لازم به ذکر است در تجدیدترین قوانین داخلی یعنی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مطابق با مواد ۸۸ و ۸۹، اطفال و نوجوانان به دو گروه سنی ۹ تا ۱۵ سال و ۱۵ تا ۱۸ سال تقسیم شده اند که حسب مورد در صورت ارتکاب جرائم تعزیری، دادگاه تصمیمات مقتضی ‌در مورد آنان اخذ می‌کند.

 

مطالعه‌ قوانین متعدد در ارتباط با کودک، مؤید آن است که هیچ تعریف مشخصی از کودک در نظام حقوقی ایران وجود ندارد.

 

۲-۳-۲-۲٫ تعریف طفل و نوجوان در اسناد بین ­المللی

 

اسناد بین‌المللی متعددی به بررسی و جهت‌دهی به حقوق کودکان پرداخته است. ازجمله آن‌ ها، اعلامیه جهانی حقوق کودک ژنو به سال ۱۹۲۴، اعلامیه جهانی حقوق کودک مجمع عمومی سازمان ملل ۱۹۵۹ و نهایتاًً مهم‌ترین سند بین‌المللی که مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد به سال ۱۹۸۹ می‌باشد «پیمان‌نامه حقوق کودک» است. این پیمان‌نامه که به امضا و تصویب اکثر ملل عضو درآمده و به همین جهت جنبه الزام‌آور پیداکرده است. مهم‌ترین سند و منبع در تدوین چهارچوب‌های سیاست اجتماعی و کیفری کشورهای عضو در تدوین حقوق کیفری کودکان محسوب می‌گردد. از نظر کنوانسیون حقوق کودک، منظور از طفل فرد زیر ۱۸ سال است، مگر اینکه سن بلوغ طبق قانون داخلی هر کشور کمتر تعیین شده باشد.

 

‌بنابرین‏ طبق این معاهده تشخیص اینکه طفل کیست نسبتاً به قوانین داخلی هر کشوری متفاوت است.

 

باید توجه داشت، در بعضی کشورها، طفل شخصی است که از نظر سن پایین‌تر از معیار مشخص شده در معاهده حقوق کودک است و این مسئله خود، موجب نادیده گرفتن حقوق طفل خواهد شد.

 

باید توجه نمود، ماده (۱) معاهده حقوق کودک سن طفل را به‌طورکلی بیان نموده و در این زمینه بین وضعیت حقوقی و کیفری اطفال اشاره می‌کند، سن ۱۸ سال را ملاک می‌داند و این مورد را به قوانین داخلی و ملی منوط نمی‌نمایند.

 

بند (الف) ماده ۳۷ معاهده حقوق کودک تصریح می‌کند که برای اطفال زیر ۱۸ سال نباید مجازات سنگین (مثل اعدام) در نظر گرفت و همچنین مجازت حبس ابد بدون امکان بخشودگی و عفو در این مورد را ممنوع اعلام می‌دارد که خود مثبت این ادعاست. با توجه ‌به این موارد درمی‌یابیم که مقررات اسناد ملل متحد (اسناد لازم‌الاجرا و اسناد ارشادی) که برای اطفال بزهکار در نظر گرفته شده، مربوط به افراد زیر ۱۸ سال است. البته در این اسناد گاهی اصطلاح طفل، گاه اصطلاح نوجوان و در برخی از موارد جوان به کار برده شده است. از میان این عناوین فرد جوان در اسناد مذکور تعریف نشده، ولی مفهوم طفل و نوجوان به طور کامل تبیین گردیده است.

 

هرچند که در تعریف فرد نوجوان ‌به این مورد اشاره شده که نوجوان اعم است از کودک و جوان، ممکن است منظور نویسندگان این قواعد از به کار بردن لفظ جوان، اطفال بزرگ‌سال باشد، زیرا به‌طورکلی می‌توانیم اطفال را به دو دسته کم‌سال و بزرگ‌سال تقسیم کنیم، که به هر حال طفل بزرگ‌سال می‌تواند دربرگیرنده نوجوان و جوان نیز باشد.

 

باید خاطر نشان کرد که حدود و ثغور سن طفل، با در نظر گرفتن نظام‌های حقوقی خاص تعیین می‌گردد. این مورد به صراحت در اسناد سازمان ملل متحد، به‌ویژه ماده ۱ معاهده حقوق کودک نیز ذکر گردیده و بدین ترتیب احترام به نظام‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حقوقی کشورهای عضو کاملاً رعایت شده است. این امر موجب می‌شود که در تعریف نوجوان به طور کامل تنوع سنی وسیعی از ۷ تا ۱۸ سال یا بالاتر پیش آید. چنین تنوعی به لحاظ وجود نظام‌های مختلف قضایی ملی، اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد و از تأثیر این مقررات مربوط به اطفال بزهکار نمی‌کاهد.

