تشخیص منابع انسانی به عنوان سرمایه ارزشمند و منحصر به فرد سازمانها نتایج رقابتی را برای سازمانها بوجود می آورد. این تحقیق با هدف تحلیل سطوح کاربرد SHRM در سازمان ایرانی می باشد. موانع موجود در این روش و پایه های مورد نیاز برای داشتن سطح بالاتر از استفاده از منبع انسانی برای پیشرفت بهتر کشور مورد بررسی قرار گرفته است. برای داشتن روش منظم تری نسبت به SHRM در ایران تحقیق مدل پیشرفته EFQM را پیشنهاد می دهد.
این مدل پیشنهادی مسئله مهم فرهنگ را برای اجرای SHRM در کشور مورد توجه قرار می دهد. در بازبینی تغییر مدیران ایرانی در سازمانها موضوع فرهنگ آشکار ات. فاصله طبقاتی، رفتار فرد گرایانه ایرانی ها و جهت گیری شان در گذشته به سازمانهایی بر می گردد که مدیریت و تکنولوژی در آنها بصورت پیشرفته می باشد. به عبارت دیگر رفتار تغییر مدیریان و وابستگی آنها به خانواده شان باعث بوجود آمدن منبع انسانی نامنظم در سازمانها شده و پیشنهاد می دهد که تحقیقات عملی این مدل را در سازمانهای ایرانی مورد بررسی قرار دهد و تحلیل کند که چه نفعی می تواند برای آنها داشته باشد.
محقق می بایست به اطلاعات دسترسی پیدا کند و بوسیله مدیریت رده بالا نیز پذیرفته شده باشد. مطالعات مشابه نیز در هر ملیتی با بهره گرفتن از مدل مشابه مشخص شده در
این تحقیق مورد بررسی قرار بگیرند. محققان می توانند روش متغیر را در سبک های مدیریتی در ایران مورد آزمایش قرار دهند مثل موارد دیگری که در این ساختار مفهومی بوجود آمده است.
پرسشنامه
ضمن عرض سلام از شما خواهشمندم که به دقت سئوالات مربوط به پژوهش اینجانبه را با نام چالشها و موانع اجرای نظام مند مدیریت استراتژیک منابع انسانی در سازمانهای دولتی کشور مطالعه فرموده و پاسخ دهید تا ما را در جهت پیشبرد اهدافمان یاری نمایید. ضمناً اطلاعات داده شده به صورت محرمانه باقی خواهد ماند.باتشکر
سن : سابقه خدمت: سمت سازمانی : تحصیلات: مدرک تحصیلی: جنسیت: وضعیت تاهل:
فرهنگ سازمانی:
۱- تا چه حد سلسله مراتب موجود در سازمانها سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲- تا چه حد توزیع ناعادلانه قدرت سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
من خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۳-تا چه حد اعتقادات مرتبط با مذهب و دین در محیط کاری سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۴- تا چه حد ساختار خانوادگی موجود در جامعه ایران سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم میشود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
عوامل اجتماعی :
۱-تا چه حد باورهای موجود در محیط کار کارکنان سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲- به چه میزان سیستم های موجود در کار و بهره وری موجود در کارکنان کشور سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۳-تا چه حد مشارکت و تیمی کار کردن کارکنان سبب پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
عوامل سیاسی:
۱-به چه میزان موقعیت سیاسی کشور سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲- به چه میزان همکاری بین المللی سازمانها و شرکتهای خارجی با سازمانهای کشور سبب پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۳- به چه میزان رفع تحریمها و بکارگیری تجربه کشورهای دیگر سبب پذیرش مناسب SHRM در سیستم میشود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۴- تا چه حد حزب گرایی و جابجایی مدیران در سازمانها عوامل موثر بر اجرای درست نظام را به خطر می اندازد؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
عدم گزینش مناسب مدیران
۱- تا چه حد عدم گزینشهای استخدامی مناسب سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲-به چه میزان فقدان افراد متخصص در اجرای روند استخدام سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۳-به چه میزان بکارگیری احساسات و قوم محوری در استخدام افراد سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
دیدگاه سنتی مدیریتی
۱- به چه میزان اعتقاد به اختلاف طبقاتی سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲- به چه حد خانواده محوری در کشور سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۳- به چه میزان تجمع گرایی و واپس نگری سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۴-به چه میزان بروکراسی زیاد سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
کارکنان نا همخوان با راهبردها
۱- تا چه حد فقدان کارکنان متخصص در سازمانها سبب . عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم میشود ؟
خیلی زیاد ¨ زیاد ¨ تا حدودی ¨ کم ¨ خیلی کم ¨
۲- به چه میزان بکارگیری افراد ناشایسته در پستهای حساس سازمانی سبب عدم پذیرش مناسب SHRM در سیستم می شود؟

