قبل از ارائه یافته های تحقیق لازم است که مطالبی را در رابطه با طرز نگارش مطالب و یافته ها درروش کیفی و به خصوص روش نظریه زمینهای گفته شود.
محققان و روششناسان کیفی اعتقاددارند که روش نگارش و ارائه یافته ها درروش کیفی از اهمیت زیادی برخوردار است. بنا بر عقیده آن ها زبان نگارش گزارشهای کیفی باید منطبق و متعلق به زبان افراد موردمطالعه باشد. به این معنا که تعلق پذیری نسبت به افراد موردمطالعه در آن دیده شود. از دیدگاه این محققان ازآنجاکه کار محقق تفسیر تفسیرها و گاه صرفاً طبقه بندی تفسیرهای مردم عادی است و ازآنجاکه زبان مردم عادی زبانی غیرحرفه ای و مبتنی بر دانش عامیانه است، بنابراین باید از به کارگیری روش حرفهای و پیچیده یا هر سبک و روشی که به جای سادهسازی مفاهیم موردمطالعه به پیچیدگی موضوع موردمطالعه دامن میزند اجتناب نمود. درواقع روش کیفی به عنوان رهیافتی که بر زبان بومی و دانش عمومی مبتنی است، باید در ارائه مطالب و طرز بیان آن ها به اصول زبان بومی و عامه فهم وفادار باشد. از طرف دیگر نیز ازآنجاکه گزارش تحقیق و یافته های آن جهت ارزیابی و قضاوت باید در دسترس افراد بومی و درگیر قرار گیرد و یا در صورت لزوم به افزایش دانش و آگاهی آن ها از وضعیت خودشان منتهی شود، لذا روششناسان کیفی استفاده از ادبیات و نگارش پیچیده که عموماً درروش اثباتی و نخبهگرا مطرح است را مطرح نمیکنند. درواقع آن ها معتقدند که تفاوت دو رهیافت کمی و کیفی نه تنها بر سر طرز نگاه و چگونگی بررسی دنیای پیرامون انسانها است، بلکه بر سر طرز بازنمایی و به تصویر کشیدن دنیای موردبررسی نیز است (محمد پور، ۱۳۹۲).
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
بنابراین در این بخش سعی شده که به گونه ای عامه فهم و بر اساس منطق نگارش گزارشهای کیفی به بیان یافته ها پرداخته شود. در این بخش با الگوبرداری از برخی تحقیقات انجام شده با روش نظریه زمینهای، یافته های پژوهش ارائه میشوند؛ به عبارت دیگر برای دنبال کردن مراحل و چگونگی معرفی یافته ها از منطق عمومی تحقیقات دیگر که با این روش انجام شده اند استفاده شده است.
هدف این فصل از پژوهش ارائه و تشریح یافته های عمده و مقولههای است که بنیان نظریه زمینهای را تشکیل می دهند؛ و منطق و شیوه ارائه این مطالب نیز بر اساس الگوی عمومی پژوهشهای انجام شده در نظریه زمینهای است.
به دست آمده از مرحله اول کدگذاری باز مفاهیمی به دست آمد که بیانگر درک و تفسیر جوانان از ارزشها و بازسازی معنایی ارزشها در شهرستان رودبار جنوب است.
۴-۲ یافته های سؤال اول
۱- سؤال اول: – بررسی و توصیف اینکه نسل جوان چه درک و تفسیری از ارزش های خود دارد؟
با توجه به این سؤال که «جوانان رودباری چه درک و تفسیری از ارزش های خوددارند؟» مفاهیم اصلی و رایج در ارزش های جوانان شناسایی شدند. همان طور که قبلاً توضیح داده شد برای جمعآوری داده ها از مصاحبه استفاده گردید چون تحقیق از نوع کیفی میباشد با چندین بار خواندن مصاحبهها و یادداشت برداری کدهای مربوطه شناسایی و دستهبندی شدند. در کدبندی داده ها در هر مصاحبه ممکن است چندین بار مصاحبه شونده به یک مورد اشاره کرده باشد که برای پرهیز از تکرار و تداخل کدها در هر مصاحبه، جملههایی که به کد مربوطه نزدیکتر بود در نظر گرفته شده اند. بعد از مرحله اولیهی کدگذاری باز، در مرحلهی دوم کدگذاری باز، مفاهیم مشترک و مشابه ازنظر معنایی در قالب مقولهی عمده طبقه بندی شده اند. این مقوله از سطح بالاتری از انتزاع برخوردارند. در جدول زیر، هر یک از مقولههای عمده به تفکیک کدها و مفاهیم اولیه آورده شده اند.
جدول ۴-۱: مقولههای استخراج شدهی عمدهی مربوط به درک و تفسیر ارزش های جوانان
| ردیف |
مقولهها |
مفاهیم |
| ۱ |
فشار هنجارهای سنتی |
تأمین هزینه های عروسی، عندالمطالبه بودن مهریه، هزینه های سنگین ازدواج، رعایت سنت سه شبانه روز عروسی گرفتن |
| ۲ |
افزایش توقع خانوادهها |
افزایش توقع دختران، مادی شدن خانواده، داشتن ماشین، داشتن خانه، داشتن کار، توجه به وضع مالی |
| ۳ |
مقایسه گرایی |
چشم وهم چشمی، رقابت بر سر تهیه امکانات، مقایسه با دیگران |
| ۴ |
رسانه های جمعی |
همه گیر شدن ماهواره، تنوع برنامه های تلویزیون، کفایت تلفن همراه به جای ملاقات رود رو، سی دی |
| ۵ |
استقلال طلبی |
داشتن حق انتخاب در شریک زندگی، استقلال مالی، استقلال در تصمیم گیری، اعتقاد به انتخاب آزاد، رهایی از سنت، متکی به خود، انتخاب محل زندگی، منفعت طلب بودن افراد، تصمیم شخصی، عدم دخالت بزرگ ترها، دنبال آرزوها |
| ۶ |
مادی گرایی |
درگیری مادی، رقابت مالی، طمع، مقایسه، توجه به مسائل اقتصادی |
| ۷ |
رفتار فراغتی |
خوش گذرانی، رفیق بازی، رفع نیاز با دوست دختر، احساس نیاز داشتن به اوقات فراغت، موتورسواری، تماشای ماهواره، پرسه زنی |
| ۸ |
روحیه نوگرایی |
پوشیدن لباس های جدید و به روز، میل به رفاه بیشتر، تجربه فعالیت های نو، تقلید از دیگران، نپذیرفتن را و روش سنتی، دستیابی به سود |
| ۹ |
رقابت جویی |
طمع ورزی، حسود بودن، زیاده خواهی، برتری جویی، جمع ورزی، میل به برنده شدن |
| ۱۰ |
احساس نارضایتی |
ابراز تأسف، بی توجهی دولت، خانواده بی اهمیت، کاهش رفاه، احساس تنفر |
همان طور که در جدول فوق دیده می شود، در این مرحله ۱۰ مقوله استخراج شده اند. در مرحلهی دوم کدگذاری، یعنی کدگذاری محوری به شرح هر یک از مقولههای فوق با ارجاع به گفتههای افراد مورد مصاحبه و ارتباط بین آن ها پرداخته می شود.