 

این اختیار در تعیین سن کودکان اگرچه به منظور اعتبار بخشیدن به حقوق داخلی کشورهاست، اما آزادی عمل در تقلیل سن کودکان و با تعیین معیار سنی مسئولیت کیفری بدون هیچ گونه محدودیتی می‌تواند موجب نادیده گرفتن حقوق اطفال گردد.

 

مهم‌ترین اسنادی که بعد از جنگ جهانی دوم به حقوق کودکان و نوجوانان توجه داشته و در خلال آن‌ ها فکر جلوگیری از تجاوز به حقوق، حفظ و حمایت کلی از حقوق آن‌ ها و پیشگیری از ارتکاب جرم یا تکرار جرم و اصلاح و تربیت اطفال و نوجوانان به وضوح پیدا‌ است عبارت‌اند از:

 

• • اعلامیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸)

 

• • اعلامیه حقوق کودک (۱۹۵۹)

 

• • کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی (۱۹۶۶)

 

• • پیمان بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۹۶۶)

 

• • کنوانسیون سازمان بین‌المللی کار (۱۹۷۳)

 

• • حداقل مقررات استاندارد سازمان ملل متحد برای دادرسی ویژه نوجوانان (مقررات پکن ۱۹۸۵)

 

• • پیمان‌نامه حقوق کودک (۱۹۸۹)

 

• • رهنمودهای سازمان ملل متحد برای پیشگیری از بزهکاری اطفال و نوجوانان (رهنمودهای ریاض ۱۹۹۰)

 

• مقررات سازمان ملل متحد برای حمایت از نوجوانان محروم از آزادی (۱۹۹۰)

 

۲-۴٫ کودکان و مفهوم عام مسئولیت

 

یکی از مهمترین مباحثی که در مجازات کودکان بزهکار مطرح می­‍شود، مبحث بلوغ است. بلوغ پایان کودکی و آغاز یک مرحله جدید در زندگی انسان است. لذا ضرورت دارد که مفهوم و مشخصات آن مورد بررسی قرارگیرد تا معیار درستی برای شناخت کودکان و تفکیک آن از بزرگسالان به دست آید. ‌بنابرین‏ در این فصل به طور اجمالی ‌به این موضوع پرداخته می شود، و در فصل آتی در این خصوص مباحث مفصل تری مطرح خواهد شد.

 

یکی از اساسی ترین مفاهیم علم حقوق بخصوص حقوق جزا مسأله مسئولیت است. مسئولیت پلی بین جرم و مجازات است.

 

۲-۴-۱٫ سن مسئولیت کیفری کودکان

 

بر اساس نظام حقوق کیفری و قوانین جزایی فعلی که برگرفته از موازین فقهی است طفل فاقد مسئولیت کیفری است. در ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامی ایران آمده است: درباره اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرائم تعزیری می‌شوند و سن آن ها در زمان ارتکاب، نه تا پانزده سال تمام شمسی است حسب مورد، دادگاه یکی از تصمیمات مندرج در بندهای الف تا ث ماده مذکور که مبتنی بر اصلاح و تربیت در خانواده و کانون های اصلاح و تربیت است، اتخاذ می‌گردد.

 

در ماده ۸۷ قانون مجازات اسلامی قانون‌گذار با در نظر گرفتن مبانی شرعی و همچنین مصالح و ضروریات جامعه، اصلاحاتی را در مقررات مربوط به مسئولیت کیفری اطفال و مجازات آن ها در نظر گرفته است. قانون‌گذار با تقسیم اطفال و نوجوانان به سه گروه سنی(۱۵-۹ سال، ۱۵-۱۲ سال و ۱۸-۱۵ سال)، برای هر یک از آنان مجازات ها و مقررات خاصی را تصویب ‌کرده‌است.

 

تعیین روایی و پایایی هر یک از ابزار به کار رفته در پژوهش به شرح زیر تعیین گردیده است.

 

روایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: در تهیه سؤالات پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه ی مقطع ابتدایی همکاری داشته و سؤالات بر اساس جدول هدف-محتوا تهیه گردیده اند. بعد از تهیه سؤالات مورد نظر، مجموعه ی سؤالات در اختیار تعداد ۳ نفر از معلمان با سابقه و دارای مدرک فوق لیسانس در مقطع ابتدایی قرار گرفته و از آن‌ ها خواسته شد تا نبست به تأیید روایی محتوایی و صوری سؤالات اقدام نمایند. در ادامه بعد از اعمال نظرات اصلاحی معلمان سؤالات به رؤیت اساتید محترم راهنما و مشاور رسیده و مورد تأیید قرار گرفته اند.

 

پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی: پایایی پیش آزمون و پس آزمون مفاهیم هندسی به روش بازآزمایی و به فاصله ی زمانی یک هفته روی تعداد ۲۵ نفر از دانش آموزان جامعه ی آماری اجرا و سپس به محاسبه ی ضریب همبستگی بین داده های حاصل از دو بار اجرای آزمون ها پرداخته شد این ضریب ها برای سؤالات پیش آزمون ۷۸/۰ و برای سؤالات پس آزمون ۷۵/۰ بوده که هر دو نشان از پایایی ابزار دارد.