این اعسار می بایستی بموجب حکم قضایی باشد تا مدیون معسر تلقی شود . دراعسار قانونی که یک حالت قانونی است ، آنچه که مورد نظراست موضوع ناتوانی مدیون از پرداخت دیون حال وی می باشد .و یکی از آثاری که اعسار قانونی ایجاد می کند ، قابل استناد بودن حکم اعسار ، در مقابل اشخاصی که خارج از دعوی بوده اند (اعم از طلبکاران دیگر و اشخاص ثالث ذینفع )می باشد .
همچنین از جمله آثار اعسار قانونی که در حقوق کشورهای دیگر وجود دارد و قانونگذار ما آن را نپذیرفته را می توان به آن اشاره نمود :
(۱)سقوط اجل و مدت دیونی که هنوز سررسید آنها نرسیده است:
(۲) منع مدیون از تصرف در اموال خود ؛
(۳) جواز پرداخت نفقه به مدیون و افراد واجب النفقه وی پس از حکم اعسار ؛
(۴)عدم پذیرش دعوی داشتن حقوق اختصاصی بر اموال مدیون از سوی برخی از دائنین علیه طلبکاران دیگر ؛
(۵) مجازات نمودن مدیون به جرم تقلب یا تضییع و پراکنده کردن اموالش بقصد اضرار به دائنین ؛

مبحث دوم :اعسار از حیث موضوع

با توجه به قوانین و مقررات فعلی ، انواع اعسار از حیث موضوع به چهار دسته تقسیم می شوند.

گفتاراول :اعسار از هزینه دادرسی

هزینه دادرسی مخارجی است که مدعی برای طرح و تعقیب دعوی و یا طرفین در ضمن دعوی تا صدور حکم قطعی پرداخت می نمایند.کمک و مساعدت افرادی که قدرت پرداخت هزینه دادرسی وطرح دعوی و سایر مخارج دعوی را ندارند از جمله مسائلی بوده که در حقوق کشورها وجود داشته است . در ایران هم قانونگذار سعی کرده تا بیشترین شرایط برای احقاق حق افراد بی بضاعت را فراهم کند ، بنابراین با تدوین قوانین سعی کرده شرایطی را مهیا کند تا افراد بی بضاعت بتوانند بدون اینکه متحمل هزینه ای شوند دعوای خود را مطرح و پس از دستیابی به حق خود ، آن هزینه ها را بپردازند .
قانونگذار در قانون اصول محاکمات مصوب سال۱۳۲۹ (ه .ق)[۷۱] و قوانین دیگر به این موضوع اشاره کرده اما درماده ۱ قانون اعسار و افلاس مصوب سال ۱۳۱۰ (ه.ش)[۷۲] صراحتاً به این موضوع اشاره شده و در ماده مذکور افراد معسر از هزینه دادرسی معاف گردیده بودند.
همچنین در قوانین فعلی در ماده ۵۰۴ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (در امور مدنی )مصوب ۱۳۷۹ به موضوع معافیت معسر از هزینه دادرسی صراحتاً اشاره شده است و کلیه افرادی که قدرت پرداخت هزینه دادرسی را ندارند معسر از هزینه دادرسی نامیده و از پرداخت آن معاف شدند[۷۳] ».
و همچنین برمنبای ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمو می و انقلاب در امور مدنی ، پس از ثبوت اعسار ، معسر از مزایای زیر برخوردار می شود :
۱ـ معافیت موقت از تادیه تمام یا قمستی از هزینه دادرسی در مورد دعوایی که برای معافیت از هزینه ان ادعای اعسار شده است .همچنین طرح دعوی اعسار از هزینه دادرسی صرفاً در محاکم دادگستری مطرح است و درشوراهای حل اختلاف به لحاظ ناچیز بودن هزینه دادرسی امکان طرح آن مننتفی می باشد و فقط به دعوی اعساراز محکوم به ، در شورایی که به اصل دعوی رسیدگی کرده و حکم محکومیت صارد نموده است ، صورت می گیرد .

هزینه دادرسی کیفری

مصابق مواد ۲۴۳ و ۳۰۱ از قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری ، موضوع ، اعسار از پرداخت هزینه تجدید نظر خواهی و اعطاء معافیت نسبت به آن پیش بینی گردیده است.[۷۴]

گفتار دوم :اعسار از محکوم به

قسم دوم اعسار، مربوط به اعسار محکوم به است ، قانوگذار مواردی را ذکر کرده است که در آن فردی که محکوم به پرداخت دین خود شده بتواند با بهره گرفتن از این کمک قانونگذار ، متحمل خسارت روحی دیگری نشود . البته باید گفت که تنها این شرایط شامل کسانی می شود که مرتکب تقلب نشده باشد . و واقعاً توان پرداخت دین خود را نداشته و هیچ گونه سوء نیتی نداشته باشد .
ماده ۱ قانون اعسار مصوب ۱۳۱۳ مقرر می دارد :«معسر کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود قارد به تأدیه … یا دیون خود نباشد ».

