارکنان حرفه ای این سازمانها شود.
معیارهای مورد استفاده در تعیین میزان پرداخت و نظام ترفیع در شرکتهای حرفه ای معمولاً عینی و عمدتاً بر اساس استانداردهای قابل اندازه گیری است. اما سازمانهای غیرحرفه ای معمولا از معیارهای عینی و آشکار برای توزیع پاداشها استفاده نمی کنند و در نتیجه به نظر می رسد که دارای مشروعیت کمتری باشند) والاس[۸۵]، ۱۹۹۵: ۳۳۳-۳۴۹).
برابر یافته ها، تعارض سازمانی و حرفه ای زمانی به وجود می آید که ارزشهای سازمانی با ارزشهای حرفه ای مانند استقلال عمل حرفه ای و حفظ استانداردها، مطابقت نداشته باشند. به همان میزان که سازمانها به افراد حرفه ای اجازه دهند تا مطابق ارزشها و قضاوت حرفه ای خود عمل کنند، یک شاخص مهم برطرف کننده تعارض حرفه ای- سازمانی به وجود آمده است. به عنوان نمونه، تحقیق در مورد «تعارض حرفه ای-سازمانی» حسابداران نشان می دهد که آنها یک تعهد قوی نسبت به کارفرما و حرفه خویش دارند و شاهد تعارض حرفه ای-سازمانی نسبتاً کمی هستند. به هر حال، پژوهش ها نشان می دهد که تعارض حرفه ای-سازمانی می تواند برای نگرشها و تمایلات کاری کارمندان مثل رضایت شغلی، وابستگی شغلی، تعهد و جابجایی مضر باشد(بامبر و لیر، ۲۰۰۱: ۱-۱۰).
بخش دوم
۲-۱۹)پیشینه تحقیق
۲-۱۹-۱ )بررسی آثار رهبری تحول آفرین بر تعهد به تغییرات در میان معلمان هنگ کنگ:
این پژوهش در سال ۲۰۰۲ انجام پذیرفت و نتایج به دست آمده نشان داد که تعهد معلمان با سبک رهبری تحول آفرین رابطه مثبت و معناداری دارد و رهبری تحول آفرین پیش بینی کننده ۷ /۱۰ درصد از واریانس تعهد معلمان می باشد. البته موضوع قابل توجه در این پژوهش این بود که از میان ابعاد رهبری تحول آفرین که مورد بررسی قرار گرفته بودند، چشم انداز[۸۶] بیشترین همبستگی را با تعهد معلمان داشت (یو[۸۷] و همکاران، ۲۰۰۲ ). در پژوهشی مشابه که رافرتی[۸۸] و همکاران وی انجام دادند ، مشخص گردید که ایجاد چشم اندازی از آینده سازمان با تعهد کارکنان رابطه مثبت و معناداری دارد (رافرتی و همکاران، ۲۰۰۴)
۲-۱۹-۲)بررسی رابطه بین سبک های رهبری تحول آفرین و تبادلی با تعهد سازمانی کارکنان:
این پژوهش در سال ۱۳۸۵ بر روی تعداد ۳۱۴ نفر از کارکنان شهرک صنعتی زنجان انجام پذیرفت و نشان داد که بین سبک های رهبری تحول آفرین و تبادلی و تعهد سازمانی کارکنان رابطه ای معنادار وجود دارد و رهبرانی که از سبک رهبری تحول آفرین استفاده می کنند در افزایش میزان تعهد کارکنان نسبت به سازمان، موفق ترند و هر اندازه سبک رهبری مدیران از تبادلی به سمت تحول آفرین حرکت کرده است، در بین کارکنان شاهد وفاداری بیشتری نسبت به سازمان بوده ایم. ( امیرکبیری وهمکاران ،۱۳۸۵)
۲-۱۹-۳) بررسی رابطه رهبری تحول

آفرین و تعامل گرا با تعهد سازمانی معلمان:
این پژوهش در سال ۱۳۹۰ توسط محمد جاودانی و همکارانش بر روی ۳۲۰ نفر از معلمان مدارس ابتدایی ناحیه یک شهر شیراز انجام پذیرفت و نتایج حاصل از آن نشان داد که بین میزان تحول آفرینی مدیران با تعهد سازمانی معلمان، رابطه مثبت و معنا دار وجود دارد. اما بین میزان تعامل گرایی مدیران با تعهد سازمانی معلمان، رابطه معنا دار وجود ندارد علاوه براین، تحلیل رگرسیون نشان داد که رهبری فرمند (یکی از ابعاد رهبری تحول آفرین) بیشترین تأثیر را بر تعهد سازمانی معلمان دارد.
۲-۱۹-۴)رابطه بین سبک رهبری تحول آفرین مدیران و ابعاد تعهد سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی:
این پژوهش در سال ۱۳۹۱توسط مهران مختاری و همکارانش بر روی۸۴ نفر ازکارکنان اداره ورزش و جوانان استان خراسان شمالی انجام پذیرفت نتایج تحقیق نشان داد بین سبک رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. همچنین بین سبک رهبری تحول آفرین با تعهد عاطفی و تکلیفی رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. اما بین سبک رهبری تحول آفرین و تعهد مستمر ارتباط معنی داری مشاهده نشد.