 

پرسشنامه هوش منطقی – ریاضی و هوش فضایی: فارنهام و همکاران (۲۰۰۲) اعتبار این پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ معادل ۷۸/۰ گزارش نموده‌اند (نقل از پادروند و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۱۰۱). هاشمی و همکاران (۱۳۸۵) اعتبار پرسشنامه را بر اساس شاخص آلفای کرونباخ محاسبه و بیشترین مقدار آن را برای هوش دیداری-فضایی و معادل ۸۴/۰ گزارش کرده‌اند. حقیقی (۱۳۹۰) پایایی پرسشنامه ی هوش منطقی را با اجرا روی تعداد ۱۸۲ نفر از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان کنگاور بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر ۷۲/۰ برای هوش منطقی-ریاضی و ۷۵/۰ برای هوش دیداری-فضایی گزارش نموده است.

 

پرسشنامه سنجش خلاقیت تورنس: ابزار به کار رفته برای تعیین میزان سنجش خلاقیت تورنس است. این پرسشنامه در پژوهش‌های زیادی مورد استفاده‌ پژوهشگران قرار گرفته و در جوامع آماری مختلف تعیین روایی و پایایی گردیده است. از جمله عابدی در سال (۱۳۷۲) به تعیین میزان پایایی این آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ پرداخته و به ترتیب ضرایب (۷۵/۰، ۶۷/۰، ۶۱/۰ و ۶۱/۰) را برای چهار مؤلفه خلاقیت (سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط) گزارش نموده است. وی همچنین با بهره گرفتن از روش تحلیل عوامل تأییدی به بررسی روایی آزمون پرداخته و نشان داده است که این آزمون از اعتبار همزمان قابل قبولی نیز برخوردار است.

 

روش جمع ­آوری اطلاعات:

 

داده های مورد نظر پژوهشگر در چهار بخش مورد مطالعه شامل (یادگیری مفاهیم هندسی، هوش منطقی ریاضی، هوش فضایی و خلاقیت) با بهره گرفتن از ابزار اندازه گیری داده ها و تحت شرایط تقریباً مساوی برای هر شش گروه، جمع‌ آوری گردید. اگر چه به منظور جمع‌ آوری داده های مورد نظر پژوهش مطالعات و جستجوهای فراوانی به منظور چگونگی اجرای پژوهش، کنترل متغیرها، چگونگی تهیه و تنظیم ابزار اندازه گیری متغیرها و همچنین تنظیم مبانی نظری پژوهش صورت گرفته و این مطالعات نه در بخش می‌دانی پژوهش، بلکه در بخش کتابخانه ای و مطالعاتی پژوهش صورت گرفته است. لذا در بیان روش جمع‌ آوری داده ها می توان گفت که جمع‌ آوری این داده ها در دو بخش مبانی نظری با انجام مطالعات کتابخانه ای و جستجوی نتایج پژوهش های مشابه و بخش می‌دانی پژوهش که در برگیرنده ی اجرای آزمون و اجرای عملی موضوع پژوهش می‌باشد صورت گرفته است. در بخش می‌دانی اجرای پیش آزمون ها در یک روز و تحت شرایط مساوی برای تمام آزمودنی ها و با همکاری تعداد ۶ نفر از معلمین با تجربه ی مقطع ابتدایی در مدرسه ی مورد دسترس صورت گرفته است. آموزش منابع مورد نظر پژوهش در طول ۶ جلسه ی آموزشی ۵۰ دقیقه ای و سپس پس آزمون ها نیز در یک روز به صورت همزمان اجرا گردیده است.

 

جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری:

 

جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر پایه ششم مدارس ابتدایی شهر ایلام در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ می‌باشد. به منظور تعیین نمونه های آماری مورد نیاز مطالعه، از روش نمونه های در دسترس استفاده گردید. بدین منظور بعد از انتخاب تعداد ۶۲ نفر از دانش آموزان یک آموزشگاه به صورت تصادفی در ۶ گروه تقسیم و هر یک از گروه ها بر اساس اصل انتساب تصادفی در یکی از ‌گروه‌های آزمایشی قرار داده شدند. توزیع نمونه های مورد مطالعه در هر یک از ‌گروه‌های آزمودنی در جدول (۲-۳) ارائه گردیده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۲-۳: توزیع نمونه های آماری مورد مطالعه در ‌گروه‌های ۶ گانه ‌گروه‌های آزمودنی تعداد فراکتال با کاغذ ۱۰ کتاب سازی ۱۰ موزاییک کاری با کامپیوتر ۹ فراکتال با کامپیوتر ۱۰ اوریگامی ۱۱ موزاییک کاری با کاغذ ۱۲ مجموع ۶۲

روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها:

 

تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده با توجه به اهداف و فرضیات پژوهش و همچنین نوع داده ها، با بهره گرفتن از نرم افزار تحلیل داده های آماری در روان شناسی و علوم تربیتی (Spss) و در قالب آزمون های آماری در دو بخش صورت می‌گیرد. در بخش آمار توصیفی به منظور توصیف و تشریح داده ها و ساده سازی فهم آن‌ ها از (میانگین، انحراف معیار و انحراف معیار برآورد میانگین) و در بخش آمار استنباطی نیز به منظور بررسی فرضیات پژوهش و تأیید یا عدم تأیید فرضیات پژوهش از آزمون های (تحلیل واریانس یک‌طرفه به منظور مقایسه ی میانگین های بیش از دو گروه مستقل و آزمون تحلیل کوواریانس) استفاده می‌گردد.