فشار هنجارهای سنت
هنجارهای سنتی به وسیلهی فرد یا افرادی وضع نشده، بلکه بهخودیخود و به صورت تدریجی از اتفاقات روزمرهی زندگی سرچشمه گرفته و خاستگاهی جزء کل جامعه ندارند. این هنجارها جزئی از فرهنگ عامه (فولکلور) هستند که آن ها را با عنوان سنتها، رسمها و آداب ورسوم میشناسیم. زمانی که یک الگوی رفتاری خاصی بین گروه معینی رایج شود، اعضای گروه ناچار به تبعیت از آن میشوند. با توجه به این مقوله در جامعه موردمطالعه از دید جوانان آن منطقه یک سری از هنجارهای سخت و پاگیر سنتی وجود دارند که فرد ناگزیر از اطاعت آن ها میباشد. این هنجارها به طور سنتی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و مدام بر تعداد آنان افزوده می شود. بر همین اساس جوانان رودبار جنوب معتقدند که در دوره قدیم شدت فشار هنجارهای سنتی کمتر بوده ولی امروزه به طور فراوانی افزایش یافتهاند. در این دوره بیشتر توجه به منابع مالی و اقتصادی جوانان می شود، جوانان به دنبال تأمین هزینه های عروسی میروند. در همین زمینه یکی از مشارکتکنندگان در مورد هزینه های سنگین ازدواج در رودبار جنوب عنوان می کند:
” وقتی که عروسی کردم خودم ۱۰ میلیون پول داشتم و ۱۰ میلیون دیگر هم وام گرفتم والانم به دنبال وام ازدواج میرم تا بتوانم بدهکاریهایی که در عروسی بالا آوردم پاس کنم. هزینه های عروسی خیلی بالا رفته فقط از آدم توقع دارند هزینه میلیونی کنه.”
عروسی در رودبار جنوب که برگرفته از فرهنگهای مجاور قرار دارد تحت تأثیر یک سری آداب ورسوم محلی میباشد. یکی از جوانان موردبررسی در مورد آداب ورسوم سنتی ازدواج در رودبار جنوب میگوید:
” اول باید با پدر و مادر بریم خواستگاری بعد خواستگاری رسمی با جمعی از بزرگان طایفه به همراه گل و قرآن و مقداری طلا، سوم: مرحله جان کندن و پول درآوردن برای عروسی در این شرایط سی میلیون هزینه پایینی است. چهارم: سه شبانه روز عروسی و دیگر اینکه از یک هفته قبل مهمان می یابد و می رود. پنجم: خرج کمرشکن: شب عروسی ارگ، فیلم برداری، آرایشگر عروس و داماد “
بنابراین، ازنظر جوانان رودبار جنوب فشار هنجارهای سنتی عامل مهمی در کاهش تمایل جوانان به امر ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج میباشد. علاوه بر فشار هنجارهای سنتی، جوانان رودبار جنوب به عامل دیگری نیز اشاره می کنند و آن نیز افزایش سطح توقع خانوادههاست. ازنظر آنان امروزه خانوادههایی وجود دارند که شرایط سخت و طاقت فرسایی را پیش پای جوانان میگذارند.
افزایش سطح توقع خانوادهها
بر اساس مقولهی فوق از دید جوانان رودبار جنوب، امروزه خانوادهها نسبت به گذشته در مورد ازدواج جوانان سختگیرتر شدند که این امر آنان را وا می دارد که نسبت به انتظارات خانوادهها امکانات مادی بیشتری را فراهم کنند؛ وقتی از وضعیت این دوره نسبت به دوره قدیم سؤال میشد با نقل و قول از گفتههای بزرگ تران اظهار میکردند که جوانان و خانوادههای کم توقع دوره قدیم نسبت به جوانان امروزی سختگیری بیش ازحدی دارند و معتقدند که این توقعات افراد را خواه وناخواه به سوی فعالیت های نامشروع کشیده میشوند. به طوری یکی از جوانان در این زمینه عنوان می کند:
” الآن من خودم ۲۵ سال سن دارم وقتی که رفتم خواستگاری اول پرسیدند که چه داری و شغلت چیست؟ دیگر امروزه اصلاً ایمان و اخلاق مهم نیست و به خاطر همین که به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی خود هستم، از هر راهی که شده “
یکی از جوانان به نقل و قول گفتههای بزرگ ترها استناد می کند و در مورد توقع دوره گذشته عنوان می کند:
” قدیمیها خودشان یادشان رفته که تعریف میکردند وقتی که عروسی گرفتن حتی خانه نداشتن چه به رسه به ماشین یا موتور، یا اینکه میگفتند وقتی ۱۷ یا ۱۸ ساله بودن عروسی میگرفتن ولی الآن همه خانوادهها حداقل ۲ جوان بالای ۱۸ سال دارند و میگویند هر وقت که کار پیدا کردی و پول دار شدی بیا بریم خواستگاری، ولی حالا همان افراد دیروز برای جوانان سخت می گیرند “.
بنابراین جوانان رودبار جنوب فشار هنجارهای سنتی و سختگیری خانوادهها، از برخی چشم وهم چشمی ها در زندگی روزانه اجتماعی عنوان می کنند که باعث میشوند شرایط سختی را بر هر فردی وارد کنند. در این میان از هر لحاظ خود را با یکدیگر مقایسه کرده و به دنبال داشتههای دیگران میباشد.