گفتار سوم :اعسار از خواسته یا دین

ماده ۲۴ از قانون آیین دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ حاکی است که «رسیدگی به دعوی اعسار به طور کلی با دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی نخستین به دعوی اصلی را دارد ، یا ابتدا به آن رسیدگی نموده است ». مستفاد از کلیت و اطلاق ماده ۲۴ قانون مذکور این است که بدهکار قبل از صدور حکم محکومیت به بدهکاری وی ،می تواند در قبال دین و بدهی مورد مطالبه از او نیز تحت عنوان اعسار از خواسته که همان دین مورد مطالبه از خوانده می باشد، مبادرت به تقدیم دادخواست نماید ، هر چند معمولاً تا وقتی که مورد مواخذه طلب کار قرار گیرد ، در مقام طرح چنین دادخواستی بر نمی آید . مع الوصف منع قانونی در طرح دعوی اعسار از خواسته یا دین در همان مرجعی که به اصل دعوی طلب رسیدگی می نماید وجود ندارد. [۷۵]
برای توضیح بیشتر می توان گفت اعسار از خواسته ملازمه با صدور حکم محکومیت خوانده ندارد،زیرا ممکن است خوانده نسبت به دیون خود هیچ ادعایی نداشته باشد ،بلکه ادعای وی در رابطه با عدم توان پرداخت خواسته باشد .ماده ۳۹ قانون ایین دادرسی مدنی ۱۳۱۸ ،اگر چه ناظر به صلاحیت دادگاه بود لیکن قسمت اول ماده قانونی مزبور به روشنی نوعی از اعسار از خواسته را بیان می کرد.:« اعسار نسبت به خواسته ،در صورتی که حین رسیدگی به دعوی اصلی اظهار شود در دادگاهی که دعوی اصلی مطرح است رسیدگی می شود و در صورتی که بعد از حکم و قطعیت ان اقامه شود ،در دادگاهی رسیدگی می شود که حکم نخستین را صادر کرده است[۷۶].

گفتار چهارم :اعسار در مقابل اجرائیه های ثبتی

مطابق ماده ۹۲ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۳۱۰ ، «مدلول کلیه اسناد رسمی راجع به دیون و سایر اموال منقول بدون احتیاج به حکمی از محاکم عدلیه لازم الاجراست و اداره ثبت اسناد باید مفاد اسناد رسمی را بدون نیاز به حکم دادگاه اجرا نمایند ».همین موضوع در ماده ۱۴ آیین نامه اجرایی مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۲۲ تصریح شده است :
«در صورتی که متعهد سند رسمی مدعی اعسار باشد می تواند ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه به دادگاه صالح ، دادخواست اعسار داده و گواهینامه دفتر دادگاه را به اجرای ثبت تسلیم نماید و در ادامه مواد ۲۰ و ۲۱ آیین نامه مذکور اشعار داشته «دادخواست مربوطه در محل اقامت مدعی اعسار به طرفیت متعهدله سند رسمی لازم الاجراء اقامه خواهد شد[۷۷]».
ماده۲۱ ایین نامه اجرایی مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۸۷نیز بیان می دارد : «از تاریخ ابلاغ اجرائیه متعهد باید ظرف ده روزمفاد ان را به موقع اجرا بگذارد یا ترتیبی برای پرداخت دین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای سند را میسر گرداند. اگر خود را قادر به اجرای مفاد اجرائیه نداند باید ظرف همان مدت صورت جامع دارایی خود را به مسوول اجرا بدهد و اگر مالی ندارد صریحا اعلام کند………»و چنانچه پس از صدور اجرائیه از مراجع اجرای اوراق لازم الاجراء(دفتر اسناد رسمی،دفاتر ثبت ازدواج و طلاق،واداره ثبت محل)،مدیون قادر به پرداخت مبلغ اجرائیه نباشد بر اساس ماده ۲۰ قانون اعسار می تواند دادخواست اعسار به دادگاه محل اقامت خود بدهد. بدیهی است قبل از صدور اجرائیه ،تقاضای اعسار قابل رسیدگی نخواهد بود. [۷۸]

فصل دوم : دادرسی در دعوی اعسار

در این فصل در خصوص دادرسی در دعوی اعسار در دو مبحث جداگانه ، دادرسی از هزینه دادرسی و دادرسی از محکوم به را مفصلا شرح خواهیم داد.

مبحث اول : دادرسی در دعوی اعسار از هزینه دادرسی

در این مبحث بیشتر به این موضوعات پرداخته می شود که شرایط لازم برای کسی که ادعای اعسار می نماید ، همچنین نحوه اقامه دعوی اعسار ،طرفین دعوی ،دادگاهی که باید در آن دعوی اعسار طرح شود و نحوه اثبات دعوی به چه صورت می باشد . که این مباحث در شش گفتار به صورت تفصیل شرح داده می شود .