 

فصل چهارم

 

تجزیه و تحلیل

 

داده ها

 

مقدمه

 

در این فصل به تجزیه و تحلیل داده ­های آماری و شاخص­ های مربوطه پرداخته می­ شود. برای توصیف و ساده سازی داده ها در این فصل از روش‌های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و انحراف معیار برآورد میانگین) و از روش‌های آمار استنباطی (تحلیل واریانس یک‌طرفه و تحلیل کوواریانس) استفاده گردیده. در پایان نیز با جمع بندی نتایج تحلیل داده ها، نتایج کل بررسی داده ها به صورت خلاصه ارائه گردیده است.

 

فرضیه شماره ۱:

 

بین میزان یادگیری مفاهیم ساده شناختی هندسی در شش گروه مورد مطالعه تفاوت موجود دارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول (۱-۴). نتایج تحلیل واریانس یک‌طرفه میزان یادگیری مفاهیم ساده شناختی دانش آموزان ۶ گروه گروه ها میانگین انحراف معیار انحراف معیار برآورد میانگین مقدار F معناداری فراکتال با کاغذ ۲۹/۳۷

 

همان طور که بیان شد قصد و رضا برای اینکه مؤثر واقع شوند و بتوانند به ایجاد یک ماهیت حقوق بپردازند باید دارای شرایطی باشند برای مثال باید شخص واقعاً قصد ایجاد ماهیت حقوقی را داشته باشد یا این که قصد و رضای خود را اعلام کند ، یا مجبور به ایجاد ماهیت حقوقی نشده باشد که در این جا به بررسی شرایط تأثیر قصد و رضا می پردازیم .

 

الف-وجود اراده

 

همان طور که بیان شد اراده نقش سازندگی و ایجاد را در اعمال حقوقی ایفا می‌کند . می‌آید و ماهیت حقوقی را در عالم اعتبار شکل می‌دهد و ما در عالم خارج شاهد آثار آن هستیم ، اما این که اراده به چه معنی است هم مفهوم قصد را می‌دانیم و هم مفهوم رضا را ، که جمعاً به اراده تعبیر می شود اما این اراده چگونه شکل می‌گیرد و قصد و رضا چه مراحلی را می گذرانند که ماهیت حقوقی را ایجاد می‌کنند که این امر نیازمند تحلیل روانی اراده است .

 

ب- اعلام اراده

 

در قراردادها ، گفته شد که نیت و تمنا و انشاء قلبی ، به تنهایی کارساز نیست . باید آنچه در درون شخص می گذرد ، به گونه ای ابراز شود و پا به جهان خارج و روابط اجتماعی نهد . حقوق به آثار ، واکنش های خارجی شخص می پردازد و نظم پدیده‌های اجتماعی را در نظر می‌گیرد .

 

بی گمان ، اراده باطنی منبع حرکت و آفریننده است ، ولی برای دستیابی به نفوذ حقوقی باید به اجتماع راه یابد .توجیه این ضرورت ، در قراردادها آسان است ، چرا که تراضی زمانی واقع می شود که ارتباط بین دو طرف آن ، برقرار گردد . آنان باید مقصود یکدیگر را بفهمند تا بتوانند ، درباره آن بیندیشند و به توافق برسند . این نتیجه مستلزم اعلام و بیان اراده است ولی در ایقاع که یک اراده کارساز است ، در لزوم اعلام آن تردید می شود . اگر پذیرفته شود که در اعمال حقوقی حکومت با اراده باطنی است و انسان آزاد را تنها خواست او ملتزم می‌کند .

 

در ایقاع نیازی به اعلام این خواست احساس نمی شود ، چرا که منبع التزام را با خود دارد . این تردید ، بر دل پاره ای از حقوق دانان ما نشسته است و آنان را قانع ساخته که اعلام اراده در نفوذ ایقاع و ایجاد التزام اثری ندارد . مبنای استدلال در این عبارت خلاصه می شود که : ایقاع زاییده شده اراده واحد است و اراده دیگری تأثیری در آن ندارد ، بدین جهت نمی تواند کاشف خارجی در تحقق آن مؤثر باشد …

 

وجود کاشف در ایقاع زائد می‌باشد و اراده حقیقی برای ایجاد آن کافی است ، مگر آن که قانون در موارد خاص تصریح به لزوم کاشف نموده باشد^[۶۱]۱٫ این گفته در صورتی تمام است که مبنای منحصر تغییر در نظم موجود ، اراده باطنی باشد و ضرورت اعلان اراده ، تنها به دلیل آگاه ساختن طرف عقد یا اثبات انشاء درونی ، مورد توجه قرار گیرد در حالی که می‌دانیم در نظام حقوقی ما ، از این نظر به طور کامل پیروی نشده است .در تعارض دو چهره بیرونی و درونی اراده ، حکومت با اراده درونی است ، ولی اعلام اراده نیز که تنها روزنه ، راه یابی به درون است در تحقق اعمال حقوقی مؤثر است و نقش آن به اثبات محدود نمی شود .