2-19-5)مطالعه سانتوز
هدف اصلی پژوهش انجام گرفته توسط سانتوز(۱۹۹۸) در کشور جمهوری دمینیکن بررسی عوامل مرتبط با تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای مربیان سازمان توسعه دمینیکن است. اهداف فرعی این مطالعه عبارت بودند از:
۱-بررسی روابط میان متغیرهای کاری(سابقه ، سازمان، شغل، حرفه، حوزه برنامه و منطقه کاری)، متغیرهای اجتماعی (اعتبار شغلی، سازمانی و حرفه ای) و متغیرهای تعهد.
۲- تعیین میزان همبستگی تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای با متغیرهای کاری و اجتماعی
۳- تعیین بهترین پیش بینی کننده های(تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای). در این پژوهش یک نمونه۵۵۰ نفری از چهار منطقه جمهوری دمینیکن (مرکز، شرق، شمال و جنوب غربی) به صورت تصادفی انتخاب شدند .
نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که هر ۹ متغیر با حداقل یکی از متغیرهای تعهد رابطه معنادار داشت.
۱-بین اعتبار شغلی و تعهد شغلی(r=0.55) ، اعتبار سازمانی و تعهد شغلی(r=0.57) ، اعتبار حرفه ای و تعهد شغلی(r=0.48)یک رابطه مثبت مشاهده شد.
۲-میان اعتبار سازمانی و تعهد سازمانی (r=0.72)، اعتبار شغلی و تعهد سازمانی (r=0.59)و اعتبار حرفه ای و تعهد سازمانی (r=0.39) همبستگی مثبت به دست آمد .
۳-در ادامه یک همبستگی مثبت نیز میان اعتبار حرفه ای و تعهد حرفه ای (r=0.49) ، اعتبار شغلی و تعهد حرفه ای(r=0.49)و اعتبار سازمانی و تعهد حرفه ای (r=0.33)گزارش شد.
۴-نهایتاً همبستگی مثبتی میان تعهد شغلی و تعهد سازمانی (r=0.68)، تعهد شغلی و تعهد حرفه ای(r=0.55) و تعهد سازمانی و تعهد حرفه ای(r=0.4)مشاهده شد.
روابط میان تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای در پژوهش یاد شده نشان می دهد که بهبود یک نوع تعهد، تاثیر مثبتی روی سایر انواع تعهد دارد. این بدان معناست که هر موقعیتی در شغل ، سازمان یا حرفه که در جهت کاهش یک نوع تعهد باشد، باعث کاهش دو نوع دیگر هم خواهد شد.
هم چنین روشن شد که مدیران برای درک تعهد شغلی ، سازمانی و حرفه ای کارمندان، بایستی روی خصوصیات اجتماعی-روانی و کاری تمرکز داشته باشند. در نهایت با بهبود و حمایت از خصوصیات کاری و اجتماعی می توان سطح تعهد شغلی، سازمانی و حرفه ای کارکنان را افزایش داد(سانتوس[۸۹]، ۱۹۹۸: ۵۷-۶۱).
۲-۱۹-۶)مطالعه هاسکت و همکاران
« هاسکت » و همکاران (۲۰۰۱) در مقاله ای تحـت عنوان«شناخت ارتباط میان سازه های تعهد» یافته ها و نتایج تعدادی از پژوهشگران در زمینه روابط تعهد حرفه ای و سازمانی را مورد توجه قرار داده اند:
« راندال و کوت(۱۹۹۱)» ادعا کرده اند که وابستگی شغلی پیش درآمد یا پیش نیاز تعهد سازمانی و تعهد شغلی است. آنها در مدل خود، وابستگی شغلی را به عنوان یک متغیر تعدیل کننده روابط میان نگرشهای مختلف از جمله اخلاق کاری، تعهد حرفه ای و تعهد سازمانی تعریف کردند. به ویژه اینکه وابستگی شغلی روی تعهد سازمانی و تعهد حرفه ای اثر مستقیم می گذارد.
از دیدگاه این دو پژوهش گر رابطه بین وابستگی شغلی و تعهد سازمانی مبتنی بر تئوری مبادله اجتماعی است، زیرا افراد تمایل دارند با کسانی رابطه دوجانبه برقرار کنند که از آنها منتفع شوند. تجارب کاری مثبت کارمندان نیز در گرو تلاشهای سازمان است زیرا کارمندانی که وابستگی شغلی بالایی داشته باشند، هویت سازمانی آنها افزایش می یابد و در نتیجه تعهدشان به سازمان بیشتر می شود.
۲-۱۹-۷)مطالعه«تسای»و «وانگ»
«تسای» و «وانگ»(۲۰۰۴) در پژوهشی تحت عنوان «مطالعه نقش متغیر مداخله گر رضایت از پرداخت بر رابطه میان تعهد حرفه ای و سازمانی» به بررسی عوامل فردی اثرگزار بر تعهد حرفه ای و سازمانی پرداخته اند. آنان در پژوهش خود ابتدا ، روابط متغیر های فردی را به طور مستقل با تعهد کارکنان بررسی و در مرحله دوم این روابط را با ورود متغیر مداخله گر «رضایت از پرداختها»، سنجیده و در نهایت به بررسی رابطه تعهد حرفه ای و سازمانی پرداخته اند(تسای و وانگ، ۲۰۰۴: ۱۷۹-۱۸۹).
مهمترین یافته پژوهش «تسای» و «یانگ» ارتباط مثبت و معنی دار تعهد حرفه ای و سازمانی است به گونه ای که میزان همبستگی بدست آمده میان تعهد حرفه ای و سازمانی در این تحقیق برابر ۴/۱۹ درصد بوده است و پس این ادعای ادبیات کلاسیک که رابطه تعهد حرفه ای و سازمانی را مجموع صفر قلمداد کرده اند رد می شود.
بنابراین الزاماً رابطه تعهد حرفه
ای و تعهد سازمانی ناسازگار نیست، بلکه هر دو نوع تعهد می تواند با هم در یک جامعه رخ داده و روابط مثبتی را نشان دهند . دیگر یافته این پژوهش تاثیر مشابه رابطه برخی متغیرهای فردی با هر دو نوع تعهد است که از جمله می توان به نوع جنسیت و میزان درآمد (رابطه مثبت)، سطح تحصیلات، رده شغلی، سابقه کار و تاهل (بدون تاثیر) اشاره کرد. ضمن آنکه ورود متغیر مداخله گر رضایت از پرداختها نیز عمدتاً تاثیر مشابهی بر روابط متغیرهای فردی با تعهد سازمانی و حرفه ای داشته است. این یافته ها بیانگر آن است که پیشینه ها و عوامل اثر گذار بر تعهد حرفه ای و تعهد سازمانی تا اندازه ای مشترک است و می توان به تعاملی در زمینه روابط تعهدحرفه ای و سازمانی دست یافت.
در تحقیقی که توسط بریک و مونت (۱۹۹۱) صورت گرفت بیان می کنند با وجدان بودن بهترین ویژگی شخصیتی پیش بینی عملکرد شغلی است و برون گرایی و روان رنجوری نیز پیش بینی کننده های خوبی برای خشنودی شغلی هستند.
کارک ، شمیر و چن(۲۰۰۳) در تحلیلی ارتباط بین هر کدام از پنج حیطه شخصیت و عملکرد شغلی را مورد بررسی قرار دادند، وجدانی بودن را به عنوان قویترین همبستگی با عملکرد شغلی یافتند.
بیرنه و همکاران (۲۰۰۵) به بررسی رابطه بین عملکرد شغلی و ویژگی شخصیتی پرداختند و نتایج نشان داد که وجدانی بودن عملکرد شغلی را به صورت معناداری پیش بینی می کند (به نقل از نعامی ،۱۳۸۴).
توماس (۲۰۰۴) در بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و عملکرد شغلی ۳۶۳۰ کارمند بدست آورد که با کنترل سن و دیگر متغیرهای جانبی رابطه قوی بین تعهد سازمانی و عملکرد شغلی وجود دارد.
جانز و همکاران (۲۰۰۴) در نخستین بررسی رابطه بین عملکرد شغلی مدیران درجه اول و تعهد عاطفی آنها و دوام تعهد و رضایت شغلی در یک شرکت بزرگ خدمات غذایی گزارش کردند که بین تعهد سازمانی و تعهد عاطفی با عملکردهای شغلی کارمندان رابطه معناداری وجود دارد.
اسمیت (۲۰۰۴) اثرات ویژگی های شخصیتی سرپرستان را بر نگرش های زیردستان در۱۳۱ مدیر و ۴۶۷ زیردست بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شخصیت مدیران بانگرش های زیردستان
در ارتباط است . سطوح بالای توافق پذیری،ثبات عاطفی و برون گرایی مدیران و سطوح پایین وجدان کاری آنها با میزان رضایت زیردستان نسبت به مدیران، رضایت کلی، تعهد عاطفی، ترک شغل زیردستان در ارتباط هستند.
۲-۲۰)چارچوب نظری پژوهش
رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی
نظریه سبک رهبری تحول آفرین یکی از چارچوبهای نظری در دنیا است، که از سوی برنز[۹۰] (۱۹۷۸) و بس[۹۱] (۱۹۸۵) مطرح شده است. در سالهای اخیر نیز توجه زیادی به آزمودن الگوی نوین مدیریتی رهبری تحول آفرین شده است. به طوری که تنها در طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ بیش از یکصد پایان نامه و تحقیق در دانشگاههای مختلف دنیا، مفهوم رهبری تحول آفرین را بررسی کرده اند. بس در سال ۱۹۹۰، بیان کرد که رهبران می توانند با بهره گرفتن از ویژگیهای رفتاری رهبری تحول آفرین، پیروان خود را به سوی عملکرد بیش از انتظار، رهنمون کنند(هامفری و اینستین[۹۲]، ۲۰۰۳: ۲).
رهبران تحول آفرین این احساس را در زیردستان ایجاد می کنند که به آنان به عنوان انسان نگریسته می شود و به افراد کمک می کنند که مسائل را به روشی جدید ببینند(لاندروم و همکاران[۹۳]، ۲۰۰۰: ۱۵۲). بر اساس نظریه رهبری تحول آفرین، یک رهبر، نیازمند استفاده از بازیگران داخلی جهت انجام وظایف لازم برای سازمان است تا به اهداف مطلوبش دست یابد. در این راستا، هدف رهبری تحول آفرین آن است که اطمینان یابد مسیر رسیدن به هدف، به وضوح از سوی بازیگران داخلی درک شده است، موانع بالقوه درون سیستم را برطرف می کند و بازیگران را در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده ترغیب می کند(بونکه[۹۴]، ۲۰۰۳: ۵-۶).
رهبران تحول آفرین زیردستان خود را بر می انگیزاند تا آنچه را در توان دارند انجام دهند(بورک و کالین[۹۵]،۲۰۰۱: ۲۴۴). در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا ، توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل میگیرد.
در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره گیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهره ورترین طُرق ممکن به کار گیرند. در تحقیق حاضر به بررسی ارتباط ابعاد رهبری تحول آفرین براساس مدل باس و اولیو(۱۹۸۵) و تعهد سازمانی مدل مایر و آلن(۱۹۹۷)می پردازد. بر اساس این دو مدل ابعاد رهبری تحول آفرین و تعهد سازمانی به شرح زیر هستند.
ابعادی که رهبری تحول آفرین را تشکیل می دهند به شرح زیر هستند:
نفوذ آرمانی (ویژگیهای آرمانی – رفتارهای آرمانی) :

در این فصل خلاصهای از مبانی نظری پژوهش و همچنین تحقیقات تجربی انجام شده در مورد اضطراب اجتماعی و توجه متمرکز بر خود ارائه میگردد. ابتدا به بررسی اضطراب اجتماعی میپردازیم و به مباحث مرتبط با آن اشاره خواهیم کرد و سپس به مباحثی در رابطه با سوگیری حافظه خواهیم پرداخت.