گفتار اول :شرایط لازم برای مدعی اعسار

الف :اهلیت
اهلیت :«صفت کسی است که دارای جنون ، سفه ، صقر ، ورشکستگی و سایر موانع محرومیت از حقوق (کلاً یا بعضاً )نباشد و همچنین صلاحیت شخص برای دارا شدن حق و تحمل تکلیف و بکار بردن حقوقی که بموجب قانون دارا شده است[۷۹]».
اما دربرخی موارد بنابر دلایلی از قبیل جنون ، سفه … ، حجر براو عارض می شود و به تبع آن اهلیت استیفاء از او سلب می شود یا در مواردی اهلیت او به حدود خاص محدود می شود .
در اصطلاح حقوقی حجر به معنی عدم اهلیت استیفاء است ومی توانیم در تعریف آن بگوییم حجر عبارتست از منع شخص به حکم قانون از این که بتواند امور خود را مستقلاً و بدون دخالت دیگری اداره کند و شخصاً اعمال حقوقی انجام دهد و نیز عدم توانایی شخص در اعمال و اجرای حق.[۸۰]
اهلیت به دو دسته تمتع و استیفاء تقسیم می شود . قسم اول این اهلیت برای انسان از مراحل جنینی به شرط تولد ، حیات و استهلال اولیه ثابت است و قسم دوم با عقل ، بلوغ و رشد احراز می شود و شخص میتواند حقوق مالی و غیر مالی خود را اجراء نماید .
درخصوص تاجر ، در صورت عجز از پرداخت دین (ورشکستگی )طبق ماده ۴۱۸ قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ :«ازتاریخ صدور حکم ورشکستگی تاجر ورشکسته از مداخله در اموال خود ممنوع است و مدیر تصفیه قائم مقام قانونی وی بوده … »
حال باید دید که آیا معسر پس از عجز از پرداخت ممنوع در تصرف حقوق مالی و غیر مالی خود می باشد :به نظر می رسد هر چند که وفق ماده ۳۶ قانون اعسار در کلیه اختیارات و حقوق مالی ، مدعی اعسار ، که استفاده از آن موثر در تأدیه دیون می باشد ، طلبکاران ، قائم مقام قانونی مدعی اعسار می باشند و حق دارند به جای او از اختیارات و حقوق مزبور استفاده کننداما با جستجودر قانون اعسار هیچ تردیدی در اعمال حقوق مالی و غیرمالی از سوی خود معسر هم وجود ندارد و وی دارای اختیار تامه در اجرای حقوق اعم از مالی و غیر مالی خود می باشد .
ب: شخص حقیقی بودن
از لحاظ حقوقی فقط شخص می تواند صاحب حق و تکلیف باشد. شخص از لحاظ حقوقی به معنی موضوع حقوق و تکالیف است[۸۱] . شخص یا طبیعی است یا حقوقی[۸۲].
شخص حقیقی (منظور از شخص طبیعی همان شخص حقیقی است) عبارت است از انسان. شخص حقوقی عبارت است از دسته ای از افراد که دارای منافع مشترک هستند یا پاره ای از اموال که به هدف خاصی اختصاص داده شده اند و قانون برای آنها شخصیت مستقلی قائل است[۸۳] .
در ماده ۱ قانون اعسار مصوب ۱۳۱۳ بیان شده «معسر کسی است که بواسطه عدم کفایت … » در این ماده از واژه کسی استفاده شده است و با توجه به اینکه این واژه برای اشخاص حقیقی به کار می رود ، نشان می دهد که قانونگذار نخواسته اشخاص را هم مشمول این ماده نماید ، چرا که چنین می بود می بایستی از واژه «شخص »به جای «کس » استفاده می نمود . همچنین می توان برای تأئید این مطلب :ماده ۲ قانون نحوه محکومیت های مالی اشاره نمود که د رآن هم واژه کس اشاره داشته است :«هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود … ».بنابراین ، این قانون فقط شامل اشخاص حقیقی می شود[۸۴] .

گفتار دوم :نحوه اقامه دعوی

طبق ماده ۲ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (درامورمدنی ) اولین گام برای اقامه دعوی اعسار این است که شخص یا اشخاص ، قیم ، وکیل یا قائم مقام یا نمایندی قانونی انان رسیدگی به دعوا را برابر قانون درخواست نماید .
همچنین در ماده ۴۸ قانون مذکور شروع رسیدگی دردادگاه مستلزم تقدیم دادخواست دانسته است . هر چند که قسمت اول ماده ۵۰۵ قانون مذکورطرح دعوی اعسار ضمن در خواست نخستین یا تجدید نظر، با درخواست هم قابل طرح دانسته ،اما رویه به این صورت است که این دعوی می بایستی دردادخواست مطرح شود .
لذا پس از طرح دعوی ، طبق ماده ۵۱ قانون فوق الذکر ، دادخواست می بایستی دارای شرایط ذیل باشد :
۱- تنظیم بر روی برگ چاپی مخصوص
۲- تنطیم به زبان فارسی
۳-امضای دادخواست
۴- تاریخ دادخواست