 

پس نتیجه این که : احترام به اعتقاد مشروعی که اشخاص در روابط خود با هم پیدا می‌کنند ، لازمه امنیت اجتماعی است و جلوگیری از تحمیل تعهدهای ناخواسته بر انسان ، آزادی و استقلال او را تأمین می‌کند .

 

در تزاحم این دو مصلحت ، نمی توان به هیچ کدام بی اعتنا ماند . معیار برتری ، ضرورت هایاجتماعی و مصلحت است که قانون گذار باید به گونه ای آن را رعایت کند . وانگهی در قرارداد نیز برخلاف آنچه که ادعا شده ، ضرورت اعلام اراده تنها به دلیل آگاه شدن طرف قرارداد نیست و خود نیز اثر دارد .

 

به همین جهت ، همین که قبول بیان شود ، عقد و التزام نیز تحقق می‌یابد ، هرچند که ایجاب کننده از آن آگاه نشود ، یعنی اعلام اراده مخاطب ایجاب ، ضروری است . بدون آنکه آگاه شدن ایجاب کننده در آن مؤثر باشد . از این ها گذشته نکته ای که گاه فراموش می شود این است که ایقاع نیز به حقوق دیگران ارتباط پیدا می‌کند ، حقی به سود دیگری ایجاد می‌کند یا امتیازی را از او می‌گیرد و رابطه ای را بر هم می زند . پس اثرایقاع هیچ گاه محدود به شخصیت و دارایی ایقاع کننده نمی شود و همانند عقد باید در برابر دیگران اثبات و اجرا گردد .

 

در مقام اجرای عمل حقوقی ، دیگران باید از مفاد آن آگاه شوند تا بتوانند آن را رعایت کنند . در مقام اثبات نیز ، باید وجود ایقاع چهره خارجی پیدا کند و به عنوان پدیده اجتماعی احراز شود وگرنه ، یا باید ادعای ایقاع کننده را بدون دلیل پذیرفت یا او را در ناتوانی محض باقی نهاد و این هر دو نتیجه مطلوب و عادلانه نیست .وضع قانون نیز به گونه ای است که ازراه استقراء در احکام آن به خوبی می توان بر لزوم اعلام اراده در ایقاع پی برد و از بحث و ‌جدل‌های نظری بی نیاز شد .

 

ماده ۲۴۷ ق . م رضای باطنی مالک را در تنفیذ عمل فضولی کافی نمی داند و ماده ۲۴۸ می افزاید که اجازه مالک نسبت به معامله فضولی حاصل می شود به لفظ یا فعلی که دلالت بر امضاء عقد کند . ماده ۲۴۹ ‌در مورد ‌در مورد فسخ عقد نیز بر ضرورت اعلام اراده و دخالت آن در وقوع ایقاع تکیه می‌کند . زیرا در آن آمده است : فسخ به هر لحاظ یا فعلی که دلالت بر آن نماید حاصل می شود .

 

در طلاق در ماده ۱۱۳۴ ق . م تصریح می‌کند که : باید به صیغه طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد . در حالی که می دانیمآگاه شدن و حضور زن در مجلس طلاق اثر ندارد . حال این آگاه شدن جز با اعلام اراده امکان ندارد .

 

در رجوع ازطلاق هم که ایقاع دیگری است ، باز هم ضرورت اعلام اراده به صراحت بیان می شود . رجوع در طلاق به هر لفظ و فعلی حاصل می شود که دلالت بر رجوع کند ، مشروط بر آن که مقرون به قصد رجوع باشد .

 

در ماده ۱۱۴۹ از قانون مدنیهدف این استقراء جمع‌ آوری تمام احکام مربوط ضرورت اعلام اراده در ایقاع نیست . ولی همین اندازه نشان می‌دهد که لزوم اراده ‌به این دلیل نیست که آگاه شدن دیگران در وقوع مؤثر است ، چنان که در هیچ یک از این نمونه ها ، آگاهی اشخاص در وقوع عمل حقوقی اثر ندارد . پس باید پذیرفت که حکم ماده ۱۶۸۰ از ق . م که عزل وکیل را قبل از رسیدن خبر به او مؤثر نمی داند ، استثناء و مبتنی بر مصلحتی ویژه است حکم چندان تکرار شده است که به خوبی نشان می‌دهد ، مقصود بیان قاعده است نه استثناء ، به ویژه مطالعه تاریخ نظریه ها در فقه همراه با اعلام های موجود در قانون ، ذهن را قانع می‌کند که نقش اعلام اراده یک قاعده است و ماده ۱۹۱ قانون مدنی به ویژگی عقد و لزوم تراضی بستگی ندارد^[۶۲]۱٫