مفهوم اضطراب

اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان، در همه افراد در حد معمولی وجود دارد و در این حد، به عنوان پاسخی انطباقی تلقی میشود. فقدان اضطراب ممکن است ما را با مشکلات و خطرات قابل ملاحظه ای مواجهکند. دانشمندان معاصر معتقدند که اضطراب یک حالت خلقی یا هیجانی است که توسط عواطف منفی و نشانگان تنی[۳۲] استرس توام با این تصور که برخی اتفاقات بد و ناگوار در آینده رخ خواهد داد، مشخص میگردد (بارلو، ۱۹۸۸؛ نقل از واکر و روبرتس[۳۳]، ۲۰۰۱) و به دنبال ارزیابی اطلاعات درباره رویدادهای تهدید کننده یا ادراک توانایی شخص برای رویارویی با آن، پدید میآید (کلارک و ولز، ۱۹۹۵). اضطراب حالتی از تشویش، نگرانی و بیقراری و یا تصور در مورد یک موقعیت پیشبینی شده یا ناراحتکننده است. اگر چه اضطراب نمیتواند یک تجربه خوشایند باشد، اما هدف اضطراب دست یابی به برنامه ریزیها و حل حوادث در آینده است. اضطراب توسط لیدل[۳۴] (۱۹۴۹) روانشناس مشهور “سایه هوش” نامگذاری شده است، زیرا انسان ها میتوانند حوادث آینده را پیش‏بینی نمایند و برای آنها برنامه ریزی کنند و این به فرد اجازه میدهد که برای هر تعداد از پیامد‏ها آماده شوند، نشانگان فیزیولوژیکی همراه با اضطراب ممکن است شامل افزایش ضربان قلب، بیقراری، ناآرامی و انقباض عضلانی باشد. اضطراب به مقدار بهینه و متوسط می تواند انگیزه فرد را برای بهبود عملکرد خود در موقعیت افزایش دهد، این موضوع توسط یرکس و دادسون[۳۵](۱۹۰۸) خاطر نشان شده است. آنها دریافتند که سطوح متعادل اضطراب، عملکرد را بهبود می بخشد، در حالیکه اضطراب بسیار کم یا زیاد با عملکرد تکلیف تداخل پیدا میکند. اضطراب تا حدودی توسط تفکرات «چه خواهد شد» “اگر نظیر اینکه اگر من در آن آزمون پیشرفت تحصیلی شکست بخورم چه خواهد شد” یا “اگر کسی در آن میهمانی با من حرف نزند چه خواهد شد”، مشخص میشود.

مولفه های اضطراب اجتماعی

– مولفهی شناختی: به احساس ذهنی نگرانی و ناراحتی گفته میشود. غالب افکار، تصاویر ذهنی و نگرانی‏ها، به اضطراب ناخواسته، ناگهانی و پیشرونده مربوط میباشند. شناختها ممکن است به حالت فکر ترس آور یا فاجعه آمیز که میتواند به همراه رویدادی خاص، باشد یا نباشد، عبور ناگهانی یک فکر یا تصویر ذهنی نگرانیزا و اضطراب انگیز و تصویر ذهنی یا تکانه اضطراب باشد که مکررا به ذهن فرد میرسد و اضطراب را بر میانگیزد که فرد نمیتواند از ورود آن به ذهن خود جلوگیری کند. محتوی ذهنی متغیر است. نکته قابل توجه بازخوانی، فراخوانی و ترکیب ادراکهای ذهنی در قالب تصاویر و در نتیجه بر انگیخته شدن اضطراب و عاطفه ناخوشایند همراه آن است(بیدل[۳۶]، ۲۰۰۱).
– مولفهی رفتاری: به آمادگی برای عمل مربوط میشود که به آن اجتناب رفتاری نیز گفته میشود. افراد به طور معمول از موقعیتها، رویدادها یا اشخاصی که از نظر ذهنی یا بدنی بر انگیزاننده اضطراب هستند، اجتناب میکنند. گاهی فرد مبتلا به اضطراب برای اجتناب اعمالی را انجام میدهد که نهایتا منجر به آیین‏های وسواسی میشود. اجتناب رفتاری در مقابل خاموشی بسیار مقاوم بوده و به تدریج باعث کاهش قدرت تمیز دادن[۳۷] موقعیت ها و محرک های تمیزی میشود(بیدل، ۲۰۰۱).
– مولفهی فیزیولوژیک: مربوط به وجود احساسات جسمانی میباشد که ضمن حضور علایم متفاوت جسمی، در تجربه اضطراب مشترک هستند. این علایم شامل سرگیجه، احساس خفگی، تعریق، لرزش، رنگ پریدگی، نفس نفس زدن، تپش قلب، درد قفسه سینه، گرگرفتگی، بیحسی و کرختی و حالت تهوع و استفراغ میشود. علائم فیزیولوژیک اضطراب سیستم های گوارشی، تنفسی، وغدد درونریز قلبی – عروقی را درگیر میکند. فرد با یک نوع حالت برانگیختگی منتشر مواجه می‏شود که در تمام اختلالهای اضطرابی مشترک است. هنگامی که این بر انگیختگی شدید میشود، موجب حمله وحشت زدگی میشود. این برانگیختگیها ممکن است ناشی از محرکهای بیرونی نظیر موقعیتهای تهدید کننده محیطی یا تصاویر ذهنی و تکانههای درونی باشد که همانطور که گفته شد، مولفهی شناختی اضطراب محسوب میشوند (بیدل، ۲۰۰۱).

تشخیص افتراقی

اضطراب اجتماعی ممکن است از اختلال پانیک و فوبی مکانهای باز تمیز داده شود، اگرچه بعضی از بیماران فوبی اجتماعی دارای حملات پانیک هستند اما این حملات معمولا به وسیله موقعیتهای اجرایی یا اجتماعی به وجود میآیند. به علاوه در طول حملات پانیک آنها میترسند که دیگران آنها را ببینند و در مورد آنها با علایم اضطرابشان قضاوت کنند، در حالیکه بیماران با اختلال پانیک از صدمه جسمی ناشی از علائم اضطراب میترسند. اگر حملات پانیک غیر منتظره در غیاب علائم اجتماعی روی دهند، تشخیص اضافی اختلال پانیک باید مورد توجه قرار گیرد. بیماران فوبی اجتماعی ممکن است اجتناب های اساسی شبیه فوبی مکانهای باز داشته باشند که عملکرد آن ها را محدود میکند، اگرچه در فوبی اجتماعی موقعیتها همواره شامل تعامل اجتماعی و ترس از قضاوت است. در حالی که در فوبی مکانهای باز بیماران از موقعیت هایی میترسند که ممکن است دچار حملات پانیک غیره منتظره شوند و توانایی فرار یا کمک گرفتن نداشته باشند. بنابراین بیماران فوبی اجتماعی معمولا وقتی تنها هستند احساس راحتی بیشتری دارند، در حالی که بیماران فوبی مکانهای باز معمولا وقتی دیگران حضور دارند احساس راحتی بیشتری میکنند. بیماران دارای اختلال اضطراب منتشر ممکن است نگرانی های افراطی در ارتباط با تعدادی از مشکلات، از جمله شرایط اجتماعی داشته باشند. اگر ترس خاصی از خجالت زده یا تحقیر شدن وجود داشته باشد، تشخیص اضافی فوبی اجتماعی باید داده شود. گوشهگیری اجتماعی و حساسیت زیاد نسبت به انتقاد ممکن است در افسردگی اساسی وجود داشته باشد، مخصوصا وقتی”با ویژگیهای غیر طبیع” خاصتر بروز کند. اگرچه این علائم وابسته به خلق هستند و زمانی که دوره های افسردگی درمان شوند کاهش پیدا میکنند. فوبی اجتماعی فقط زمانی تشخیص داده میشود که ترس و اجتناب اجتماعی در غیاب دوره های افسردگی اساسی رخ دهد. در اسکیزوفرنی و اختلالات سایکوتیک دیگر، و در اختلالات شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوتایپی، اجتناب از تماس اجتماعی علت فقدان علاقه به دیگران و یا ترسهای هذیانی از صدمه است. در فوبی اجتماعی (و اختلال شخصیت اجتنابی)، تمایل به تعاملات اجتماعی وجود دارد، در حالیکه این تمایل با ترس از حقارت یا خجالت بازداری میشود (سادوک، سادوک، ۲۰۰۷، ترجمه پورافکاری، ۱۳۹۰)