گراینده ی تیز پای نوند همان شست بدخواه کردش به بند
سراینده ز آواز برگشت سیر : همش لحن بلبل هم آواز شیر
چو برداشتم جام پنجاه و هشت نگیرم مگر یاد تابوت و دشت !
دریغ آن گل و مشک و خوشاب سی ! همان تیغ برنده ی پارسی !
نگردد همی گرد نسرین تذرو گل نارون خواهد و شاخ سرو
همی خواهم از روشن کردگار که چندان زمان یابم از روزگار
کزین نامور نامه ی باستان به گیتی بمانم یکی داستان
که هرکس که اندر سخن داد داد ز من جز به نیکی نگیرند یاد
بدان گیتیم نیز ، خواهشگر است که با تیغ تیز است و با منبر است
به گفتار دهقان کنون بازگرد نگر تا چه گوید سراینده مرد
ج۳ب۲۵۳۰-۲۵۱۷
داستان یار مهربان فردوسی در سرآغاز داستان بیـﮊن و منیـﮊه
شبی چون شبه روی شسته به قیر نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر
دگرگونه آرایشی کرد ماه پسیج گذر کرد بر پیشگاه
شده تیره اندر سرای درنگ میان کرده باریک و دل کرده تنگ
ز تاجش سه بهره شده لاﮊورد سپرده هوا را ، به زنگار و گرد
سپاه شب تیره ، بر دشت و راغ یکی خلعت افگنده از پر زاغ
چو پولاد زنگار خورده سپهر تو گفتی به قیر اندر اندود چهر
نمودم به هر سو به چشم اهرمن چو مار سیه بازکرده دهن
هر آن گه که بر زد یکی باد سرد چو زنگی برانگیخت ز انگشت گرد
فروماند گردون گردان به جای شده سست ، خورشید را ، دست و پای
سپهر اندر آن چادر قیرگون تو گفتی شده ستی به خواب اندرون
جهان را دل از خویشتن پر هراس جرس برکشیده نگهبان پاس
نه آوای مرغ و نه هرای دد زمانه زبان بسته از نیک و بد
نبد هیچ پیدا نشیب از فراز دلم تنگ شد ، ز آن درنگ دراز
بدان تنگی اندر ، بجستم ز جای یکی مهربان بودم اندر سرای
خروشیدم و خواستم ز او چراغ بیامد بت مهربانم به باغ
مرا گفت : « شمعت چه باید همی ؟ شب تیره ، خوابت نیاید همی ؟ »
بدو گفتم : « ای بت نیم مردِ خواب بیاور یکی شمع ، چون آفتاب
بنه پیشم و بزم را ساز کن به چنگ آر چنگ و می آغاز کن »
برفت آن بت مهربانم ز باغ بیاورد رخشنده شمع و چراغ
می آورد و نار و ترنج و بهی ز دوده ، یکی جام شاهنشهی
گهی می گسارید و گه ، چنگ ساخت توگفتی که هاروت نیرنگ ساخت
دلم بر همه کام پیروز کرد که تاری شبم خوشتر از روز کرد
مرا مهربان یار – بشنو چه گفت از آن پس که گشتیم با جام جفت :
« بپیمای می ، تا یکی داستان ز دفترت بر خوانم ، از باستان
پر از چاره و مهر و نیرنگ وجنگ همه از در مرد فرهنگ و سنگ »
بدان سرو بن گفتم : « ای ماهروی ! مرا امشب این داستان بازگوی
ز نیک و بد چرخ ناسازگار که آرد به مردم ، ز هرگونه کار »
مرا گفت : « گر تو ز من بشنوی به شعر آری از دفتر پهلوی
همت گویم و هم پذیرم سپاس کنون بشنو ، ای یار نیکی شناس »
ج۵ب۳۰-۱
گله ی فردوسی از پیری و دهر :
«الا ای برآورده چرخ بلند چه داری ، به پیری مرا مستمند ؟
چو بود جوان برترم داشتی به پیری مرا خوار بگذاشتی
همی زرد گردد گل کامگار همان پرنیان گردد ، از رنج ، خار
دو تایی شد آن سروِ نازان به باغ همان تیره گشت آن گرامی چراغ
پر از برف شد کوهسار سیاه همی لشکر ا زشاه بیند گناه
به کردار مادر بدی تا کنون همی ریخت باید ز رنج تو خون
وفا و خرد نیست نزدیک تو پر از رنجم از رای تاریک تو
مرا کاج هرگز نپروردیی ! چو پرورده بودی نیازردیی !
هر آن گه کز این تیرگی بگذرم بگویم جفای تو با داورم
بنالم ز تو پیش یزدان پاک خروشان و بر سر پراگنده خاک
ز پیری مرا تنگدل دید دهر به من بازخواند از گناهان دو بهر

قیمت سهام

منظور از قیمت سهام، قیمت بازار یا قیمت معاملاتی، که در برگیرنده ارزشی است که بر حسب توافق خریدار و فروشنده تعیین می گردد. قیمت هر سهم که به طور روزانه در تابلوی بورس اوراق بهادار منعکس می شود قیمت آخرین معامله ای است که بر روی سهم مذکور انجام شده است.

و منظور از تغییر قیمت سهام نیز، تغییرات مختلف در ارزش مبادله ای سهامی است که در بازار بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد (قائمی، ۱۳۷۹، ۷۶).

۲-۴ سقوط قیمت سهام

موضوع تغییرات ناگهانی قیمت سهام، طی سال های اخیر و به ویژه بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸، توجه بسیاری از دانشگاهیان و افراد حرفه ای را به خود جلب کرده است. این تغییرات، به دو صورت سقوط و جهش قیمت سهام رخ می دهد. با توجه به اهمیتی که سرمایه گذاران برای بازده سهام خود قائل هستند، پدیده ی سقوط قیمت سهام که منجر به کاهش شدید بازده می شود، در مقایسه با جهش بیش تر مورد توجه پژوهش گران قرار گرفته است (فروغی و میرزایی، ۱۳۹۱، ۸۱).