 

ب – ۱ : اعلام صریح یا ضمنی

 

در ایقاع نیز مانند عقد ، اعلام اراده ممکن است صریح باشد یا ضمنی . قانون مدنی اعلام ضمنی اراده را در بسیاری موارد پذیرفته است از جمله در فسخ می خوانیم : به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر آن باید حاصل می شود و دو ماده ۴۵۰ و ۴۵۱ از ق . م تصرفاتیرا که نوعاً کاشف از رضای باطنی به معامله یا برهم زدن آن باشد ، رضا یا فسخ فعلی می نامد که نمونه ای از اعلام ضمنی اراده در ایقاع است .

 

در حین کدگذاری، یادآورها نیز نگارش می­شدند. یادآور زیر بر اساس پاراگراف فوق در نرم افزار درج گردید.

 

یادآور

 

با ورود به منزل مرحله­­دیگری از بازگشت بیماران مبتلا به سوختگی آغاز می شود، ­که ضمن مشکلات خاص بیمار، حمایت­ها و تدابیر خانواده در گذر از این مرحله نقش اساسی دارد. دردهای جسمی کمتر شده و نوع دیگری از درد که شاید بتوان اسم آن را درد عاطفی گذاشت بروز می­ کند. رنج جسمی به سوی رنج ذهنی شیفت پیدا می­ کند.

 

در نگارش یادآور فوق­ الذکر، در بالا در واقع محقق کد­های به دست آمده را با هم مرتبط ساخته است. همچنین در این یادآور فرضیه­ «بروز درد عاطفی یا شیفت رنج جسمی به رنج ذهنی در منزل» بر اساس ارتباط این مفاهیم با یکدیگر مطرح شده است که البته در مصاحبه های بعدی مورد بررسی قرار گرفت بر همین اساس کدگذاری محوری نیز به صورت همزمان با کدگذاری باز به صورت تفکر بر ارتباط بین مفاهیم انجام گرفت. در پژوهش حاضر، کدهای سطح اول، مرتب با هم­دیگر مقایسه شده و کدهای مشابه در یک طبقه قرار می­گرفتند؛ آنگاه هر طبقه با سایر طبقات مقایسه می­شد تا اطمینان حاصل شود که طبقات از یکدیگر متمایز هستند .علاوه بر سایر تکنیک­های مذکور، همچنان که ذکر گردید، یادآور نویسی نیز در این مرحله کمک می­کرد. طبقات اصلی بر اساس ویژ­گی­ها و ابعادشان به طبقات فرعی مرتبط شدند. همچنین از طریق فرایند مقایسه­ مداوم محقق سعی نمود، طبقات مشابه را در هم ادغام نماید و طبقات بزرگتر شکل گرفت و داده ­های جدید از نظر شباهت­ها و تفاوت­ها با طبقات قبلی مقایسه شدند تا طبقات از نظر ویژ­گی­ها و ابعاد تکمیل گردند.

 

در کد­گذاری محوری تکیه روی مشخص­کردن یک طبقه(پدیده) با مشخص­کردن شرایطی که به ایجاد آن می­انجامد، قرار دارد که این شرایط عبارت است از:

 

الف) ساختار(زمینه)، به شرایطی اشاره دارد که در آن مسائل، مشکلات ، حوادث و ارتباطات مرتبط با پدیده قرار گرفته یا به وجود آمده است.

 

ب) فرایند، به راهکارهای(استراتژی) کنش/واکنش متقابلی اشاره دارد که در طی زمان افراد، سازمان‌ها و جوامع در پاسخ به مشکلات و مسائل به کار می­ گیرند.

 

ج) پیامدها، در نتیجه­ وجود یا عدم کنش/ واکنش متقابل افراد در پاسخ به مشکلات و یا مدیریت نمودن وضعیتی خاص ایجاد می­شوند.

 

محققین بر این باورند، اشخاص و گروه­ ها در خلاء زندگی یا عمل نمی­کنند، بلکه در چارچوب بزرگتری از شرایط ساختاری قرار دارند و عمل ‌می‌کنند. ساختار(زمینه) و فرایند الزاماً با هم مرتبطند و باید بخشی از توضیح هر پدیده باشند(۳۰).

 

در حین تجزیه تحلیل داده ­ها پژوهشگر موفق به کشف متغییر­هایی گردید که زمینه­ حاکم بر پدیده­ تحت مطالعه بودکه در فصل چهارم به آن پرداخته شده است. به منظور تعیین زمینه و فرایند از ابزار تحلیلی معرفی شده توسط کوربین و اشتراوس (۲۰۰۸)، تحت عنوان ماتریکس وضعیتی ^[۳۵] و نیزپارادایم کدگذاری استفاده شد(۶۷).