مقایسه گرایی
بر اساس این مقوله، ارزش های جوانان تا حدی ناشی از مقایسه جوانان این منطقه با سایر نواحی، شهرها یا خارج از شهرستان رودبار جنوب و با یکدیگر بوده است. جوانان رودبار جنوب خود را با یکدیگر مقایسه نموده و احساس می کنند باید از امکاناتی برخوردار باشند که دیگران نیز برخوردارند، آنان با نگاه الگوهای زندگی خود و مقایسه خود با آن ها درصدد بهبود وضعت خود میباشند. یکی از جوانان در این زمینه اظهار می کند:
“آدم وقتی می بینه که دیگران با کمترین زحمت یک شبه ره صدساله میروند خوب معلوم است که دلش می خواهد مثل همانا زندگی کنه اگر کسی چنین باشد باید به عقلش شک کرد “.
یکی دیگر جوانان خود را با دیگران مقایسه می کند:
” الآن دیگر مثل قدیم نیست، امروزه افراد به دیگران نگاه می کند میبیند کسای دیگر چیز دارد بعد میگوید چرا من این چیزها را نداشته باشم “.
امروزه درنتیجه مقایسه گرایی، استفاده از رسانههای ارتباط جمعی نیز نقش مهمی در زندگی اجتماعی جوانان دارند. رسانههای که هرروز بیشتر وقت آدم را به خود مشغول کرده اند.
رسانههای ارتباط جمعی
ازنظر جوانان رودبار جنوب، استفاده از رسانههای ارتباط جمعی بر میزان دانش و شعور اجتماعی آن ها افزوده و از طرف دیگر آنان را نیز «خانه نشین» کرده است. این نکته بیانگر آن است که امکانات موردبحث باعث ایجاد یک سری سرگرمیها جایگزین آن ها شده که خود بر کاهش روابط و تعاملات اجتماعی در قالب سر زدن های دوستانه، رفت وآمد خانوادگی و فامیلی و غیره تأثیر میگذارد. همان طور که یکی از جوانان رودبار جنوب میگوید:
” الآن هرچه بخواهی در فضای مجازی پیدا می شود، روزها وقتی که از واتس آپ استفاده میکنم دیگر زمان از دستم می رود “.
علاوه بر این استفاده از ماهواره و دیدن برنامه های آن امروزه جوانان را به خود مشغول کرده است به طوری که یکی از جوانان موردبررسی در تأیید نکته فوق خاطرنشان میسازد:
” مثلاً همین ماهواره، از بس برنامه های متنوع و جذابی دارد که آدم دلش نمییاد از جلو تلویزیون بلند شه و بخواهد به دیدن کسی بره. فوقش با به زنگی از اوضاع واحوال هرکسی خبردار میشیم “.
رسانههای جمعی امروزه به عنوان بخش جدایی ناپذیر زندگی اجتماعی جوانان تبدیل شده که درنتیجه این امر جوانان به ارزش های استقلال طلبی بیشتر سوق داده میشوند.
استقلال طلبی
جوانان رودبار جنوب عنوان می کنند که امروزه در اکثر تصمیم گیریهای شخصی نظر و دیدگاه بزرگان را نادیده میگیرند. از دید آن ها درگذشته افراد از هر لحاظ قدرت انتخاب و اختیار نداشتهاند. از دید جوانان نظام سنتی و خویشاوندی گذشته باعث شده بود که مردم قدیم از هر لحاظ قدرت انتخاب و اختیار نداشته باشند. در صورتی در دوره کنونی جوانان به دنبال تحقق اهداف و فعالیت های خود میباشند. بر همین اساس یکی از افراد مورد مصاحبه در مورد حق انتخاب همسر درگذشته و مقایسه آن با دوره کنونی چنین میگوید:
“” در قدیم اصلاً دختر و پسر خبر نداشتند که قرار است باهم عروسی بگیرند. اصلاً نمی دانستند که قرار است عروسی کنند شناسنامههای پسر و دختر به دست پدران بود و عقد میبستند و شایدم تا شب عروسی همدیگر را ندیده بودند ولی امروزه پدران خبر ندارند و اگر چیزی بگویی خودشان بدون اجازه میرند عقد می کنند “
یکی از جوانان در مورد متکی بودن به خود عنوان می کند:
“الآن دوست دارم برای خودم بهترین زندگی را دست وپا کنم و این قدر از پدرم پول نگیرم، خداییش دیگر روم نمیشه الآن ۲۵ سال دارم چه کار کنم دیگر…”.
از دیگر پیامد رسانههای جمعی، ترویج فرهنگ دنیاگرایی است که امروزه بیشتر جوانان را به خود جلب کرده است.
مادیگرایی
از دید بسیاری از جوانان رودبار جنوب یکی از عوامل مهم در زندگی آنان توجه فزاینده به امکانات مادی و دنیوی است. آنان معتقدند که با توجه به تغییر در زندگی کنونی و نیازهای فزاینده ی اقتصادی، تفکرات دنیوی به طور روزافزونی گسترش پیداکرده و توجه بیش اندازه به مسائل و نیازهای اقتصادی دنیوی پایه و اساس زندگی را تشکیل داده است.
” دوست دارم بهترین ماشین و بهترین خانه در بهترین مکان شهر داشته باشم، حیف که دستم نمیرسد “.
یکی از مشارکت کنندگان عنوان می کند:
” الآن دوره ای شده که باید به دنبال پول باشی، همه این جوری شدند و فقط کسای خاصی نیست. باید ببینی دیگران چه دارند چه می پوشند چه می خورند ماهم از آن ها تقلید میکنیم. دیگر بر هیچی کنترلی نداریم “.
به علاوه اینکه جوانان به دنبال امکانات مادی و توجه به زندگی دنیوی هستند از رفتارهای خاصی صحبت می شود که امروزه جوانان بیش ازپیش با آن ها درگیرند.