تعریف سقوط قیمت سهام دارای سه ویژگی مشخص است:

1. 1. سقوط قیمت سهام، یک تغییر بسیار بزرگ و غیرمعمول در قیمت سهام است که بدون وقوع یک حادثه ی مهم اقتصادی رخ می دهد.

1. این تغییرات بسیار بزرگ به صورت منفی هستند.
2. سقوط قیمت سهام، یک پدیده ی واگیردار در سطح بازار است. بدین معنی که کاهش قیمت سهام تنها به یک سهام خاص منحصر نمی شود، بلکه تمام انواع سهام موجود در بازار را شامل می شود.

هر یک از ویژگی های سه گانه فوق، در مجموعه ای از حقایق تجربی، مستدل و قوی ریشه دارد. در رابطه با ویژگی نخست، هانگ و استین (۲۰۰۳) بیان می کنند که بسیاری از تغییرات بزرگی که بعد از جنگ جهانی در شاخص (S & P500)  رخ داده است و به ویژه سقوط بازار در اکتبر ۱۹۸۷، به دلیل افشای اخبار مربوط به یک رویداد مهم و قابل توجه نبوده است. ویژگی دوم تعریف فوق، ناشی از یک عدم تقارن تجربی و قابل توجه در تغییرات بازده بازار است. بدین معنی که تغییرات بزرگ در قیمت بیش تر به صورت کاهش و کم تر به صورت افزایش بوده است. سومین ویژگی تعریف سقوط قیمت سهام، این است که سقوط، پدیدهای است که تمام بازار را در بر می گیرد. بدین معنی که این پدیده به تمام انواع سهام موجود در بازار سرایت می کند (همان منبع، ۸۱).

۲-۵ تعیین قیمت سهام

قیمت سهام هر لحظه و بر اثر تغییرات عرضه و تقاضای بازار قابل تغییر است. اگر تعداد خریداران یک سهم از تعداد فروشندگان آن بیشتر باشد، یعنی تقاضای خرید یک سهم بیشتر از میزان عرضه آن برای فروش باشد، قیمت آن سهم افزایش می یابد و برعکس. درک عرضه و تقاضا و تغییرات قیمتی ناشی از آن بسیار آسان است، اما آنچه دشوار است، فهم آن چیزی است که به تغییرات عرضه و تقاضا در بازار سهام می انجامد و سبب می شود برخی خواهان یا خریدار سهم خاصی شوند و برخی دیگر، روی گردان یا فروشنده آن باشند (خاکپور، ۱۳۸۷، ۵۸).

مطابق تئوری اقتصادی الگوی قیمت­ گذاری دارایی های سرمایه ای قیمت یک دارایی تابعی از ریسک و نوسانات شرطی آن است. لذا، پیش بینی نوسانات قیمت یا بازدهی سهام اهمیت زیادی در انتخاب پرتفوی، مدیریت دارایی ها و حتی قیمت­ گذاری سهام شرکت هایی که تازه وارد بورس می شوند دارد. توسعه همه جانبه و تعمق بازار سرمایه به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی، نیازمند اعتماد عموم مشارکت کنندگان به کارایی و درستی آن در تعیین قیمت عادلانه اوراق بهادار است. یک سهم جدید در بازار هیچ قیمتی ندارد، زیرا هنوز در بازار آزاد معامله نشده است. بنابراین این پرسش مطرح می شود که قیمت مناسب برای این سهم چگونه تعیین می شود؟

تعیین قیمت سهام کار بسیار مشکلی است، بدیهی است شرکتی که این اوراق بهادار را منتشر کرده است می خواهد آن ها را به بالاترین قیمت ممکن بفروشد و خریداران یا کسانی که می­خواهند در این سهام سرمایه گذاری نمایند مایلند آن را به پایین ترین قیمت ممکن بخرند. قیمت سهام شرکت ها بیشتر از طریق عرضه و تقاضا و یا توسط کارگزاران، مؤسسات تأمین سرمایه و … تعیین می شود. جهت قیمت گذاری بایستی قیمتی تعیین شود که برای شرکت انتشار دهنده سهام معقول، مناسب و عادلانه باشد و از سوی دیگر نظر خریداران و سرمایه گذاران را هم جلب کند و رغبت و میل به سرمایه گذاری را در آنان بر انگیزاند. تجربه نشان داده است که اگر قیمت سهامی به صورتی «معقول و مناسب» تعیین شود قیمت آن سهام کم کم، در بازار روند صعودی به خود می­گیرد (همان منبع، ۱۲۵).

یکی از موارد مهم جهت رشد و توسعه بازار سرمایه، ایجاد دانش عمومی در ارتباط با فرایند تعیین قیمت اوراق بهادار از جمله سهام و عوامل موثر بر قیمت و حجم معاملات سهام و تفسیر رویدادهای مهم از قبیل اعلان افزایش سرمایه از طریق عرضه سهام جدید می باشد. عرضه سهام باعث می شود که سهام بیشتری در دست سهامداران باشد و حجم مبادلات افزایش یابد. حجم مبادلات نیز می تواند به عنوان اطلاعاتی مهم و با ارزش در تصمیم ­گیری های سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گیرد و اطلاعات مفیدی در ارتباط با وضعیت فعلی و چشم انداز آینده قیمت به تصمیم گیرندگان و سرمایه گذاران ارائه نماید. شرکت هایی که حجم معاملاتشان نسبت به دیگر شرکت ها بالاتر است، به دلیل قابلیت نقدشوندگی بالاتر، ریسک کمتری در ارتباط با عدم امکان فروش سهام در بازار خواهند داشت.