 

به عنوان مثال:

 

طبقه­ی «سفر به درون و جستجوی خود» از طریق کد­هایی که بازگوکننده­ی«شرایط، کنش/واکنش متقابل و پیامد» بودند، به شرح زیر معرفی گردید(تصویر۲-۳).

 

 

 

تصویر۲-۳

 

ماتریکس وضعیتی و پارادایم برای پدیده­ سفر به درون و جستجوی­خود

 

در این مرحله پژوهشگر با مطرح کردن سوالات تلاش می­کرد تا طبقات و زیر طبقات به یکدیگر پیوند داده شوند. در راستای مثال بالا پس از بحث و مرور متعدد بر ویژ­گی­ها و ابعاد پدیده­ فوق؛ طرح سوالاتی نظیر اینکه «چگونه درگیر شدن با پدیده­ سوختگی منجر به

 

1. 1. coping with burns questionnaire (CBQ) ↑

 

1. 1. burn specific health scale – brief (BSHS-R) ↑

 

1. 1. swedish universities scales of personality ( SSP) ↑

 

1. 1. Revised Self – Monitoring Scale (RSM) ↑

 

1. 1. SF-36 Health Survey ↑

 

1. 1. satisfaction with appearance scale(SWAP) ↑

 

1. 1. Procter ↑

 

1. 1. Conrad ↑

 

1. 1. etic view ↑

 

1. 1. the emic ↑

 

1. 1. illness constellation model ↑

 

1. 1. the illness trajectory model ↑

 

1. 1. loss of self ↑

 

1. 1. stigma ↑

 

1. 1. biographical body conception ↑

 

1. 1. biographical disruption ↑

 

1. 1. loss of self ↑

 

1. 1. north american nursing diagnosis (NANDA) ↑

 

1. 1. Spiritual Health and Life-Orientation Measure ↑

 

1. 1. life-orientation measure ↑

 

1. 1. spiritual health measure ↑

 

1. 1. Jeon ↑

 

1. 1. Dick ↑

 

1. 1. MP4 voice recorder ↑

 

1. 1. observational notes ↑

 

1. 1. observational notes ↑

 

1. 1. theoritical notes ↑

 

1. 1. methodological notes ↑

 

1. 1. accuracy ↑

 

1. 1. diversity ↑

 

1. 1. dimension ↑

 

1. 1. what is going on here? ↑

 

1. 1. Substantive Codes ↑

 

1. 1. In-Vivo ↑

 

 

به ‌عنوان مثال، ذهن بشری موضوع ارزش مورد انتظار در حوادث آینده در اقتصاد را مورد محاسبه قرار می‌دهد.

 

اینکه یک فرد در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کند و یا هزینه بیمه عمر را پرداخت می کند، بستگی به آن دارد که آن فرد چگونه آینده را در نزد خود تصویر نموده و به حوادثی که ممکن است اتفاق بیفتد چه مقدار وزن بدهد. ممکن است که شما ارزش مورد انتظار بیمه عمر را با اینکه کم است بیشتر مورد توجه قرار دهید، زمانی که فکر می کنید با احتمال زیاد قبل از بازنشستگی شما، قیمت سهام کاهش پیدا خواهد نمود.

تصمیم گیری تحت تاثیر تعدادی از عوامل است، از جمله:

 

الف – عوامل عقلایی:

 

منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش‌بینی ها و غیره می‌باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد که بیشتر بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر کمی را از یاد ببریم.

 

ب – عوامل روانشناختی:

 

مشارکت انسان در پدیده تصمیم‌ گیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت ، توانایی های او، تجربیات، درک، ارزش‌ها، آمال و نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیم‌ گیری می‌باشند.

 

ج – عوامل اجتماعی:

 

موافقت دیگران بخصوص کسانی که تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می‌گذارد، از مسائل مهم تصمیم‌ گیری است. توجه ‌به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می کاهد.

 

د – عوامل فرهنگی:

 

محیط دارای لایه‌های فرهنگی متعددی است که به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ کشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مطمح نظر قرار گیرد. این فرهنگ‌ها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزش‌ها تاثیر می‌گذارند.(بابایی زکیلکی ،۱۳۷۹، ۲۰).

 

۲ – ۲ – سطوح تصمیم گیری

 

یک مدیر در طول روز اطلاعات زیادی به او می‌رسد. به صورت کلی می توان گفت که مدیر پس از اخذ این اطلاعات سه نوع تصمیم گیری می کند. نوع اول که اغلب به نام تصمیمات استراتژیک خوانده می شود، تصمیمات مربوط به امور دراز مدتکهتوسط مدیران عالی رتبه اتخاذ می شود ، پیچیده است . اطلاعات مربوط به چنین تصمیماتی، عموما تعریف نشده، غیر مبتنی بر موارد از پیش تجربه شده، با منشا بیرون از سازمان، جمع‌ آوری شده از طرق غیر رسمی می‌باشد . نوع دوم از تصمیمات، اغلب به نام تصمیمات کنترلی مدیریت خوانده شده که توسط مدیران میانی اتخاذ می‌گردد. عموما اطلاعات دریافتی برای این نوع تصمیمات، با معیارهایی از قبیل استانداردهای سازمان و یا بودجه سنجیده می شود. اطلاعات مربوط ‌به این نوع تصمیمات، غالبا متوجه داخل سازمان، کوتاه مدت، تاریخی و ساده تر است. نوع سوم، تصمیمات عملیاتی است. این قبیل تصمیمات براحتی فرموله شده و سیستم های کامپیوتری نیز می توانندکار را راحت تر نمایند.(سعادت، ۱۳۷۲٫ ۴۸ – ۵۲ ).