رفتار فراغتی
بر اساس مقولهی فوق جوانان تمایل به رفتارهای فراغتی و تفریحی دارند. رفتار فراغتی جوانان امروزی بیشتر مبتنی بر الگوهای جدید زندگی است. در این دوره رفتارهای فراغتی مذهبی و سنتی کمتر در نظر گرفته شده و فراغت بیشتر حالت فردی دارد. این گونه رفتارهای فراغتی در دوره مدرن، بسیار پرهزینه و مخرب است. درواقع می توان گفت رفتار فراغتی جوانان امروزه با فعل پذیری توأم است و بیشتر فعالیت هایی را شامل می شود که تأثیر چندانی در آینده فرد ندارند و فرد برای گریز از فشارهای روحی و روانی به آن ها رجوع می کند. به طوری که در مصاحبههای خود مکرر اظهار میکردند که بیشتر تمایل به تماشای ماهواره، رفیق بازی، دنبال دوست دختر، پرسه زنی دارند. یکی از جوانان رودبار جنوب عنوان می کند:
“الآن میگویند دختربازی حرام، عروسی هم با توجه به هزینه های سنگین نمی توانیم بگیریم، پس چه خاکی به سرمان بریزیم؟ شما راهی نشان بده “.
یکی دیگر از جوانان اظهار می کند:
” در این دوره پول دار بودن ارزش دارد. باید جلو دختران کم نباریم. بیشتر دوست دارم خوش گذرانی کنم “.
در این دوره جوانان بیشتر به دنبال زندگی آسوده و بدون دردسری هستند و از را و روش اجدادی خود پیروی و اطاعت ندارند و بیشتر به دنبال چیزهای جدید و نو میگردند.
تمایل به مدرن شدن
بر اساس مقولهی فوق با توجه به درنتیجه ورود ماهواره و رسانه های ارتباطی دیگر، جوانان رودباری با الگو قرار دادن سبکهای به روز گرایش به نوع شدن و تنوع پذیر شده اند. یکی از مشارکت کنندگان عنوان می کند:
” نمی دو نم چطور بعضیها لباسهای قدیمی میخرند، چند بار به پدرم گفتم که برای خرید لباس برای برادر کوچکم بروم ولی قبول نکرد “.
یکی دیگر از مشارکت کنندگان عنوان می کند:
” باید روزبه روز بهتر از دیروز باشیم، باید بچهها درس بخوانند و مدرسه و دانشگاه بروند چیزی جدیدی یاد بگیرند و بیایند به ما هم آموزش بدهند چه اشکالی دارد؟ “.
جوانان همچنین به دنبال رقابت با دیگران مخصوصاً هم سن و سالهای خودشان هستند
رقابتجویی
رقابت ازنظر جوانان رودبار جنوب نوعی احساس چشم وهم چشمی و نیاز به داشتن آن چیزیهایی است که دیگران دارند. با توجه به تغییرات اقتصادی در رودبار جنوب، ازنظر جوانان آن منطقه یک سری از افراد ازنظر مالی و سایر امکانات بر دیگران برتری داشته و باعث ایجاد رقابت در بین افراد دیگر شده اند. جوانان رودباری بر این باورند ازآنجاکه قدیمیها درگذشته همه مثل یکدیگر می زیستند، مسئله خاصی در این زمینه وجود نداشت، بااین وجود، امروزه همه به یک اندازه نداشته و نوعی نابرابری دیده می شود؛ این امر باعث احساس رقابت و چشم وهم چشمی در بین آنان شده است. جوانان این احساس رقابت را عاملی در جهت افزایش بهبود اقتصادی خود میدانند:”
“مثلاً اگر کسی چیزی داشته باشد منم می خواهم مثل همانا باشم. قبلاً این جوری نبود و مال و ثروت چندان مهم نبود و همه مثل هم بودیم “.
در همین زمینه جوانان به دنبال رقابت هستند و معتقدند امروزه باید تلاش و کوشش کنیم تا خود و فرزندانمان در آینده آسوده زندگی کنیم. یکی از جوانان در همین خصوص عنوان می کند:
“امروزه رقابت و طمع زیاد شده و هرکسی به حد و اندازه خودش راضی نیست و می خواهند سرهمدیگر رو کلاه بزارند تا چیز بیشتری به دست بیاورند “.
این عوامل باعث می شود که جوانان نسبت به وضعیت موجود جامعه خود ابراز نارضایتی داشته باشند که می تواند پیامدهای جبران ناپذیری بر زندگی تمام افراد جامعه برجای بگذارد.
احساس نارضایتی
جوانان رودباری نسبت به وضعیت موجود احساس نارضایتی می کنند. آنان شرایط نابرابر مذکور را درک و ارزیابی کرده و بر تغییر وضعیت موجود نسبت به گذشته دارند. جوانان معتقدند امروزه با توجه به شرایط پیشرفت جامعه ما همچنان در فقر و فلاکت زندگی میکنیم. به طوری که گاهی باعث بروز رفتارهایی می شود که فرد را ناخودآگاه به آن کشیده می شود. به طوری که سعید که یکی از جوانان عنوان می کند:
“اگر کسی در این شرایط جای ما بود ساکت نمینشست، متأسفانه اینجا باید در فلاکت و بدبختی زندگی کنیم. وقتی میبینی کاری از دستمان بر نمییاد مجبوریم به کارهای خلاف و قاچاق روی بیاوریم و اون موقع میگویند چرا معتاد شدی؟”.
یکی دیگر از جوانان اظهار می کند:
“دولت امروز به جوانان توجهی ندارد و فقط به این خوشه که وزارت ورزش و جوانان داریم به نظر من باید اسمش را اداره جوانان و دخانیات بگذاریم “.
حال که مقوله های عمدهی تحقیق موردبررسی قرار گرفتند، در این بخش از نوشتار به مرحلهی بعدی کدگذاری، یعنی کدگذاری گزینشی پرداخته می شود.
با توجه به مفاهیم به دست آمده از ارزش های جوانان، مقولههای عمدهی تحقیق در قالب کدگذاری محوری موردبررسی قرار گرفتند و سپس در مرحلهی بعدی کدگذاری، یعنی کدگذاری گزینشی مقوله هسته انتخاب و به شرح آن پرداخته می شود. مقوله هسته انتخابی در بخش «ارزش های رفاهطلب» انتخاب شده است. با توجه به این مقوله میتوان گفت که مفهوم یا مقولهی ارزش های رفاهطلب مفهومی است که می تواند کلیه سؤال ها و مباحث فوق را پوشش داده و نیز جنبه تحلیلی داشته باشد. برای پاسخ به این سؤال که جوانان ارزش های خود را چگونه درک و تفسیر می کنند، ارزش های جوانان به سوی ارزش های رفاهی جهت داده شده است. به این ترتیب که ارزش های سنتی و محلی که در منطقه موردمطالعه وجود داشته از جا کنده شده و تحت تأثیر یک سری شرایط که در ادامه بحث خواهد شد، دچار دگرگونی شده اند.
جدول ۴-۲: مقولههای عمده و مقوله هسته ارزش های جوانان
| ردیف |
مقولههای عمده |
مقوله هسته |
| ۱ |
رقابتجویی |
|
| ۲ |
رسانههای ارتباط جمعی |
|
| ۳ |
افزایش توقع خانواده ها |
|
| ۴ |
روحیه نوگرایی |
|
| ۵ |
مقایسه گرایی |
ارزش های رفاهطلب |
| ۶ |
احساس نارضایتی |
|
| ۷ |
دنیاگرایی |
|
| ۸ |
رفتار فراغتی |
|
| ۹ |
استقلال طلبی |
|
| ۱۰ |
افزایش توقع خانوادهها |
|
همان طور که در جدول فوق دیده می شود، ارزش های رفاهطلب به عنوان مقوله هسته انتخاب شده است. ارزش رفاهطلبی در بین جوانان رودبار جنوب متأثر از یک سری شرایط و بسترهاست. این شرایط و بسترها ازنظر جوانان رودبار جنوب عبارت بودند از: رقابتجویی، افزایش فردگرایی، تمایل به مدرن شدن، رسانههای ارتباطجمعی، مقایسه گرایی، افزایش توقع خانوادهها، دنیاگرایی، خوداتکایی، رفتار فراغتی، دنیاگرایی و احساس نارضایتی است. نقش و درک هرکدام از این عوامل و شرایط در رفاهطلب بودن ارزشها در بین جوانان رودبار جنوب از رویکرد جوانان آن منطقه موردمطالعه قرار گرفت. ازنظر جوانان، موارد فوق زمینهساز و شرایطی بودند که تحت تأثیر آن ها ارزش های سنتی در جامعه آنان دچار ضعف و دگرگونی شده است.
مدل ۴-۱: مدل زمینهای درک و تفسیر ارزش های جوانان در قالب ارزش رفاهطلب
دنیاگرایی
افزایش فردگرایی
رفتار فراغتی
خوداتکایی
احساس نارضایتی
شرایط مداخلهای:
رقابت جویی، مقایسهگرایی، روحیهی نوگرایی، افزایش توقع خانوادهها
فشارهنجارسنتی
نفوذ رسانههای جمعی
مقولهی محوری فوق تحت تأثیر یک سری شرایط و بسترها شکل گرفته و تحت تأثیر مجموعه ای از تعاملها و پیامدها پدید آمده است. بر همین اساس، مقولههای عمده تحقیق را میتوان به صورت زیر در ارتباط با یکدیگر تحلیل کرد.
شرایط و بسترهای چنین درک و تفسیری از ارزش های جوانان به مثابهی ارزش رفاهطلب عبارتنداز: فشار هنجاری سنت و نفوذ رسانههای جمعی. این دو عامل همان طور که در توضیح مطالب مورد قرار گرفت شرایط و بسترهای لازم برای تغییر در ارزش های سنتی را فراهم آوردهاند.
با توجه به شرایط و بسترهای خاصی که در منطقه موردمطالعه وجود دارد، جوانان به شیوه های خاصی در برابر شرایط و بسترها واکنش نشان دادهاند. این واکنشها عبارتنداز: رقابت جویی، مقایسه گرایی و افزایش سطح توقع خانوادهها.
در فرایند مذکور و تحت تأثیر واکنشها، پیامدهایی در جامعه موردمطالعه محوریت دارد که عبارتنداز: دنیاگرایی، استقلال طلبی، تمایل به مدرن شدن و احساس نارضایتی. مقولههای عمده در قالب
مدل زمینه ای ۱ شامل شرایط/ بسترها، تعاملها/ واکنش و پیامدها حول مقوله هسته ترسیم و ارائه شده اند.
۴-۳ یافته های سؤال دوم
سؤال دوم: بررسی و توصیف درک و تفسیر نسل گذشته نسبت به ارزش های خود چگونه است؟
حال که مقولههای عمدهی تحقیق در مورد ارزش های جوانان موردبررسی قرار گرفتند، در این بخش مرحلهی بعدی، یعنی ارزش های بزرگ سالان پرداخته می شود. مفاهیم و مقولههای به دست آمده در این بخش مطابق مرحلهی قبل ارزش های جوانان موردبررسی قرار گرفتند. به طوری که ارزش های بزرگ سالان در منطقه موردمطالعه از رویکرد بزرگان آن منطقه، موردبررسی قرار گرفتند.
با توجه به مرحله کدگذاری باز و ایجاد مفاهیم، در مرحله دوم کدگذاری باز، دو یا چند مفهوم ترکیب شده و منجر به ایجاد مقوله میگردد. بر اساس مفاهیم بالا ۷ مقوله عمده از ارزش های بزرگ سالان به دست آمد که در جدول زیر نشان داده می شود.
جدول ۴-۳: مقولههای عمده مربوط به درک و تفسیر ارزش های بزرگ سالان
| مقولهها |
مفاهیم |
| فقدان آیندهگرایی |
زندگی بخور نمیر گذشته، دگرگون شدن، کاهش ارزش مادی |
| خویشاوند گرایی |
دیدن آشنایان، رفت وآمد با خویشاوندان، ازدواج فامیلی، اشتغال فامیلی |
| تمایل به حفظ ارزش های سنتی |
لزوم حفظ ابا اجدادی، تلاش برای ماندگاری باورهای دینی، مخالفت با ورود ماهواره، عوض شدن فکر جوانان |
| خیرخواهی |
یاریگر رساندن به دیگران، مسئول افراد دیگر بودن، وفاداری به جمع، متعهد بودن به انجام وظایف |
| همگرایی باارزش های دینی |
حفظ ارزش های دینی، آموزش دینی افراد کم اعتقاد، یاد خدا، انجام واجبات دینی، برداشته شدن وسایل ضد دین. |
| ابراز ناخوشایندی از وضعیت موجود |
کاهش توجه دولت به مردم، کاهش احترام به بزرگ ترها، به گوش نبودن جوانان، رفتن به دانشگاه، افزایش دغدغه ها و گرفتاریها |
| رسانههای جمعی |
رادیو، ماهواره، اینترنت، تلویزیون |
همان طور که در جدول فوق دیده می شود، در این مرحله ۷ مقوله استخراج شده است. در مرحله دوم کدگذاری، یعنی کدگذاری محوری به شرح هریک از مقولههای فوق- با ارجاع به گفتههای افراد مورد مصاحبه- و ارتباط بین آن ها پرداخته می شود.
رسانههای ارتباط جمعی
امروزه، در شهرستان رودبار جنوب مردم از وسایل و تکنولوژیهای ارتباطی در سطح وسیع استفاده می کنند. این وسایل عبارت اند از: ماهواره، تلویزیون، تلفن همراه. در کنار اینها از یک سری امکانات صوتی و تصویری دیگر نظیر ویدئو سیدی نیز به طور گستردهای استفاده می شود؛ بنابراین این وسایل ارتباطی ازنظر بزرگان رودبار جنوب از میزان تعاملات و ارتباطات بین مردم در قالب شبنشینیها و سر زدن های مداوم گذشته یا همان «صلهی رحم» کاسته است. یکی از بزرگان عنوان می کند:
” قدیم اصلاً کسی از جایی خبر نداشت ولی امروزه جوانان نشستند پای ماهواره و اصلاً به حرف بزرگ ترها گوش نمیکنند “.
یکی دیگر از بزرگ سالان مطلب را بیان داشت:
” امروزه جوانان از بس پای این ماهواره می نشینند که خدا و دین را از یاد بردند. باید بیشتر مراقب فرزندانمان باشیم “.
بنابراین بزرگان رودبار جنوب، رسانههای ارتباطی را ابزارهایی میبینند که بر تغییر نگرش و رفتار جوانان مؤثر بوده اند. عامل دیگری که بزرگان رودبار جنوب به آن اشاره میکردند فقدان آیندهنگری بود که توجهی به آینده نداشتهاند.
فقدان آیندهنگری
بر اساس این مقوله، بزرگان رودبار جنوب عنوان میکردند که در دوره قدیم کسی به فکر امروز و آینده نبود و هر چه افراد داشته اند چندان تفاوتی نمیکرد و کسی برای خودش مال و زمینی انتخاب نمیکرد؛ و آن ها معتقدند که امروزه برای کسایی که به فکر امروز بوده اند زندگی خوب و آسایش بخشی را مهیا می کند. به همین منظور در مصاحبه با بزرگ سالان بیشتر بر همین بعد تأکید داشته اند. به طوری یکی از مشارکتکنندگان عنوان می کند:
” در دوره قدیم کسی به فکر جمع کردن مال و زمین نبود، اگر هم داشتیم چندان اهمیتی نداشت چون همه چیز بی ارزش بود ولی همین حالا برای کسایی خوب که به فکر امروز بوده اند “.
بزرگ سالان رودبار جنوب علاوه بر فقدان آینده نگری گذشته، عنوان می کنند که بیشتر به دنبال کمک به دیگران بودند؛ بنابراین بیشتر خیرخواه بودند و با ابراز ناخرسندی از افراد حالا به خاطر کم توجه ی به دیگران ابراز ناخرسندی می کنند.
کاهش روابط خویشاوند گرایی
مقولهی فوق بیانگر این است که مردم رودبار جنوب عملاً کم رنگ شدن روابط خویشاوندی و سردی روابط را نسبت به گذشتهی خود تجربه کرده و میبینند. یکی از بزرگان رودبار جنوب در این خصوص عنوان داشت:
” روابط خویشاوندی الآن دیگر خیلی کم شده دیگر نمیشه مثل قدیم روی فامیل حساب باز کرد، الآن همه بیشتر به خود وزندگی خودشان فکر می کنند “.
یکی دیگر از مشارکتکنندگان عنوان می کند:
” چند سال پیش برای رأیگیریها میشد روی طایفه مان حساب کنیم ولی الآن نه ممکن است به غریبهای رأی بدهند “.
بزرگان رودبار جنوب علاوه بر کاهش روابط خویشاوندی بیشتر به باارزش های دینی همگرایی نشان دادهاند.
همگرایی باارزش های دینی
بزرگان رودبار جنوب نسبت به از دست دادن یا تزلزل در ارزش های دینی و باورهای سنتی خود مخصوصاً در بین نسل جوان ابراز نگرانی می کنند. آن ها بر این باورند که سواد و تحصیلات جدید از طریق آموزهها و مطالب جدید و غیر سنتی ممکن است راه را برای نابودی و یا تردید در بسیاری از مبانی اعتقادی جوانان هموار سازد. بر همین اساس، آنان تأکیددارند که سواد مدرن و رسانههای جمعی باید در کنار حفظ باورها و ارزش های سنتی حرکت کرده و آن را مورد تهدید قرار ندهند. لذا همگرایی و هماهنگی ارزشها و سواد جدید در بین مردم رودبار جنوب بسیار موردتوجه است. در این خصوص یکی از بزرگان رودباری چنین اظهار میدارد:
” نگرانی ما این است که باسواد شدن جوانان روی ارزش های مذهبی مان تأثیر منفی بگذارد، یعنی باعث تزلزل شود. جوانان باید سواددار شوند و انسانهای عاقلی باشند نه اینکه باعث جهالت و بیدینی شود “.
یکی دیگر از بزرگان رودبار جنوب در جهت تأیید فوق عنوان می کند:
” در کنار همهی اینها جوانان باید فرهنگ دینی خود را هم داشته باشیم. همان طور که در قرآن سفارش شده که خردمندان هستند که همواره به یاد خدا هستند. امروزه باید جوانانمان از خانه ها و پای ماهواره و کامپیوتر بیرون ببریم، مثلاً در مراسمهای سینهزنی، روضه خوانی. وگرنه دیگر نمی توانیم جلوی آن ها را بگیریم “.
ابراز ناخوشایندی از وضعیت موجود
طبق مقوله ی فوق، بزرگ سالان رودبار جنوب از کم رنگ شدن و احترام به بزرگ ترها ابراز نارضایتی و ناخرسندی می کنند. مردم رودبار جنوب با ابراز ناخوشایندی از وضعیت موجود استدلال می کنند که امروزه علاوه برافزایش امکانات مادی و رفاهی نسبت به گذشته، از فقدان توجه و بهبود شرایط نسبت به گذشته ابراز می کنند. یکی از بزرگان عنوان می کند:
” واقعاً ناراحتیم از اینکه امروزه نمیتوانیم به جوانانمان دو کلمه حرف حساب بزنیم، جوانان هم مقصر نیستند، تقصیر زندگی است وگرنه کی دوست دارد همچنین چیزی بشود، امروزه این قدر تو لاک گرفتاری و بدبختیهای زندگی هستیم که وقت برای چنین چیزهایی نداریم “.
یکی دیگر از مشارکتکنندگان در تأیید گفتههای بالا عنوان می کند:
” امروز به هزار زحمت و بدبختی جوانانمان میفرستیم دانشگاه که درس بخوانند که بتوانند در آینده به بچهها تکیه کنیم ولی کی می دانست که مقابلمان میایستند “.
خیرخواهی
بر اساس مقولهی فوق، از دیدگاه بزرگان رودبار جنوب در دوران گذشته نسبت به دوره کنونی افراد بیشتر به فکر رفاه و کمک به دیگران بودند؛ و بیشتر به ارزشهایی گرایش داشتند که تمایل دارند به افراد دیگر کمک کنند. در همین زمینه یکی از بزرگان رودبار جنوب عنوان می کند:
” اره قدیم ها هرکسی به فکر همسایه و فامیلش بود و اگر کسی چیزی نداشت به او کمک میکردیم ولی حالا همه چیز دگرگون شده دوست دارم دوره قدیم دوباره برگردد “.
حال که مقولههای عمدهی تحقیق موردبررسی قرار گرفتند، در این بخش از نوشتار به مرحلهی بعدی کدگذاری، یعنی کدگذاری گزینشی پرداخته می شود.
برای پاسخ به سؤال دوم همان طور که در فصل قبل (داده ها و یافته ها) عنوان شد با توجه به مفاهیم به دست آمده از ارزش های بزرگ سالان، ارزش های خود را به مثابهی بازاندیشی معطوف به گذشته درک و تفسیر می کنند.
جدول ۴-۴: مقولههای عمده و مقوله هسته ارزش های بزرگ سالان
| ردیف |
مقوله |
مقوله هسته |
| ۱ |
فقدان آیندهنگری |
|
| ۲ |
رسانههای ارتباط جمعی |
|
| ۳ |
کاهش روابط خویشاوندی |
|
| ۴ |
خیرخواهی |
بازاندیشی معطوف به گذشته |
| ۵ |
همگرایی با باورهای دینی |
|
| ۶ |
ابراز ناخوشایندی از وضعیت موجود |
|
| ۷ |
تمایل به حفظ ارزش های سنتی |
|
در این بخش پس از مرحله کدگذاری محوری به مرحله بعدی کدگذاری یعنی کدگذاری انتخابی و انتخاب مقوله هسته ادامه مییابد. با توجه به مقولههای عمده، میتوان مقولهی هسته این بخش، یعنی درک و تفسیر ارزش های بزرگ سالان جامعه موردمطالعه در قالب بازاندیشی معطوف به گذشته معرفی کرد.
مقولهی فوق بیانگر تحولات ایجادشده در ارزش های بزرگ سالان در جامعه موردمطالعه است. این مفهوم بیانگر نوعی احساس ناخرسندی از وضعیت ارزش های جوانان و تمایل به بازگشت به ارزش های اجتماعی سنتی است. بر اساس این مفهوم، مردم رودبار جنوب ضمن یادآوری ارزش های قدیمی و سنتی گذشتهی خود نسبت به این ارزشها تا حد امکان تأکید کرده و در مقایسه با گذشته از وضعیت تغییریافته کنونی ابراز تأسف می کنند.
بازاندیشی ارزشی معطوف به گذشته به عنوان احساس محوری و ارزیابی اساسی مردم رودبار جنوب از ارزش های خود هستند که متأثر از یک سری شرایط و بسترهاست. شرایط و بسترهای موردبحث باعث از بین رفتن ارزش های سنتی مردم رودبار جنوب شده و پیامدهای مشخصی نیز به دنبال دارد. بر اساس مقولهی عمدهی فوق، شرایط و بسترهای ارزش های بزرگ سالان عبارت اند از: فقدان آیندهگرایی و رسانه ها. نقش و درک هرکدام از این عوامل و شرایط در بازاندیشی تعاملات روزمره بزرگ سالان دارای اهمیت است. باوجوداین شرایط در منطقه موردمطالعه ارزش های سنتی و محلی ساکنان همانطور که در مباحث فوق عنوان شد، از جا کنده شده و متزلزل و محدودشده است. درنتیجه بزرگ سالان رودبار جنوب با ضمن ابراز ناخوشایندی از این امر بر حفظ ارزش های سنتی خود تأکید ویژه دارند. آنان نسبت به نابودی و جایگزینی ارزش های سنتی به هیچ وجه خوش بین نبوده و سعی در بقا و حفظ آن دارند. بزرگ سالان رودبار جنوب ارزش های خود را به مثابهی نگاه به گذشته یا بازاندیشی معطوف به گذشته میبینند. در مدل ۲ این فرایند ترسیم شده است.
مدل ۴-۲: مدل زمینهای درک و تفسیر ارزش های بزرگ سالان
فقدان آیندهگرایی
رسانه ها ارتباط جمعی
همگرایی
خیرخواهی
خویشاوندگرایی
ابراز ناخوشایندی
تمایل به حفظ ارزشهای سنتی
۴-۴ یافته های سؤال سوم
– بررسی و توصیف درک و تفسیر ارزش های نسل گذشته و جوان نسبت به ارزش های یکدیگر چگونه است؟
در بخش قبلی، یافته های عمدهی تحقیق در قالب مفاهیم/ کدها، مقولههای عمده و تعیین و توضیح
مقولههای عمده به تفکیک هر نسل (جوانان و بزرگ سالان) ارائه شد.
ازآنجاکه موضوع کلی پژوهش حاضر بازسازی معنایی ارزش های بین نسلی در میان جوانان و بزرگ سالان در منطقهی رودبار جنوب از رویکرد مردم آن منطقه است، لذا در مورد هر یک از نسلها (جوانان و بزرگ سالان) بررسی مستقلی به عمل آمد که داده های مربوطه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.
هدف اصلی این بخش تمرکز بر سؤال اصلی پژوهش یعنی درک و تفسیر ارزش های بین نسلی است. برای نیل به این هدف باید کلیه مقولههای عمده برحسب جنبه های شرایطی، تعاملی و پیامدی باهم دیگر تلفیق شده و یک مدل انتزاعی و عمومی که بیانگر سؤال اصلی پژوهش است، استخراج شود. برای این کار، مقولههای پژوهش را در یک جدول دیگر طبقه بندی کرده و سپس مدل زمینهای حول مقوله هسته ترسیم می شود. این مدل درواقع پاسخ اصلی به سؤال محوری تحقیق یعنی بازسازی معنایی ارزش های بین نسلی در منطقه رودبار جنوب از رویکرد جوانان و بزرگ سالان این منطقه میباشد..
جدول ۴-۵ : مقولههای عمده مجدا کدگذاری شده به تفکیک ابعاد شرایطی، تعاملی و پیامدی
| ردیف |
مقولههای عمده |
نوع مقوله |
| ۱ |
فشار هنجاری سنت، رسانههای جمعی، فقدان آیندهگرایی |
شرایطی |
| ۲ |
افزایش سطح توقع خانوادهها، مقایسه گرایی، رقابت جویی، محافظه گرایی، همگرایی با باورهای دینی، خیرخواهی، کاهش روابط خویشاوند گرایی |
تعاملی |
| ۳ |
دنیاگرایی، احساس نارضایتی، رفتار فراغتی، کاهش رفتارهای دینی، روحیه نوگرایی، خوداتکایی، فردگرایی، ابراز ناخوشایندی از وضعیت موجود، حفظ ارزش های سنتی |
پیامدی |
همان طور که در جدول ۴- ۵ دیده می شود کلیه مقولهها به طورکلی در قالب سه ستون اصلی شامل مقولههای شرایطی، تعاملی و پیامدی طبقه بندی شده اند. لذا، در این بخش دوباره عملیات کدگذاری محوری مجدا انجام شده است. سپس باید مجدا مقولهی هسته نهایی، یعنی انتزاعیترین سطح مفهومی را انتخاب کرد که بتواند تمام مقولههایی فوق در برگرفته و خصوصیت تحلیلی نیز داشته باشد. برای نیل به چنین هدفی محقق باید درداده ها غرق شود و به تعمق بپردازد تا بتواند پیوند بین مقوله را یافته، آن ها را پالایش داده، باهم یکپارچه کرده و نهایتاً نظریه را استخراج کند. مقوله هسته دربردارنده مضمون اصلی پژوهش است و از تمامی مقولات تحقیق منتزع می شود و می تواند در چندین کلمه خلاصه شود به طوری که تمامی مقولهها و مفاهیم به دست آمده را در برگیرد (اشتراوس و کوربین، ۱۳۹۱). با توجه به مقولههای عمدهی نهایی که در جدول ۵ آمدهاند، میتوان مقوله ارزش های رهاییبخش را به عنوان نهاییترین مقولهی هسته انتخاب کرد؛ و پاسخ اصلی به سؤال محوری تحقیق یعنی بازسازی ارزش های بین نسلی در منطقه رودبار جنوب از رویکرد جوانان و بزرگ سالان آن منطقه میباشد. بر اساس این مقوله، مردم رودبار جنوب با درک و تفسیر تغییرات ایجادشده در ارزش های خود در پی رهایی بخشی ارزشی هستند. در همین زمینه بزرگ سالان به دنبال رهایی از ارزش های فراستتی جوانان هستند؛ و از طرف دیگر جوانان نیز سعی در رهایی از ارزش های سخت و طاقتفرسای نسل گذشته دارند. جوانانی که هرروزه در معرض هجوم رسانههای ارتباط جمعی قرار دارند و به دنبال اشکال جدیدی از ارزش های سنتی گذشتهی خود گام برمی دارند. علاوه بر این تغییرات در جامعه موردمطالعه باعث از بین رفتن و نابودی ارزش های سنتی میشوند.
مدل ۴-۳: مدل نهایی زمینهای درک ارزش های بین نسلی به مثابهی ارزش های رهایی بخش
شرایط علی:
نفوذ رسانه های جمعی
پدیده:
ارزشهای بین نسلی
شرایط مداخله گر:
افزایش توقع خانواده ها
شرایط زمینه ای:
فشار هنجاری سنت
پیامدها:
ارزشهای رفاه طلب
بازاندیشی در ارزش ها
ارزش رهایی بخش
بر اساس مدل ۴-۳ ، می توان گفت که ارزش های بین نسلی در شهرستان رودبار جنوب از دید جوانان و بزرگ سالان منطقه موردمطالعه تحت تأثیر یک سری شرایط خاصی بوده است. این شرایط در سه دسته طبقه بندی شده اند که عبارتنداز: شرایط علی، شرایط بستری و شرایط مداخلهگر. در این تحقیق شرایط علی عبارت اند از نفوذ رسانههای جمعی. شرایط مداخله گر نیز شامل رقابتجویی و مقایسه گرایی هستند. به علاوه فشار هنجارهای سنتی در شرایط زمینهای طبقه بندی می شود. شرایط مذکور به کلی و در امتداد با یکدیگر باعث شده اند پدیدهای به نام ارزش رهاییبخش از دید جوانان و بزرگ سالان جامعه موردمطالعه رخ دهد. مردم و جوانان رودبار جنوب در برابر ارزش های یکدیگر استراتژی و تعامل خاصی انجام دادهاند. تعامل مذکور را در قالب پذیرش ارزش های نسل دیگر یا طرد ارزش های نسل دیگر دسته بندی کرد. ارزش های بین نسلی مذکور از دیدگاه جوانان موردمطالعه به طرف ارزش های رفاهطلب حرکت می کنند و از طرف دیگر بزرگ سالان ضمن پذیرش و رد برخی از ارزش های جوانان نگاهی امیدوارانه نسبت به ارزش های قدیمی و سنتی خوددارند و از ارزش های مادیگرایانه نسل جدید رهایی یابند.
فصل پنجم:
جمع بندی و نتیجه گیری
۵-۱ نتایج عمده پژوهش
پژوهش حاضر به منظور بررسی بازسازی معنایی ارزش های بین نسلی با بهره گرفتن از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و روش نظریه زمینهای در میان ساکنان شهرستان رودبار جنوب از منظر جوانان و بزرگ سالان آن منطقه انجام شده است.
در فصل اول ابتدا مسئله پژوهش و اینکه ارزشها نقش کلیدی برای درک و تفسیر کنشهای اجتماعی هر فرد دارند، پرداخته شد. از دوره روشنگری و انقلاب