– عقب گرد دموکراسی میان اعضاء
– نقض حقوق بشر

نمودار ۴-۵: عوامل مؤثر بر افزایش و کاهش قدرت هنجاری اتحادیه اروپا
نتیجهگیری

پژوهش حاضر در فصول مختلف درصدد بررسی جایگاه فرهنگی (ارزشی) ـ هنجاری اتحادیه اروپا در نظام جهانی بوده است. به کارگیری رویکرد سازهانگاری در مباحث تئوریک، چارچوب مشخصی را برای استخراج و چینش داده ها در راستای اهداف پژوهش، سؤال اصلی و فرضیه مورد نظر فراهم نموده است. عنایت به ساختارهای غیرمادی و اهمیت دادن به آن به میزان ساختارهای مادی، مهمترین گزاره مد نظر نگارنده با رویکرد سازهانگارانه بوده است که در فرایند پژوهش همواره در نظر گرفته شده و با توجه به آن به بررسی جایگاه و نقش هنجاری اتحادیه اروپا در جامعه جهانی پرداخته است.
اتحادیه اروپا یک بازیگر خاص و عجیب و غریب (اگر نگوییم منحصر به فرد) در جامعه جهانی است. یک بازیگر بین المللی که بر خلاف سایر بازیگران تا حدود زیادی تأکید خود را بر قدرت غیر نظامی و ترویج هنجارهای جهانی همچون صلح، حقوق بشر، دموکراسی، توسعه پایدار و غیره گذاشته است. اتحادیه اروپا با پتانسیلها، قدرت ارضی قابل ملاحظه متشکل از ۲۷ عضو و منابع مالی خاص خود تلاش دارد تا مفاهیم مربوط به رفتار قانونی با تکیه بر قوانین بین المللی را در جامعه جهانی ترویج نماید. این اهداف اتحادیه اروپا ذیل عنوان گفتمان قدرت هنجاری اروپا جای میگیرد. به همین علت این قدرت هنجاری هم در درون اتحادیه منجر به تقویت همگرایی اعضاء میشود و هم در بیرون از مرزهای اتحادیه ما شاهد وضعیت برتر هنجاری برای این بازیگر هستیم. در اوایل سال ۱۹۹۰ ریچارد فون ویزساکر[۲۲۱] رئیس جمهور آلمان بر همگرایی ارزشهای اساسی تأکید نمود. هنجارهای مشترک از ملزمات همگرایی اعضای یک مجموعه محسوب میشود. به ویژه که این هنجارها مرتبط با صلح، حقوق بشر، ساختار دموکراتیک، همبستگی اجتماعی و غیره باشد.
در بُعد بین المللی نیز ترویج ارزشها و هنجارهای یک بازیگر به خودی خود یک امتیاز برای آن بازیگر به حساب میآید. زمانی این امتیاز در نقش و جایگاه آن بازیگر مؤثرتر میافتد که بازیگری قدرتمند و صاحب نفوذ در نظام جهانی باشد. اتحادیه اروپا ضمن برخورداری از این مزیتها، در مقام یک بازیگر مهم بین المللی به دنبال جایگاه و نقشی مهم با تأکید بر قدرت هنجاری خود است. قدرت هنجاری به اتحادیه اروپا در ترویج ارزشهای مورد نظر خود در نظام جهانی کمک میکند و نقش و جایگاه هنجاری این بازیگر را در نظام جهانی ارتقاء میبخشد.
این موضوع که امروز نمیتوان منافع هنجاری و ارزشی را از منافع مادی جدا ساخت، گزارهای عقلانی و مورد قبول است. این بدین معنی است که همه بازیگران میزانی از منافع ارزشی خود را در کنار منافع مادی در نظام جهانی پیگیری میکنند. این موضوع در خصوص اتحادیه اروپا پر رنگتر است زیرا به عنوان بازیگری خاص در نظام جهانی و با توجه به تحولاتی که در این اتحادیه به ویژه در دهه ۱۹۹۰ رخ داد، سران این اتحادیه را متقاعد نمود که تمرکز ویژهای را بر روی ساختارهای غیرمادی قدرت نمایند. به همین علت اتحادیه اروپا به عنوان بازیگری قدرتمند در عرصه «قدرت مدنی» یا «قدرت نرم» یا «قدرت اخلاقی» یا همان «قدرت هنجاری» مجال ظهور یافت. سیاستهایی که اتحادیه اروپا در این راستا پیریزی نمود منتهی به افزایش وزن هنجاری در روابط این بازیگر با سایر بازیگران گردید. تشویق و یا فشارهای این اتحادیه در قبول و پیادهسازی ارزشها و هنجارهایی مانند صلح، آزادی، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی انتخابات و غیره توسط سایر بازیگران باعث تغییر رویکرد سایر بازیگران در روابط خود با اتحادیه اروپا شده است. در این راستا ابزارهای مختلفی چون دیپلماسی، تشویق، فشار و استفاده از نهادها و سازمانهای بین المللی، در پیادهسازی قدرت هنجاری اتحادیه اروپا مؤثر هستند.
بنابراین و با عنایت به پتانسیلها و ویژگیهای اتحادیه اروپا باید گفت، ارزشهای هنجاری مربوط به دموکراسی، هویت جمعی، دیپلماسی فعال، افزایش نقش در هنجارهای بین المللی، احترام به حقوق بشر و ارتقای آن، احترام به حکومت قانون و غیره، نقش مؤثری در ارتقای جایگاه این اتحادیه در جامعه بینالملل ایفا نمودهاند. بدین ترتیب فرضیه پژوهش حاضر مورد تأیید قرار گرفته و قدرت هنجاری اروپا به عنوان بازیگری اثرگذار در نظام جهانی مورد پذیرش است.
امروز این نکته مهم است که در نظر داشته باشیم، مجموع منابع قدرت اتحادیه اروپا با وجود فقدان سیاستهای امنیتی و خارجی مشترک، بیشتر از مجموع منابع قدرت ایالات متحده آمریکا است. بنابراین اروپا به رغم امکانات و توانایی های سخت افزاری محدود خود خواهد کوشید تا با تکیه بر «قدرت نرم[۲۲۲]» خود، در یافتن راه حل برای بحران های پیش روی این اتحادیه عمل نماید.