 

۲ – ۳ – درجه سختی تصمیم گیری

 

درجه سختی و راحتی کار تصمیم گیری به ۴ عامل بستگی دارد:

 

الف – اطلاعات:

 

در برخی از تصمیم گیری ها، تمامی اطلاعات مربوط به مسئله موجود است. اما در برخی دیگر گرچه اطلاعات بالاخره در جایی وجود دارد، اما ما به لحاظ محدودیت در تجزیه و تحلیل آن ها و یا نبود ابزار لازم بدانان دسترسی نداریم. هرچه که اطلاعات کمتر در دسترس باشد، تصمیم گیری ‌مشکل‌تر است .

 

ب – نامعلومی :

 

عموما در مسائل تصمیم گیری با پارامترهایی مواجه می‌شویم که اندازه، جهت و رفتار آنان برای ما کاملا معلوم نیست.

 

به ‌عنوان مثال برای ارائه یک کالای جدید به بازار، واقعا رفتار بازار و استقبال مشتریان برای ما مشخص نیست.

 

ج – منابع کمیاب:

 

در اکثر اوقات و حتی با وجود اطلاعات مکفی و نبود نامعلومی، پدیده کمبود منابع نکته مهمی در تصمیم گیری است. وقتی که منابع برای تولید کمیاب است و ما با راه حل های رقابتی متعدد روبروئیم، در حقیقت ما با مشکل ارزشیابی هرکدام از منابع و سپس تصمیم گیری روبروئیم.

 

د – عوامل روانی :

 

اکثر تصمیم گیری ها مشکل هستند بلحاظ آنکه عوامل روانی از قبیل ترس، قدرت، اضطراب و نگرانی نیز در این فرایند سهیم هستندQuinn ; 1980 ; 134 ). )

 

۲ – ۴ – انواع تصمیم گیری بر مبنای اطلاعات موجود

 

با توجه به عوامل فوق، انواع تصمیم گیری بر مبنای درجه اطلاعات موجود در باره وقوع متغیرهای غیر قابل کنترل از آن، به قرار ذیل است:

 

الف – تصمیم گیری در شرایط اطمینان :

 

این نوع تصمیم گیری برای زمانی است که کلیه متغیرهای مؤثر موجود در آن ثابت فرض شوند. بزبان دیگر تصمیم گیرنده نتیجه تصمیم را می‌داند. مدلسازی برای این شرائط از تصمیم گیری بیشتر بر اساس مدل‌های ریاضی و مشخص مانند تجزیه و تحلیل هزینه-منفعت ، مدل‌های کلاسیک بهینه سازی ، کنترل موجودی ، مدل جایگزینی ، تخصیص کار ، برنامه ریزی خطی و مواردی از برنامه ریزی پویا است . (حاضر،.۱۳۷۴٫ ۴۲- ۴۶).

 

ب – تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان :

 

این بخش خود به دو حالت تصمیم گیری در حالت عدم اطمینان کامل و تصمیم گیری در شرائط ریسک تقسیم می‌گردد. تصمیم گیری در شرائط عدم اطمینان کامل برای زمانی است که مشکل موجود شامل تعدادی از متغیرهای غیرقابل کنترل نیز می شود، لیکن اطلاعاتی از گذشته به منظور پیش‌بینی برای این متغیرها در دسترس نبوده و از اینرو محاسبه احتمال وقوع برای آن ها ممکن نیست. مدلسازی تصمیم گیری توسط ماتریس تصمیم گیری خواهد بود. در این حالت تصمیم گیر به روش های شهودی و یا خلاق نیز مراجعه می کند . (امیدیان ، ۱۳۸۰،۶ -۱۸).

 

ج – تصمیم گیری در شرایط تعارض :

 

برای زمانی است که استراتژی های رقبا برای یک تصمیم گیرنده جایگزین متغیرهای غیرقابل کنترل از شرائط تصمیم گیری او شوند. در این حالت از تئوری بازی‌ها برای حل مسئله استفاده خواهیم نمود. تصمیم گیری مهمترین وظیفه یک مدیر در سطح عالی است و درعین حال راحت ترین کار برای آن است که انسان اشتباه نماید. مگر آنکه مدیر به فرایند تصمیم عنایت داشته باشد. ( پیری، ۱۳۷۳ . ۹ -۱۴).

 

 

۲ – ۵ – زمان و تصمیم گیری