همایندی

تقریبا در همه مطالعات اصلی و نمونه های بالینی و اجتماعی، اختلال فوبی اجتماعی همایندی[۳۸] زیادی را با اختلالات دیگر (هم اختلال اولیه و هم ثانویه) نشان میدهد. در میان متداول ترین اختلالات همایند محور I در اختلال فوبی اجتماعی اولیه، بیماری افسردگی است (مثلا؛ اختلال افسردگی اساسی و افسرده خویی[۳۹]). دیگر اختلالات اضطرابی ( مثل اختلال وحشت زدگی با یا بدون ترس از مکانهای باز و اختلال اضطراب فراگیر[۴۰])، اختلال سوء مصرف مواد ( اعتیاد به الکل یا وابستگی) و اختلال شخصیت ضد اجتماعی[۴۱] در میان اختلالات محورII، بیشترین همایندی را با اختلال فوبی اجتماعی، بویژه نوع منتشر آن دارند. در حالی که ناتوانی در عملکردهای شغلی و اجتماعی شامل ناتوانی در کار، مدرسه رفتن، اجتماعی شدن یا ازدواج کردن در اختلال فوبی اجتماعی بسیار زیاد و قابل ملاحظه هستند، این مشکلات با حضور دیگر بیماریهای آسیب شناسی روانی همآیند، ترکیب میشود (ویتچن و بلوچ[۴۲]، ۱۹۹۶). برای مثال در یک مطالعه اجتماعی بزرگسالان جوان، دارای اختلال فوبی اجتماعی همآیند با اختلال افسردگی اساسی که حدود ۴ سال به طول انجامید، مشخص شد این افراد نسبت به افرادی که تنها به اختلال افسردگی اساسی مبتلا هستند، علایم افسردگی بیشتری را نشان میدهند، مدت زمان اختلال افسردگی طولانیتری دارند، تلاش برای خودکشی شدیدتری دارند و در طول دورانی که زیر نظر بودند، تلاشهای بیشتری برای خودکشی کرده اند (استین و همکاران، ۲۰۰۱).
در این مورد نکته مهم این است که هر دو مطالعه مقطعی و طولی حضور توامان اختلال افسردگی اساسی در مورد اختلال فوبی اجتماعی را نشان دادند (ویتچن، بسدو، بیتنر و گودوین[۴۳]، ۲۰۰۴). برای مثال، تحلیل اطلاعات بررسیهای برنامه ناحیه تحت پوشش همه گیرشناسی نشان داد که افراد مبتلا به اختلال اضطراب شایعترین اختلال اولیه مرتبط با اختلال افسردگی اساسی و پیشبینی کننده خطر اختلال افسردگی اساسی بعدی هستند. به نظر میرسد که موارد ثانویه اختلال افسردگی اساسی ثابتتر و شدیدتر از اختلال افسردگی اساسی اولیه باشند (کسلر و همکاران، ۱۹۹۶).

نظریههای اختلال فوبی اجتماعی

دیدگاه زیستی

اضطراب مانند تمام اعمال روانی در مغز به صورت یک فعل و انفعال بیو شیمیایی اتفاق میافتد. این که فرایند زیست شناختی، اولیه یا ثانویه بر اضطراب است، در حال حاضر سئوالی بی پاسخ است.
داده ها در خصوص بررسی عصبی تشریحی در اختلال فوبی اجتماعی هیچ نابهنجاری در عوامل ساختاری یا جریان خونی منطقهای[۴۴] در مغز این افراد به وسیله تصویر برداری با طنین مغناطیسی[۴۵] (MRI) و اسپستروسکپی[۴۶] نشان نمیدهد (استین و همکاران، ۱۹۹۶).
مطالعات متعددی بر روی ناقلهای عصبی در این بیماران صورت گرفته است. سیستم سروتونین با داروی فن فلورامین[۴۷] و سیستم دوپامینرژیک[۴۸] با لوودوپا[۴۹] مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین افراد دارای فوبی اجتماعی و افراد سالم تفاوتی مشاهده نمیشود. در ضمن هیچ تفاوتی در سطح هورمون استرس بین دو گروه کنترل بهنجار و گروه فوبی اجتماعی مشاهده نشده است. با این وجود با اثری که مهار کنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOI) در درمان فوبی اجتماعی داشته است، برخی از محققان را به طرف این فرضیه هدایت میکند که ممکن است فعالیت سیستم دوپامینرژیک هم در ایجاد این اختلال دخیل باشد. مصرف آنتاگونیستهای بتا-آدرنرژیک[۵۰] در فوبی عملکردی به پیدایش نظریه آدرنرژیک منجر گردیده که بر بالا بودن ترشح سطح اپی نفرین[۵۱] در افراد مبتلا به فوبی اجتماعی در مقایسه با گروه کنترل بهنجار در دستگاه عصبی مرکزی و پیرامونی، و یا به حساس بودن این سیستم ها به سطح طبیعی تحریک آدرنرژیک معتقد میباشند (سادوک، سادوک، ۲۰۰۷، ترجمه پورافکاری، ۱۳۹۰).

• • 1. دیدگاه روانکاوی

فروید، نخستین تبیینهای روانپویشی درباره فوبیها و اختلالات اضطرابی را ارائه داد. فروید فوبی‏ها را حالتهای نورتیک در نظر گرفت و مکانیسم شکلگیری فوبیها را با نظریه اضطراب سال ۱۹۲۶ خود هماهنگ ساخت. او عقیده داشت که اضطراب نوروزی وقتی ایجاد میشود که والدین یا شرایط بیرونی به طور مداوم و افراطی، موانعی را در راه بیان کشانندههای نهاد[۵۲] به وجود میآورند. وی در نخستین نظریه خود در مورد اضطراب، آن را نتیجه مستقیم سرکوبگری[۵۳] دانست. اما در سال ۱۹۲۶، نظریه اضطراب خود را بازنگری کرد و این بار سرکوبگری را مبنای اضطراب نمیداند، بلکه آن را به منزله پیامد و نتیجه اضطراب تلقی میکند. فروید عقیده دارد که افکار غیر قابل پذیرش پرخاشگری یا جنسی که منجر به تنبیه خیالی فرامن[۵۴] میشوند، از ناخودآگاه ناشی میشوند، اضطراب علامتی شکل میگیرد و باعث برانگیخته شدن مکانیسمهای دفاعی[۵۵] خاصی در ایگو میگردد. جابجایی از نخستین مکانیسمهای دفاعی است که ایگو از آن استفاده میکند، که عبارت است از جهت بخشی مجدد اضطراب ناهشیار[۵۶] به سوی یک جایگزین هشیار که اغلب ذاتا بیخطر است. فرافکنی دومین مکانیسم دفاعی خاص مورد استفادهی مبتلایان به فوبیا میباشد که طی آن، منبعی خارج از خود در دنیای بیرونی پیدا میکنند و افکار غیر قابل پذیرش ناخود آگاه را به آن نسبت می دهد. سومین مکانیسم دفاعی مورد استفاده ایگوی این افراد اجتناب است که فرایند نظام دار مواجه نشدن با موضوع، شی جابهجا شده یا فرافکنی شده مرتبط با اضطراب است. در نتیجه این سه مکانیسم دفاعی به دلیل واپس زنی افکار غیر قابل پذیرش و ممنوع، اضطراب را از بین میبرند، اما این روش کنترل اضطراب به بهای شکلگیری فوبیها تمام میشود (دادستان، ۱۳۷۶).

• • 1. مدل های شرطی سازی

همانند اختلالات اضطرابی دیگر، تئوری دو عاملی ماورر[۵۷] (۱۹۲۰) مدلی را برای درک نقش شرطی‏سازی در کسب و حفظ فوبی اجتماعی فراهم میآورد. یک یا چند بار تجربه تعاملات اجتماعی خجالت آور یا تروماتیک ممکن است باعث شود، شخص پاسخ اضطرابی خجالت و یا حقارت شرطی شده را کسب کند. سپس این پاسخهای شرطی میتوانند به وسیلهی موقعیتهای اجتماعی مشابه در آینده ایجاد شوند. دامنه علائم اجتماعی که موجب پاسخهای ترس میشوند ممکن است در گذر زمان به واسطه تعمیم گسترده شوند. به علاوه گفته میشود که ترسهای اجتماعی میتوانند به واسطه مشاهدات جانشینی از پاسخهای ترس دیگران فرا گرفته شوند. اوست و هاگلاهی[۵۸] (۱۹۸۱) دریافتند که بیش از ۵۰ درصد بیماران دارای فوبی اجتماعی رویداد تروماتیک خاصی را به یاد میآورند که قبل از ترسهایشان رخ داده بوده است، در حالی که ۱۳درصد تجربیات یادگیری جانشینی را به یاد می‏آورند. مفهوم « آمادگی»[۵۹] (سلیگمن[۶۰]،۱۹۷۱) همچنین برای کمک به توضیح فراگیری ترسهای اجتماعی نیز مورد استفاده است. سلیگمن اظهار میدارد که گونه ها از نظر ژنتیکی آمادهی فراگیری ترسها از محرکی هستند که موجب تهدیدات حیاتی در گذشته تکاملی شان بوده است. برای مثال انسانها ترس هایی از تاریکی، مارها و حیوانات بزرگ (احتمالا تهدیدات واقعی که با آنها درگیر بوده اند) را بیشتر از تجهیزات برقی یا اتومبیلها گسترش دادند. چنین آمادگی برای ترسها به وسیله فراگیری سریع مقاومت بالا نسبت به خاموشی و واضحا غیر منطقی مشخص میشود (منیکا و زیمبرج، ۱۹۹۵). با بکارگیری این مفهوم برای فوبی اجتماعی، باومیستر و تایس[۶۱] (۱۹۹۰) اشاره کردند که انسانها کلا نمی‏توانند در تنهایی زندگی کنند، بنابراین داشتن مکانیزمهای رفتاری که از طرد اجتماعی جلوگیری می‏کند، روشی سازگارانه است. چنین مکانیزمی شامل اضطراب به عنوان نشانهای برای پایان بخشیدن به رفتار بغرنج است. اهمن و دیمبرگ[۶۲] (۱۹۷۸) بحث کرده‏اند که فوبی اجتنابی همچون تنفر و مخالفت اجتنابی، ممکن است به عنوان تلاشهایی برای جلوگیری از حملات احتمالی افراد با موقعیتهای بالاتر در نظر گرفته شود. تحقیق در رابطه با گونه های غیر انسانی این فرضیه را پشتیبانی میکند که ممکن است برای ترسهای اجتماعی آمادگی وجود داشته باشد (منیکا و زیمبرگ، ۱۹۹۵). صرف نظر از اینکه ترس ها چگونه از موقعیتهای اجتماعی فرا گرفته میشوند، اجتناب برای باقی نگه داشتن آنها عمل میکند. وقتی بیماران دارای فوبی اجتماعی از موقعیتهای ترسیده شده اجتناب میکنند، کاهش اضطراب را تجربه و رفتار اجتنابی را تقویت میکنند. در چنین شرایطی، اجتناب از تجربه موقعیتهای اجتماعی بدون نتایج منفی و نیز از فرونشانی ترسهای شرطی شده جلوگیری میکند.

Valid female ۱۶۳ ۴۰٫۸ ۴۰٫۸ ۴۰٫۸ male ۲۳۷ ۵۹٫۳ ۵۹٫۳ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ age Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۴۹٫۳ ۴۹٫۳ ۴۹٫۳ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۳۵٫۳ ۳۵٫۳ ۸۴٫۵ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۹٫۰ ۹٫۰ ۹۳٫۵ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۳٫۵ ۳٫۵ ۹۷٫۰ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۳٫۰ ۳٫۰ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ marriage Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid مجرد ۱۹۵ ۴۸٫۸ ۴۸٫۸ ۴۸٫۸ متاهل و بدون فرزند ۱۰۳ ۲۵٫۸ ۲۵٫۸ ۷۴٫۵ متاهل و با فرزند ۱۰۲ ۲۵٫۵ ۲۵٫۵ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ income Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid بدون درامد ۱۳۱ ۳۲٫۸ ۳۲٫۸ ۳۲٫۸ ۳۰۰,۰۰۰-۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۱٫۳ ۲۱٫۳ ۵۴٫۰ ۵۰۱,۰۰۰-۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۸٫۳ ۲۸٫۳ ۸۲٫۳ ۸۰۱,۰۰۰-۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۱٫۰ ۱۱٫۰ ۹۳٫۳ بالاتراز ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۶٫۸ ۶٫۸ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ logo Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid روزانه ۴۳ ۱۰٫۸ ۱۰٫۸ ۱۰٫۸ کاله ۲۶۸ ۶۷٫۰ ۶۷٫۰ ۷۷٫۸ م?هن ۵۲ ۱۳٫۰ ۱۳٫۰ ۹۰٫۸ پگاه ۳۷ ۹٫۳ ۹٫۳ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ record Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ۰-۲ ۲۶۶ ۶۶٫۵ ۶۶٫۵ ۶۶٫۵ ۳-۵ ۱۲۱ ۳۰٫۳ ۳۰٫۳ ۹۶٫۸ ۶-۹ ۱۳ ۳٫۳ ۳٫۳ ۱۰۰٫۰ Total ۴۰۰ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۰ Scale: quality Scale: behavioral loyalty Cronbach’s Alpha N of Items .۸۵۴ ۳ Scale: awarness Cronbach’s Alpha N of Items .۸۰۶ ۶ Scale: experience Cronbach’s Alpha N of Items .۹۲۸ ۱۱ Reliability Statistics Cronbach’s Alpha N of Items .۸۷۰ ۳ Scale: attitude loyalty Cronbach’s Alpha N of Items .۸۵۴ ۵ Scale: innovation Cronbach’s Alpha N of Items .۸۰۵ ۳ Scale: potential extention Scale: association Cronbach’s Alpha N of Items .۷۹۶ ۴ Cronbach’s Alpha N of Items .۷۳۰ ۳ Scale: satisfaction Cronbach’s Alpha N of Items .۸۹۴ ۷ Scale: value for money Cronbach’s Alpha N of Items .۸۲۵ ۳ Scale: trust Cronbach’s Alpha N of Items .۸۴۱ ۶ Scale: word of mouth Cronbach’s Alpha N of Items .۸۱۵ ۳ Scale: presence Cronbach’s Alpha N of Items .۷۶۴ ۴ Scale: advantage Cronbach’s Alpha N of Items .۸۵۶ ۳ Kruskal-Wallis Test Ranks age N Mean Rank quality ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۲۰۰٫۷۵ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۳٫۲۴ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۱۷٫۶۴ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۱۷۵٫۱۱ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۴۲٫۴۲ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۲۰۲٫۷۳ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۸۵٫۶۷ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۴۴٫۳۱ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۰۹٫۵۴ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۹۶٫۱۷ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۲٫۷۲ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۳٫۱۵ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۳۹٫۵۷ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۲۵٫۳۹ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۵۰٫۷۹ Total ۴۰۰ awarness ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۸۵٫۷۸ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۱۲٫۳۱ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۴۷٫۸۲ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۳۱٫۷۵ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۲۵٫۰۴ Total ۴۰۰ association ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۲۰۲٫۷۷ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۹۲٫۳۸ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۰۵٫۸۲ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۳۹٫۹۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۹۶٫۶۷ Total ۴۰۰ experience ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۵٫۵۹ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۹٫۱۳ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۱۹۶٫۶۳ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۱۹۸٫۸۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۹۳٫۲۱ Total ۴۰۰ satisfaction ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۹٫۸۴ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۹۶٫۹۶ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۱۹٫۳۱ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۱۸٫۳۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۷۵٫۶۳ Total ۴۰۰ trust ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۸۸٫۷۱ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۵٫۲۱ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۳۰٫۱۳ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۱۱٫۵۰ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۲۳۷٫۰۴ Total ۴۰۰ innovation ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۲٫۲۸ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۶٫۵۵ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۰۷٫۴۰ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۰۸٫۱۴ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۲۳۴٫۶۷ Total ۴۰۰ overall.attitude ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۸٫۱۵ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۰۲٫۶۰ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۰۳٫۰۴ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۱۷۷٫۱۸ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۲۳۴٫۰۴ Total ۴۰۰ extension ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۶٫۶۹ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۹۲٫۹۱ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۴۲٫۵۰ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۱۷۴٫۸۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۲۵۶٫۱۷ Total ۴۰۰ presence ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۸۸٫۲۰ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۱۰٫۲۲ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۲۹٫۶۵ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۳۵٫۲۵ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۶۰٫۲۱ Total ۴۰۰ value.for.money ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۹۸٫۹۹ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۸۶٫۹۷ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۵۶٫۸۸ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۳۱٫۱۱ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۷۹٫۳۳ Total ۴۰۰ advantage ۱۸-۲۶ ۱۹۷ ۱۸۵٫۶۷ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۲۱۴٫۱۶ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۳۲٫۳۲ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۱۱٫۳۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۷۵٫۳۳ Total ۴۰۰ word.of.mouth ۱۸-۲۶ ۱۹۶ ۱۹۹٫۹۰ ۲۷-۳۵ ۱۴۱ ۱۸۹٫۴۷ ۳۶-۴۴ ۳۶ ۲۳۹٫۱۱ ۴۵-۵۳ ۱۴ ۲۱۴٫۳۶ ۵۴-۶۲ ۱۲ ۱۹۱٫۲۵ Total ۳۹۹ Ranks education N Mean Rank quality ??? ????? ۳۶ ۲۰۹٫۳۹ ????? ۷۴ ۱۹۳٫۴۷ ??? ????? ۵۷ ۱۹۵٫۳۲ ?????? ۱۹۸ ۲۰۰٫۸۰ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۱۲٫۹۹ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ??? ????? ۳۶ ۲۰۷٫۸۹ ????? ۷۴ ۲۰۹٫۸۱ ??? ????? ۵۷ ۲۰۸٫۹۸ ?????? ۱۹۸ ۱۹۷٫۸۵ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۱۷۴٫۴۱ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ??? ????? ۳۶ ۲۰۰٫۵۳ ????? ۷۴ ۲۱۳٫۷۸ ??? ????? ۵۷ ۲۳۴٫۷۹ ?????? ۱۹۸ ۱۹۰٫۴۱ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۱۷۳٫۶۴ Total ۴۰۰ awarness ??? ????? ۳۶ ۱۹۲٫۴۰ ????? ۷۴ ۱۹۰٫۳۵ ??? ????? ۵۷ ۲۱۴٫۰۶ ?????? ۱۹۸ ۱۹۴٫۸۴ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۴۰٫۲۱ Total ۴۰۰ association ??? ????? ۳۶ ۲۳۵٫۸۲ ????? ۷۴ ۲۰۱٫۲۹ ??? ????? ۵۷ ۲۳۱٫۱۲ ?????? ۱۹۸ ۱۸۹٫۰۶ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۱۷۷٫۳۶ Total ۴۰۰ experience ??? ????? ۳۶ ۲۳۲٫۷۱ ????? ۷۴ ۲۰۶٫۳۰ ??? ????? ۵۷ ۲۴۷٫۸۸ ?????? ۱۹۸ ۱۸۴٫۹۱ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۱۶۶٫۱۶ Total ۴۰۰ satisfaction ??? ????? ۳۶ ۲۲۸٫۹۹ ????? ۷۴ ۲۰۳٫۵۵ ??? ????? ۵۷ ۲۲۴٫۲۰ ?????? ۱۹۸ ۱۸۸٫۶۰ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۱۹۳٫۴۷ Total ۴۰۰ trust ??? ????? ۳۶ ۲۲۰٫۷۲ ????? ۷۴ ۱۹۰٫۸۶ ??? ????? ۵۷ ۲۴۶٫۱۹ ?????? ۱۹۸ ۱۸۵٫۴۸ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۱۰٫۶۴ Total ۴۰۰ innovation ??? ????? ۳۶ ۱۹۳٫۸۹ ????? ۷۴ ۲۰۲٫۴۳ ??? ????? ۵۷ ۲۵۹٫۹۱ ?????? ۱۹۸ ۱۸۳٫۷۳ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۰۱٫۳۳ Total ۴۰۰ overall.attitude ??? ????? ۳۶ ۲۰۳٫۰۴ ????? ۷۴ ۲۰۳٫۱۸ ??? ????? ۵۷ ۲۱۲٫۲۵ ?????? ۱۹۸ ۱۹۴٫۳۸ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۰۷٫۷۰ Total ۴۰۰ extension ??? ????? ۳۶ ۱۷۷٫۸۳ ????? ۷۴ ۱۹۷٫۸۰ ??? ????? ۵۷ ۲۲۹٫۴۷ ?????? ۱۹۸ ۱۹۶٫۶۹ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۰۳٫۹۱ Total ۴۰۰ presence ??? ????? ۳۶ ۱۸۰٫۵۸ ????? ۷۴ ۱۸۷٫۱۳ ??? ????? ۵۷ ۲۳۷٫۸۵ ?????? ۱۹۸ ۱۹۴٫۹۹ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۱۹٫۶۱ Total ۴۰۰ value.for.money ??? ????? ۳۶ ۲۲۶٫۱۷ ????? ۷۴ ۱۸۳٫۱۸ ??? ????? ۵۷ ۲۱۶٫۳۹ ?????? ۱۹۸ ۱۹۵٫۹۸ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۱۰٫۴۰ Total ۴۰۰ advantage ??? ????? ۳۶ ۱۷۷٫۶۰ ????? ۷۴ ۲۰۸٫۴۵ ??? ????? ۵۷ ۲۳۱٫۷۴ ?????? ۱۹۸ ۱۸۷٫۰۲ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۳۲٫۶۳ Total ۴۰۰ word.of.mouth ??? ????? ۳۶ ۲۱۲٫۰۶ ????? ۷۴ ۲۰۹٫۳۶ ??? ????? ۵۷ ۲۱۲٫۱۲ ?????? ۱۹۷ ۱۸۲٫۶۳ ?????? ?? ?????? ۳۵ ۲۴۵٫۸۴ Total ۳۹۹ Ranks marriage N Mean Rank quality ???? ۱۹۵ ۲۰۴٫۷۴ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۸۳٫۹۱ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۰۹٫۱۵ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ???? ۱۹۵ ۲۰۷٫۲۵ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۹۲٫۶۳ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۹۵٫۵۴ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ???? ۱۹۵ ۲۰۰٫۴۳ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۹۲٫۰۳ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۰۹٫۱۸ Total ۴۰۰ awarness ???? ۱۹۵ ۱۹۱٫۰۸ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۹۹٫۹۸ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۱۹٫۰۲ Total ۴۰۰ association ???? ۱۹۵ ۱۹۳٫۵۹ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۱۶٫۶۶ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۹۷٫۴۰ Total ۴۰۰ experience ???? ۱۹۵ ۱۸۹٫۳۹ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۳٫۱۲ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۱۹٫۰۹ Total ۴۰۰ satisfaction ???? ۱۹۵ ۱۹۵٫۲۶ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۰٫۴۴ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۱۰٫۵۸ Total ۴۰۰ trust ???? ۱۹۵ ۱۹۷٫۹۶ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۹۸٫۰۰ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۰۷٫۸۹ Total ۴۰۰ innovation ???? ۱۹۵ ۱۸۸٫۲۳ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۵٫۴۴ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۱۸٫۹۶ Total ۴۰۰ overall.attitude ???? ۱۹۵ ۱۹۸٫۱۶ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۹۹٫۹۹ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۰۵٫۴۸ Total ۴۰۰ extension ???? ۱۹۵ ۲۰۰٫۳۷ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۸٫۹۲ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۹۲٫۲۵ Total ۴۰۰ presence ???? ۱۹۵ ۱۹۶٫۹۵ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۱۱٫۰۱ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۹۶٫۶۸ Total ۴۰۰ value.for.money ???? ۱۹۵ ۲۱۴٫۱۵ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۱۸۵٫۵۵ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۸۹٫۵۰ Total ۴۰۰ advantage ???? ۱۹۵ ۱۹۶٫۰۳ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۲٫۶۸ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۲۰۶٫۸۴ Total ۴۰۰ word.of.mouth ???? ۱۹۴ ۲۰۴٫۴۵ ????? ? ???? ????? ۱۰۳ ۲۰۲٫۱۳ ????? ? ????? ????? ۱۰۲ ۱۸۹٫۳۸ Total ۳۹۹ Ranks income N Mean Rank quality ???? ????? ۱۳۱ ۲۰۳٫۵۸ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۱۲٫۶۵ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۱۹۱٫۲۱ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۰۸٫۰۶ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۷۳٫۸۷ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ???? ????? ۱۳۱ ۲۰۰٫۷۱ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۶٫۱۷ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۰۶٫۴۶ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۷۶٫۷۴ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۹۵٫۴۳ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ???? ????? ۱۳۱ ۱۸۷٫۶۶ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۱٫۶۷ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۹٫۵۰ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۰۷٫۲۶ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۶۸٫۵۶ Total ۴۰۰ awarness ???? ????? ۱۳۱ ۱۸۵٫۹۴ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۱۹۱٫۰۸ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۶٫۰۵ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۳۵٫۰۹ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۷۹٫۳۳ Total ۴۰۰ association ???? ????? ۱۳۱ ۱۸۸٫۸۲ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۱۰٫۲۵ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۶٫۱۹ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۸۸٫۱۰ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۸۱٫۰۰ Total ۴۰۰ experience ???? ????? ۱۳۱ ۱۹۰٫۸۳ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۱۰٫۵۴ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۱۹۶٫۳۹ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۲۰٫۳۳ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۰۰٫۶۹ Total ۴۰۰ satisfaction ???? ????? ۱۳۱ ۲۰۲٫۲۳ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۱۲٫۰۳ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۱۹۲٫۸۴ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۹۶٫۶۴ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۹۴٫۱۹ Total ۴۰۰ trust ???? ????? ۱۳۱ ۱۸۲٫۳۷ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۱۹۱٫۹۰ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۶٫۶۵ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۲۰٫۵۰ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۱۵٫۳۱ Total ۴۰۰ innovation ???? ????? ۱۳۱ ۱۷۹٫۳۰ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۱۹۳٫۸۵ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۳٫۸۱ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۲۷٫۲۰ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۲۵٫۱۱ Total ۴۰۰ overall.attitude ???? ????? ۱۳۱ ۱۹۳٫۵۶ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۷٫۱۹ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۰۳٫۸۱ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۱۵٫۰۱ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۷۵٫۶۱ Total ۴۰۰ extension ???? ????? ۱۳۱ ۱۸۱٫۲۰ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۱۹۱٫۸۹ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۲۲٫۴۳ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۹۹٫۹۱ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۳۰٫۴۱ Total ۴۰۰ presence ???? ????? ۱۳۱ ۱۷۴٫۵۴ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۱٫۴۱ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۶٫۶۴ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۱۶٫۵۵ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۲۹٫۹۱ Total ۴۰۰ value.for.money ???? ????? ۱۳۱ ۱۹۴٫۷۵ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۰٫۰۹ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۰۳٫۲۷ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۹۴٫۳۰ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۲۲۸٫۱۹ Total ۴۰۰ advantage ???? ????? ۱۳۱ ۱۷۰٫۵۳ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۴٫۰۸ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۵٫۳۹ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۲۴۸٫۹۴ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۹۳٫۴۱ Total ۴۰۰ word.of.mouth ???? ????? ۱۳۰ ۱۹۲٫۲۴ ??? ۳۰۰,۰۰۰ ?? ۵۰۰,۰۰۰ ۸۵ ۲۰۶٫۸۴ ??? ۵۰۰,۰۰۰ ?? ۸۰۰,۰۰۰ ۱۱۳ ۲۱۵٫۷۹ ??? ۸۰۰,۰۰۰ ??۱۰۰۰,۰۰۰ ۴۴ ۱۸۱٫۷۸ ????? ?? ۱۰۰۰,۰۰۰ ۲۷ ۱۷۹٫۴۳ Total ۳۹۹ Ranks logo N Mean Rank quality ?????? ۴۳ ۲۱۹٫۴۳ ???? ۲۶۸ ۲۰۰٫۴۳ ???? ۵۲ ۱۹۷٫۶۸ ???? ۳۷ ۱۸۲٫۹۶ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ?????? ۴۳ ۲۲۳٫۸۰ ???? ۲۶۸ ۱۹۵٫۱۱ ???? ۵۲ ۲۱۳٫۷۸ ???? ۳۷ ۱۹۳٫۸۲ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ?????? ۴۳ ۲۱۴٫۵۸ ???? ۲۶۸ ۱۹۴٫۶۰ ???? ۵۲ ۲۰۴٫۰۵ ???? ۳۷ ۲۲۱٫۸۸ Total ۴۰۰ awarness ?????? ۴۳ ۱۲۶٫۵۷ ???? ۲۶۸ ۲۳۸٫۲۶ ???? ۵۲ ۱۱۷٫۵۲ ???? ۳۷ ۱۲۹٫۵۴ Total ۴۰۰ association ?????? ۴۳ ۲۲۵٫۷۷ ???? ۲۶۸ ۱۹۱٫۱۲ ???? ۵۲ ۲۱۵٫۱۸ ???? ۳۷ ۲۱۸٫۴۷ Total ۴۰۰ experience ?????? ۴۳ ۲۱۶٫۷۴ ???? ۲۶۸ ۱۹۰٫۸۴ ???? ۵۲ ۲۱۷٫۴۰ ???? ۳۷ ۲۲۷٫۸۵ Total ۴۰۰ satisfaction ?????? ۴۳ ۲۱۳٫۲۲ ???? ۲۶۸ ۱۹۳٫۰۰ ???? ۵۲ ۲۱۵٫۵۳ ???? ۳۷ ۲۱۸٫۹۳ Total ۴۰۰ trust ?????? ۴۳ ۲۰۴٫۱۹ ???? ۲۶۸ ۱۹۱٫۹۴ ???? ۵۲ ۲۱۵٫۷۶ ???? ۳۷ ۲۳۶٫۷۷ Total ۴۰۰ innovation ?????? ۴۳ ۲۰۸٫۹۴ ???? ۲۶۸ ۱۹۳٫۶۳ ???? ۵۲ ۲۱۷٫۲۶ ???? ۳۷ ۲۱۶٫۹۳ Total ۴۰۰ overall.attitude ?????? ۴۳ ۱۹۲٫۴۷ ???? ۲۶۸ ۲۰۳٫۶۸ ???? ۵۲ ۲۰۰٫۵۱ ???? ۳۷ ۱۸۶٫۸۱ Total ۴۰۰ extension ?????? ۴۳ ۲۰۴٫۸۴ ???? ۲۶۸ ۱۹۲٫۱۳ ???? ۵۲ ۲۲۷٫۴۷ ???? ۳۷ ۲۱۸٫۱۹ Total ۴۰۰ presence ?????? ۴۳ ۲۱۲٫۸۰ ???? ۲۶۸ ۲۰۰٫۸۸ ???? ۵۲ ۱۹۶٫۲۳ ???? ۳۷ ۱۸۹٫۴۵ Total ۴۰۰ value.for.money ?????? ۴۳ ۲۰۹٫۰۸ ???? ۲۶۸ ۲۰۰٫۸۰ ???? ۵۲ ۲۰۱٫۵۸ ???? ۳۷ ۱۸۶٫۸۱ Total ۴۰۰ advantage ?????? ۴۳ ۱۹۸٫۹۷ ???? ۲۶۸ ۱۹۶٫۸۴ ???? ۵۲ ۲۰۶٫۱۳ ???? ۳۷ ۲۲۰٫۸۸ Total ۴۰۰ word.of.mouth ?????? ۴۲ ۲۰۰٫۳۷ ???? ۲۶۸ ۱۹۵٫۱۳ ???? ۵۲ ۲۰۰٫۵۷ ???? ۳۷ ۲۳۴٫۰۳ Total ۳۹۹ Ranks record N Mean Rank quality ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۶٫۰۲ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۰۷٫۲۸ ۶-۸ ۱۳ ۲۲۹٫۰۴ Total ۴۰۰ behavioral.loyalty ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۹٫۲۷ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۰۵٫۲۲ ۶-۸ ۱۳ ۱۸۱٫۷۷ Total ۴۰۰ attitude.loyalty ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۴٫۲۹ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۹٫۱۴ ۶-۸ ۱۳ ۱۵۳٫۹۶ Total ۴۰۰ awarness ۰-۲ ۲۶۶ ۱۸۶٫۷۱ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۳۳٫۵۵ ۶-۸ ۱۳ ۱۷۵٫۰۴ Total ۴۰۰ association ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۸٫۳۵ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۰۶٫۵۰ ۶-۸ ۱۳ ۱۸۸٫۶۲ Total ۴۰۰ experience ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۷٫۶۲ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۰۵٫۲۲ ۶-۸ ۱۳ ۲۱۵٫۳۸ Total ۴۰۰ satisfaction ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۲٫۰۲ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۲۰٫۱۵ ۶-۸ ۱۳ ۱۹۱٫۱۲ Total ۴۰۰ trust ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۵٫۰۲ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۱٫۵۶ ۶-۸ ۱۳ ۲۰۹٫۶۲ Total ۴۰۰ innovation ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۴٫۸۰ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۲٫۳۳ ۶-۸ ۱۳ ۲۰۷٫۰۰ Total ۴۰۰ overall.attitude ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۳٫۴۶ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۲٫۴۸ ۶-۸ ۱۳ ۲۳۲٫۹۲ Total ۴۰۰ extension ۰-۲ ۲۶۶ ۱۸۶٫۹۲ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۲۹٫۵۲ ۶-۸ ۱۳ ۲۰۸٫۲۷ Total ۴۰۰ presence ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۳٫۶۱ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۳٫۱۰ ۶-۸ ۱۳ ۲۲۴٫۱۹ Total ۴۰۰ value.for.money ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۱٫۳۰ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۸٫۶۹ ۶-۸ ۱۳ ۲۱۹٫۵۴ Total ۴۰۰ advantage ۰-۲ ۲۶۶ ۱۹۶٫۰۶ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۱۳٫۳۰ ۶-۸ ۱۳ ۱۷۲٫۲۷ Total ۴۰۰ word.of.mouth ۰-۲ ۲۶۵ ۱۸۸٫۱۷ ۳-۵ ۱۲۱ ۲۲۶٫۴۴ ۶-۸ ۱۳ ۱۹۵٫۰۸ Total ۳۹۹ Mann-Whitney Test

if f er ences, 36, 845-855.

Chao Ch, Chen S, Wang ChY, Wu YCh, Yeh ChH. Psychosocial adjustment among pediatric cancer patients and their parents. Psychiatry and clinical neuroscience. 2003 ; 57:75-81.

Chirivella S, Rajappa S, sinha S, Eden T, Barr R D. Health related quality of life among children with cancer in Hydarabad , India. Indian j pediatr. 2009 Des; 76(12): 1231-5.

Collins, M. E., Mowbray, C. T., & Bybee,D.(1999). Measuring coping strategies in an educational intervention for individuals with psychiatric disabilities. Health & Social Work, 24, 279-290.

Corsini. R. (1973). Current Psychotheraphes. Peacock Pubilshers. Inc Itasaca. Lllonnis

Cotton S, Ragsdale J, Wooldridge JL, Grimes L, Seid M. Parents’ religious coping styles in the first year after their child’s cystic fibrosis diagnosis. J Health Care Chaplain. 2010; 16(3-4):109-22. doi: 10.1080/08854726.2010.480836.

Dalgish T. Power M. Handbook of cognition and Emotion. New York: Willey & Sons. 1999.

Davis RN, Nolen-Hoeksema S. Cognitive inflexibility among ruminators and nonruminators. Cognitive therapy and research 2000;24:699-711.

De Jong-Meyer R, Beck B, Ride R. (2009).Relationships between rumination worry intolerance of uncertainty and Meta cognitive beliefs. Personal Individ Differ. 2009; 46: 547-549

Dew RE, Daniel SS, Goldston DB, McCall WV, Kuchibhatla M, Schleifer C, Triplett MF, Koenig HG. A Prospective Study of Religion/Spirituality and Depressive Symptoms Among Adolescent Psychiatry Patients. J Affect Disord 2010 Jan; 120(1-3):149-57.

Dixon, W.A., Heppner, P.P., & Anderson, W.P.( 1991) . Problem – Solving appraisal, hopelessness, and suicide ideation in a college population. Journal of Counseling Psychology. 38(1), 51-56.

Dobson KS, Dozois DJA. Risk factors in depression. Oxford:Academic Press; 2008. Drutchas A, Anandarajah G. Spirituality and coping with chronic disease in pediatrics. R I Med J (2013). 2014 Mar 3; 97(3):26-30.

Dugas,M.J.;Ladouccur,R.;Legar,E.;&Freeston,M.h.(2003).Group cognitive-behavioral therapy for generalized anxiety disorder.Treatment outcome ang long-term follow-up.Journal of Cpnsulting and Clinical psychology.71(4).821.

D’Zurilla TJ.,&Gildfried,M.R.(1971),Problem solving and behavior modification .journal of abnormal psychology.78.107-126.

D’Zurilla TJ, Nezu AM. Development and preliminary evaluation of the social problem solving inventory. Psychological Assessment 1990; 2:156-63.

Eiser, CH. (2004).Cancer: the quality of life. Journal of pediatric psychology.29 (8):579-590.

Eiser, CH. Lawrence, E. (2006).children with cancer: the quality of life. New jersey, USA.8, 79-93.

Elliott, T.R., Herrick, S.M. , & Witty, T.E. (1992) . Problem – solving appraisal and the effects of social support among college students and persons with physical disabilities. Journal of Counseling Psychology. 39(2) , 219-226.

Elliot,t.R.;&Msrmarosh,C.L.(1994).Problem-solving appraisal,health complaints and health-related expectancies.journal of Counseling and development.72.,(5)531.

Elliot, T. R., Shewchuk, R. M.& Richard, J. S. (1999). Caregiver social problem solving abilities and family member adjustment to recent-onset physical disability.Rehabilitation Psychology, 44(1), 104- 123.

Exline JJ, Yali AM, Lobel M. When god disappoints: difficulty forgiving god and its role in negative emotion. J Health Psychol. 1999; 4 (3): 365-79

Exline, J. J., Yali, A. M., & Sanderson, W. C. (2000). Guilt, discord, and alienation: The role of religious strain in depression and suicidality. Journal of Clinical Psychology, 56, 1481- 1496.

Faigin C. F. (2008). Filling The Spiritual Void Spiritual Struggles as a Risk Factor for Addiction.Unpublished master’s thesis. College of Bowling Green State University.

Farahmand M, Almasi Hashiani A, Hassanzade j, Moghadami M. Childhood cancer epide miology based on cancer registrys data of Fars province of Iran. Koomesh. 2012; 13(1):8-13.

Finney.J.R, & Malony, H, N. (1985). An empirical study of contemplative prayer as an adjunct to psychotherapy. Journal of psychology and theology, 13, 284-290.

Fotiadou M, Barlow JH, Powell LA, Langton H. Optimism and psychological well-being Among parents of children with cancer: an exploratory study. Psychooncology. 2008 Apr; 17(4): 401-9.

Fountoulakis, Konstantinos N., Siamouli, Melina., Magiria, Stamatia., Kaprinis, George. (2008). late-life depression, religiosity, cerebrovascular disease, cognitive impairment and attitudes towards death in the elderly, Interpreting the data. Medical Hypotheses.70: 493–۴۹۶٫

Fox, Rachel B., (2001). Religious identity, religious practices, and spiritual coping in adults undergoing treatment for cancer. Ph.D., University of Kansas, 2001, 117 pages; AAT 3029134

Goldberg DP, Hillier VF. A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychol Med. 1979; 9(1): 139-145

Haaga, D.A.F., Fine , J. A., Roscow Terrill, D., Stewart, B.L., & Beck, A.T. (1995) . Social problem- solving deficits, dependency, and depressive symptoms . Cognitive Therapy and Research. 19(2), 147- 158.

Haley, W.E., Roth, D. L ., Coleton, M. I., Ford , G. R., West , C.A.C. , Gollins, R.P., & Isobe, T.L. (1996) . Appraisal, coping and social support as mediators of well- being in black and white family caregivers of patients with Alzheimer’s disease. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 64. (1) , 121-129.

Han HR. Korean mothers’ psychosocial adjustment to their children’s cancer. J Adv Nurs.2003 Dec; 44(5): 499-506.

Hanoch l.Psychosocial adaption to heart diseases: The role of coping strategies. J Rehabil.1999; 65(3):24-32.