جدول ۳-۶: مقایسه نوع قدرت و ابزارهای کاربردی قدرتهای بزرگ در مقایسه با اتحادیه اروپا
(پس از جنگ سرد)
از نظر سران اتحادیه اروپا هنجارهای این اتحادیه منتهی به جهانی بهتر، امنتر و صلحآمیزتر میشود. نکته قابل تأمل و کلیدی در خصوص قدرت هنجاری اتحادیه اروپا این است که اکثر اعضای این اتحادیه در خصوص اهداف هنجاری برای رسیدن به جایگاه ارزشی ـ هنجاری برتر نسبت به سایر بازیگران در عرصه جامعه جهانی توافق دارند. هنجارهایی مانند صلح و ثبات در مناطق مختلف دنیا، حقوق بشر، دموکراسی و غیره مواردی هستند که اعضا در آن اتفاق نظر دارند و پیگیری آنها را به اندازه پیگیری اهداف مادی این اتحادیه مهم میدانند. اما تمامی این موارد در عرصه نظر و در چارچوب قوانین و مقررات اعضا برجسته است و نمیتوان گفت اعضا به صورت صد در صد توجه به ساختارهای غیرمادی و هنجاری را مقدمتر از منافع و انگیزههای مادی میدانند. چه بسا در بسیاری از موارد قدرت هنجاری اتحادیه اروپا در حد لفاظی باقی مانده است. اما با این حال تمرکز بر ارزشها و هنجارها، موقعیت بی بدیلی را برای اتحادیه اروپا میتواند رقم بزند که جلوه یک «بازیگر خوب» یا «بازیگر خَیِر» در اذهان و افکار عمومی جهان پر رنگتر گردد. نکتهای که شاید مهمترین هدف اتحادیه اروپا در تبدیل شدن به یک قدرت هنجاری است. پیشبرد سیاستها با رویکرد نرمافزارانه به جای سختافزارانه این امکان را به اتحادیه اروپا میدهد تا اهداف مورد نظر خود را با کمترین هزینه ها به دست آورد. به عبارتی بهتر، اتحادیه اروپا با درک نظام جهانی و خواستهای آن به این نتیجه رسیده است که به دلیل نبود سیاست نظامی و امنیتی مشترک و مستقل از ایالات متحده در این اتحادیه، میتواند بر خلاف رویکرد سایر قدرتهای بزرگ در نظام جهانی حرکت نموده و به یک بازیگر خوب در نظام جهانی تبدیل شود. این گذار به اتحادیه اروپا این مزیت را میدهد که هزینه کسب منافع را به کمترین میزان تقلیل دهد.
در آخر لازم به ذکر است که تأیید فرضیه بدین معنی نیست که اتحادیه اروپا در راه تبدیل شدن به یک قدرت هنجاری در نظام جهانی با چالش مواجه نیست. بلکه چالشهای مربوط به ترویج ارزشها و هنجارهای اتحادیه اروپا بخش جداییناپذیر عوامل مؤثر بر جایگاه هنجاری اتحادیه اروپا در نظام جهانی است. اولویت منافع مادی بر منافع هنجاری، عدم تعریف جهانی و مورد پذیرش از ارزشها و هنجارها، سیاستهای دوگانه و متناقض در کاربست ارزشها و هنجارها، عدم رعایت حقوق اقلیتها و نژادها و نقض حقوق بشر در میان اعضای اتحادیه اروپا، عقبگرد دموکراسی در برخی از کشورهای عضو این اتحادیه و اختلافات کشورهای مهم اتحادیه از مهمترین چالشهایی است که جایگاه هنجاری اتحادیه اروپا را در نظام جهانی با تهدید مواجه میسازد.
منابع و کتابنامه: